W wielu polskich domach można znaleźć kultowy "Elementarz" Mariana Falskiego. Dziś już dzieci raczej nie uczą się z niego czytania, ale ich rodzice i dziadkowie z rozmarzeniem wspominają tę książkę. W jednej z wersji była przygotowana dla dzieci ze wsi.
REKLAMA
Zobacz wideo Po czym poznać, iż dziecko ma skrócone wędzidełko? Logopedka mówi o "domowym teście"
Elementarz nie tylko dla dzieci
Marian Falski był znakomitym pedagogiem i działaczem oświatowym. Był też specjalistą w dziedzinie ustroju i organizacji szkolnictwa. Jego elementarz po raz pierwszy ukazał się w 1910 roku i nosił wówczas tytuł "Nauka czytania i pisania". W okresie międzywojennym ukazały się jego cztery wersje: dla dzieci miejskich, wiejskich, dla żołnierzy i cywilnych analfabetów. Do dziś w wielu polskich domach można znaleźć elementarz Falskiego i to niekoniecznie stare wydanie, bo w księgarniach co jakiś czas pojawiają się wznowienia. Ostatnie wydanie ukazało się w roku 1982, w XXI wieku wznowiono też wersję elementarza z 1971 roku.
Dzieci wiejskie uczyły się o Warszawie
Wydanie dla dzieci miejskich i wiejskich różniły się od siebie. W tym drugim można przeczytać o Warszawie i jej najmłodszych mieszkańcach: "Wszystkie dzieci wiedzą, iż Warszawa jest stolicą Polski. Przed wojną uczyły się dzieci z elementarza takiego wierszyka o Warszawie: Jaka wielka jest Warszawa! Ile domów, ilu ludzi! Ile dumy i euforii w sercach nam stolica budzi! Ile ulic, szkół ogrodów, placów, sklepów, ruchu, gwaru. Kin, teatrów, samochodów. I spacerów i obszaru. Aż się stara Wisła cieszy, iż stolica tak urosła, bo pamięta ją maleńką. A dziś taka jest dorosła. Dziś tej Warszawy nie ma, została spalona, zburzona. Jej ludność wygnana, wielu ludzi wymordowano. Ale Warszawa się odbudowuje. I Warszawa tak jak była, tak jest i będzie stolicą Polski."
W jednym z rozdziałów elementarza czytamy, iż do dzieci ze wsi w wakacje mają przyjechać dzieci z Warszawy i zamieszkać w szkole. "Ławki pójdą na strych, w klasie ustawi się łóżka. Tu się rozgoszczą" - czytamy. Dzieci z wiejskiej szkoły są bardzo przejęte i chcą jak najlepiej powitać mieszkańców stolicy: "Witajcie nam, mili goście. Nasza szkoła was ugości. Izby szkolne wybielone, gałązkami umajone. Łóżka z desek pozbijane, świeżym siankiem wyściełane"*.
* Marian Falski, Elementarz dla I klasy szkół powszechnych wiejskich. Z dodatkiem zadań elementarzowych w 6 zeszycikach. Elementarz został wydany przez Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych w 1945 roku
