Asystentka – Asystent edukacji romskiej Zakres zadań Asystentek i Asystentów edukacji romskiej

Asystentka – Asystent edukacji romskiej. Zakres zadań Asystentek i Asystentów edukacji romskiej.

Asystentka lub Asystent edukacji romskiej mogą zostać zatrudnieni w szkole lub w przedszkolu na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym (Dz. U. z 2023 poz. 2301), zgodnie z którym:

1. Przedszkola i szkoły publiczne podejmują, w razie potrzeby, dodatkowe działania mające na celu podtrzymywanie i rozwijanie poczucia tożsamości etnicznej dzieci i młodzieży pochodzenia romskiego oraz wspomagające ich edukację, w szczególności przez prowadzenie zajęć wyrównawczych.
2. W przedszkolu i szkole publicznej można zatrudnić, w charakterze pomocy nauczyciela, asystenta edukacji romskiej. Asystent edukacji romskiej udziela dzieciom i młodzieży pochodzenia romskiego pomocy w kontaktach ze środowiskiem przedszkolnym lub szkolnym, a także współdziała z ich rodzicami oraz z przedszkolem lub szkołą.

Jakie korzyści przynosi obecność Asystentki lub Asystenta edukacji romskiej w szkole?

• Ułatwia pracę nauczycielkom i nauczycielom, dyrekcji oraz pedagogom – Asystent/ka edukacji romskiej pomaga w kontaktach z rodzinami romskimi, tłumaczy niezrozumiałe zachowania i daje wskazówki, jak skuteczniej pracować ze środowiskiem romskim.
• Zwiększa uczestnictwo i frekwencję uczniów i uczennic romskich na lekcjach – dzieci romskie chętniej przychodzą do szkoły, a rodziny bardziej pilnują realizacji obowiązku szkolnego. Dzieci chodzą regularnie do szkoły, a jeżeli wyjeżdżają, to w porozumieniu z wychowawcą.
• Wpływa pozytywnie na wydłużenie okresu edukacji dziewcząt romskich – coraz więcej dziewcząt kontynuuje naukę w szkołach ponadpodstawowych.
• Wpływa na poprawę wyników w nauce – dzieci romskie mają zorganizowane podręczniki, zaczynają odrabiać lekcje, osiągają wyższe wyniki w nauce.
• Poprawia relacje i atmosferę w klasie – nauczycielki i nauczyciele otrzymują wskazówki, jak skuteczniej pracować z dziećmi romskimi i integrować je z dziećmi nieromskimi.
• Zmniejsza liczbę konfliktów pomiędzy dziećmi z grupy większościowej i dziećmi romskimi.
• Pomaga się porozumieć – Romowie, którzy nie znają języka polskiego, mogą uzyskać od Asystentki lub Asystenta edukacji romskiej pomoc podczas spotkań z nauczycielkami i nauczycielami, wywiadówek, a także w czytaniu i odpowiadaniu na pisma ze szkoły.
• Zwiększa wiedzę o kulturze romskiej – nauczycielki i nauczyciele oraz dzieci i rodzice z grupy większościowej otrzymują rzetelną wiedzę o kulturze i zwyczajach romskich.
• Sprzyja szerzeniu oświaty w środowisku romskim – obecność Asystentki lub Asystenta edukacji romskiej zwiększa zaufanie społeczności romskiej do szkoły.
• Zwiększa atrakcyjność szkoły dla rodzin i dzieci romskich – Asystentki i Asystenci edukacji romskiej organizują spotkania prezentujące bogatą kulturę romską, co zwiększa akceptację dla odmienności kulturowej w grupie większościowej i uatrakcyjnia życie społeczności szkolnej.
• Umożliwia edukację wielokulturową – we współpracy z Asystentką lub Asystentem edukacji romskiej szkoła może uczyć o wielokulturowości oraz organizować wydarzenia o tej tematyce, np. imprezy integracyjne, spotkania, wyjazdy, pokazy filmów czy występy zespołów muzycznych.
• Umożliwia realizowanie przez szkołę obowiązku podtrzymywania tożsamości mniejszości etnicznych – Asystentka lub Asystent edukacji romskiej uczy dzieci historii i specyfiki kultury romskiej.

Jak zatrudnić Asystentkę lub Asystenta edukacji romskiej w szkole?

Asystentkami i Asystentami edukacji romskiej zostają zwykle osoby pochodzenia romskiego, ale nie jest to ścisły wymóg. Asystentkami i asystentami romskimi zostają również osoby o polskim pochodzeniu etnicznym, jeżeli zostaną zatrudnione przez dyrekcję szkół i zaakceptowane przez społeczność romską. Asystentki i Asystenci edukacji romskiej mogą zostać zatrudnieni również przez organizacje pozarządowe.

Zatrudnienie Asystentki lub Asystenta edukacji romskiej powinno być finansowane ze zwiększonej subwencji oświatowej dla szkół, w których uczą się uczennice i uczniowie romscy. Aby otrzymać zwiększoną subwencję dyrekcje placówek powinny:

• podejmować dodatkowe działania edukacyjne mające na celu podtrzymanie tożsamości etnicznej uczennic i uczniów romskich;
• zgłosić do Systemu Informacji Oświatowej uczennice i uczniów pochodzenia romskiego.

