Wszystkie jubileusze są okazją do uroczystych podsumowań. W przypadku wyższych uczelni podaje się zwykle osiągnięcia kadry naukowej, mierzone liczbą publikacji w renomowanych czasopismach, względnie liczbą uzyskanych patentów, a także osiągnięcia dydaktyczne, mierzone liczbą absolwentów studiów licencjackich i magisterskich oraz liczbą wypromowanych doktorów. W takich zestawieniach nie ma miejsca na bliższą charakterystykę naukowo-dydaktycznego profilu danej uczelni, zależnego w pierwszej kolejności od jej kadry, a zwłaszcza od osób nadających ton życiu akademickiemu – wybitnych profesorek i profesorów. To wokół nich skupia się chłonna wiedzy młodzież studencka, której najzdolniejsza część zasila następnie grono pracowników naukowo-dydaktycznych uczelni.
W ciągu osiemdziesięciu lat istnienia polski Uniwersytet Wrocławski był miejscem pracy wielu wybitnych postaci, prawdziwych Mistrzyń i Mistrzów. Nie brakowało ich wśród pionierów uczelni, kształtujących jej profil w latach 1945–1950, a także w pokoleniu ich uczniów, któremu przypadła w udziale reaktywacja wielu kierunków studiów po „odwilży” 1956 roku. W latach sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i później, profesura naszej uczelni starała się dotrzymywać kroku nauce światowej. Wymagało to nie tylko wielu wyrzeczeń, co jest w nauce zjawiskiem normalnym, ale także swoistego „ducha przedsiębiorczości”. jeżeli nie można było, ze względu na ograniczenia finansowe, zakupić odpowiedniej aparatury naukowej, trzeba ją było samemu wytworzyć. jeżeli nie można było, z tych samych względów, pozyskać najnowszych publikacji, trzeba było rozwijać różne formy naukowej współpracy z ośrodkami zagranicznymi, w tym wymianę książek i zdjęć.
Mistrzynie i Mistrzowie dzielili się z nami swoją wiedzą i doświadczeniem, polecali nas zagranicznym koleżankom i kolegom, a za ich pośrednictwem – różnym ważnym instytucjom i fundacjom. Życzliwie wspierali nasze naukowe debiuty, nie szczędzili jednak także – jeżeli to było konieczne – uwag krytycznych. Dzięki tym uwagom doskonaliły się nasze naukowe warsztaty i hartowały charaktery.
Na wystawie prezentujemy 16 wybitnych osobistości uniwersyteckiej profesury z lat 1945–2025. Każda z tych osób wniosła wielki wkład w rozwój nauki, każda uformowała niemałą grupę młodej polskiej inteligencji. To byli i są Nasze Mistrzynie i Nasi Mistrzowie. Warto o nich pamiętać, warto podążać ich drogą: drogą najwyższych humanistycznych wartości. Niech inspiruje nas stale ich umiłowanie prawdy, pasja poznawcza i odwaga cywilna.
Na trudne czasy potrzebne są autorytety. W osiemdziesięcioletniej historii polskiego Uniwersytetu Wrocławskiego było ich wiele. Nie możemy pokazać wszystkich, mamy jednak nadzieję, iż wybór, dokonany w demokratycznej procedurze przez całą społeczność akademicką, spotka się z Państwa akceptacją.
Prof. dr hab. Jan Harasimowicz
