Zapraszamy na otwarcie wystawy „Maksymilian Antoni Piotrowski (1813-1875) w Bydgoszczy i na europejskich salonach”

Dr Anna Kornelia Jędrzejewska dyrektorka Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy wraz z Kuratorami i Zespołem zapraszają na otwarcie wystawy Maksymilian Antoni Piotrowski (1813-1875) w Bydgoszczy i na europejskich salonach

Wernisaż wystawy odbędzie się w czwartek, 11 grudnia 2025 r., o godz. 18.00 w Galerii Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 w Bydgoszczy

Wystawa monograficzna poświęcona życiu i twórczości Maksymiliana Antoniego Piotrowskiego, urodzonego w Bydgoszczy malarza, przygotowana została z okazji 150. rocznicy śmierci i 100. rocznicy pierwszej wystawy artysty w Muzeum Miejskim w Bydgoszczy. Właśnie ta ekspozycja zapoczątkowała tworzenie kolekcji dzieł wybitnego malarza – bydgoszczanina w rodzinnym mieście.

Maksymilian Antoni Piotrowski w 1833 r. podjął studia w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Künste) w Berlinie. Początkowo uczył się w klasie gipsów i sali aktów, a od 1835 r. kształcił się w klasie malarstwa historycznego pod kierunkiem profesora Wilhelma Hensla. Po ukończeniu edukacji młody artysta udał się na wędrówkę artystyczną po Niemczech i Włoszech. Przebywał w Düsseldorfie, gdzie miał kontynuować naukę w kręgu tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem swego kolejnego mistrza – Wilhelma Schadowa, reprezentanta nurtu nazarenizmu. Podczas podróży po Włoszech (1842-1843) Piotrowski odwiedził Rzym, Gaetę, Neapol, Pompeje, Sorrento i Capri. W Rzymie miał nawiązać kontakty z założycielem grupy nazareńczyków Johannem Friedrichem Overbeckiem. Wracając z Włoch do Berlina, twórca zatrzymał się w Monachium, gdzie zapoznał się z twórczością profesorów tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych – Petera Corneliusa i Wilhelma Kaulbacha. Kolejne lata artysta spędził w Berlinie, a ważnym epizodem w jego biografii był czynny udział w wydarzeniach Wiosny Ludów w 1848 r. w Berlinie i Bydgoszczy. Około połowy 1849 r. Piotrowski został powołany na stanowisko profesora w Pruskiej Akademii Sztuk Pięknych (Preussische Akademie der Künste) w Królewcu (Königsberg). Z tym miastem artysta związał się na stałe, prowadząc przez 26 lat Klasę rysunków z gipsów antycznych.

Podczas pobytu w Berlinie i Królewcu Piotrowski utrzymywał kontakty z rodzinnym miastem i krajem, o czym świadczą powstające obrazy oraz udokumentowany pobyt w Krakowie (1857), a także udział w wystawach polskich towarzystw sztuki.

Maksymilian Antoni Piotrowski zmarł 29 listopada 1875 r. w Królewcu po ciężkiej chorobie. Zgodnie z ostatnią wolą artysty jego ciało zostało przewiezione do Bydgoszczy, a 2 grudnia odbył się pogrzeb na cmentarzu Starofarnym.

Do najsłynniejszych dzieł Piotrowskiego należą obrazy historyczne – Śmierć Wandy oraz Odebranie Delfina królowej Marii Antoninie, wielokrotnie wystawiane i cieszące się zainteresowaniem publiczności i krytyków. W kręgu tej tematyki kilkukrotnie pojawiały się także wątki z dziejów Polski (Przed bitwą grunwaldzką). Od początku twórczości malował portrety i obrazy rodzajowe, stanowiące największą część jego artystycznej spuścizny. Wczesne obrazy portretowe wpisują się w nurt mieszczańskiego biedermeieru, a wyróżniają się wśród nich wizerunki członków rodziny. Do najbardziej znanych obrazów rodzajowych należą sceny z życia berlińskich studentów (Książę szaleńców), przedstawienia dolce far niente, kompozycje z udziałem flisaków (Wieczór flisaków na Niemnie, Wieczerza flisaków) oraz sceny z życia polskiego ludu (Wieśniak polski zażywający tabakę), wśród których spójną grupę stanowią obrazy związane z macierzyństwem (Moja kochana matuleńka). W Królewcu powstała wyjątkowa realizacja w dorobku malarskim Piotrowskiego – polichromie w auli uniwersytetu – Filozofia. Śmierć Sokratesa.

Twórczość Piotrowskiego, obejmująca niemal cztery dekady, tak różnorodna w odniesieniu do tematyki, jest podobnie zróżnicowana stylistycznie. W malarstwie artysty przenikają się dwa nurty – idealistyczno-sentymentalna tendencja szkoły berlińskiej i postępowa, nasilająca się z czasem tendencja realistycznego widzenia rzeczywistości. W niektórych obrazach o tematyce religijnej i historycznej do głosu dochodziły wpływy ustępującego już nazarenizmu i idealizm niemieckiego romantyzmu, a w malarstwie ściennym – spóźniony klasycyzm. Malarska i rysunkowa twórczość artysty oparta jest na znakomitym, akademickim warsztacie. Fundament ekspozycji stanowi najcenniejsza kolekcja jego dzieł mieszcząca się w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Zespół ten wzbogacają prace ze zbiorów muzeów narodowych w Poznaniu, Warszawie i Krakowie, z kolekcji Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu i Muzeum Książąt Lubomirskich – Oddziału Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu. Eksponujemy także obrazy użyczone przez prywatnych kolekcjonerów i właścicieli, a także parafię pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie.

Nie wszystkie obrazy, przede wszystkim sakralne, prezentujemy na ekspozycji; zastępują je plansze z wydrukami, które w kontekście przestrzeni wystawienniczej odzwierciedlają różnorodność tematyki i wielość tendencji stylistycznych w twórczości artysty. Oryginalne dzieła Piotrowskiego uzupełniają prace z zakresu grafiki reprodukcyjnej, fotografie strat wojennych Muzeum Miejskiego w Bydgoszczy oraz materiały biograficzne związane z życiem i twórczością artysty, a także obiekty o charakterze pamiątkowym.

dr Barbara Chojnacka, Kamil Ściesiński

—————