Zakres zadań Asystentek i Asystentów edukacji romskiej.

Według Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Asystentki i Asystenci romscy to Romowie obdarzeni zaufaniem lokalnych społeczności romskich, którzy zapewniają wszechstronną pomoc uczniom romskim w kontaktach ze środowiskiem szkolnym, budują pozytywny obraz szkoły i korzyści płynących z wykształcenia, zapewniają wsparcie emocjonalne dla uczniów romskich, pomoc nauczycielom i pedagogom w rozpoznaniu potrzeb i ewentualnych problemów poszczególnych uczniów, pomagają i mediują w sytuacjach trudnych i konfliktowych. Do obowiązków asystenta należy również budowa dobrego kontaktu między rodzicami uczniów a szkołą, informowanie rodziców o przebiegu nauki, a także kontrola frekwencji uczniów i postępów w nauce.

Według Klasyfikacji zawodów Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Asystent edukacji romskiej to osoba, która uczestniczy w działaniach na rzecz społeczności romskiej zmierzających do poprawy stanu ich edukacji poprzez zapewnienie uczącym się dzieciom i młodzieży wszechstronnej opieki i pomocy w szkole i poza nią. Od 2004 zawód ten figuruje na oficjalnej liście zawodów w Polsce.

Zgodnie z Informacją Ministra Edukacji Narodowej na temat funkcjonowania i problemów Asystentów Edukacji Romskiej, dla Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP, opracowano w Departamencie Kształcenia Ogólnego MEN, Warszawa 26.02.2018 r.: Asystenci edukacji romskiej nie są pracownikami z uprawnieniami pedagogicznymi (nie podlegają przepisom ustawy Karta Nauczyciela). Są oni pracownikami samorządowymi, zajmującymi stanowisko pomocnicze w jednostkach działających w zakresie oświaty, określone jako pomoc nauczyciela.

Zadania główne.

1. Praca z dziećmi:

• udział w zajęciach wyrównawczych (jeśli zachodzi potrzeba) i monitorowanie udziału ucznia w zajęciach wyrównawczych,
• towarzyszenie podczas badań psychologicznych (asystent udziela wsparcia oraz tłumaczy niezrozumiałe słowa),
• ujawnianie problemów emocjonalnych,
• motywowanie do udziału w zajęciach szkolnych,
• monitorowanie stanu posiadania niezbędnych przyborów szkolnych,
• promowanie uczniów utalentowanych,
• udział w zajęciach pozalekcyjnych,
• zapewnienie opieki dzieciom podczas kolonii, zimowisk.

2. Praca z rodzicami:

• utrzymywanie stałego, systematycznego kontaktu ze środowiskiem rodzinnym każdego dziecka,
• praca nad zwiększaniem udziału rodziców romskich w procesie edukacyjnym poprzez zachęcanie do udziału w wywiadówkach, włączanie się w życie szkoły, kontrolę frekwencji i postępów w nauce,
• określenie wzajemnych oczekiwań i potrzeb między asystentem i rodzicami,
• zapoznanie rodziców z zakresem obowiązków asystenta,
• budowanie wśród rodziców pozytywnego wizerunku szkoły i ukazanie korzyści płynących z edukacji,
• informowanie rodziny o możliwościach uzyskania pomocy w kwestiach socjalnych (w miarę możliwości),
• przekonywanie rodziców o konieczności edukacji przedszkolnej oraz kontynuowania nauki przez dzieci na poziomie ponadpodstawowym.

3. Praca ze szkołą:

• zapoznanie się z całą kadrą szkoły,
• ułatwienie wzajemnej komunikacji między nauczycielami a uczniami romskimi,
• ustalenie listy dzieci romskich objętych obowiązkiem nauki,
• stałe rozmowy indywidualne z pedagogiem i nauczycielami,
• pomoc przy organizacji szkolnych konkursów na temat Romów,
• udział w szkoleniowych radach pedagogicznych,
• pomoc w zorganizowaniu niezbędnych zajęć dodatkowych dla uczniów,
• inicjowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej konkretnemu uczniowi w danej placówce, jeżeli zachodzi taka potrzeba.

4. kooperacja z instytucjami:

• obecność w czasie badań uczniów romskich w poradniach pedagogiczno-psychologicznych,
• współpraca z organizacjami pozarządowymi,
• współpraca z administracją publiczną,
• informowanie przełożonych oraz odpowiednich Pełnomocników wojewodów ds. mniejszości narodowych i etnicznych o ewentualnych przejawach dyskryminacji.

ZADANIA FAKULTATYWNE.

Promocja problematyki romskiej, edukacji Romów i pracy asystenta

– pomoc w kultywowaniu kultury romskiej (organizacja imprez kulturalnych prezentujących kulturę romską na terenie szkoły lub gminy, organizacja prelekcji na temat kultury etc.).

Więcej na temat rekomendowanego zakresu zadań i obowiązków Asystentek i Asystentów edukacji romskiej można przeczytać w: Ramowym zakresie działań asystenta edukacji romskiej i nauczyciela wspomagającego edukację dzieci romskich w „Programie integracji społecznej i obywatelskiej Romów na lata 2021-2030” (Warszawa 2020).

Opracowano na podstawie informacji na stronie: https://asywszkole.pl/o-nas/.