Biologia, chemia, fizyka i geografia jednym przedmiotem. Kolejny przedmiot znikną ze szkół? Tego chcą nauczyciele

Plastyka w szkołach podstawowych może niedługo zniknąć w obecnej formie. Nauczyciele tego przedmiotu wystąpili z petycją do Ministerstwa Edukacji Narodowej, w której proponują zastąpienie tradycyjnych lekcji plastyki nowym, rozszerzonym blokiem przedmiotów artystycznych. Ta inicjatywa pojawia się w kontekście planowanych przez MEN zmian w podstawie programowej, które mają wejść w życie we wrześniu 2026 roku.

Fot. Warszawa w Pigułce

Koniec plastyki, początek zintegrowanej edukacji artystycznej

Obecnie w szkołach podstawowych uczniowie uczą się plastyki jako odrębnego przedmiotu, jednak nauczyciele skupieni wokół grupy Klub Aktywnego Nauczyciela Plastyki (Kanapa) uważają, iż tego typu podejście jest niewystarczające i anachroniczne.

„Skupiliśmy się na wąskim przedmiocie plastyka, w którym prosta aktywność dzieci rozumiana jest jako rysowanie, malowanie i lepienie z plasteliny” – krytykują w petycji skierowanej do MEN.

Zamiast tego proponują stworzenie nowego bloku przedmiotów artystycznych, który obejmowałby:

• Sztuki plastyczne (zamiast dotychczasowej plastyki)
• Muzykę
• Teatr

Każdy z tych przedmiotów miałby być prowadzony przez specjalistów w danej dziedzinie, co pozwoliłoby uczniom na lepsze rozwijanie swoich talentów. Pedagodzy podkreślają, iż podobne rozwiązania funkcjonują w wielu krajach na świecie i stanowią naturalną część edukacji humanistycznej.

Plastyka kończy się zbyt wcześnie

Jednym z głównych postulatów jest również zmiana struktury czasowej edukacji artystycznej. Nauczyciele krytykują obecny system, w którym lekcje plastyki kończą się w VII klasie szkoły podstawowej.

„Niezrozumiałą dla nas jest decyzja zakończenia edukacji artystycznej już w siódmej klasie szkoły podstawowej, by potem w szkole średniej, zależnie od decyzji dyrektora, powrócić do niej na chwilę lub nie powracać wcale” – czytamy w petycji.

Nauczyciele postulują, by sztuka towarzyszyła uczniom przez cały okres edukacji, dając im możliwość rozwoju twórczego na różnych etapach życia. Sugerują również, iż zwieńczeniem edukacji artystycznej mógłby być projekt teatralny, filmowy lub projekty powstające we współpracy ze środowiskiem lokalnym czy instytucjami kultury.

Nowe podejście do oceniania i organizacji przestrzeni

Autorzy petycji proponują także przemyślenie systemu oceniania aktywności ucznia na lekcjach artystycznych. Jak argumentują, „ocenianie procesu twórczego nie mieści się w prostej liczbowej skali ocen”. Powinno ono raczej wspierać twórcze postawy uczniów, w tym odwagę, chęć eksperymentowania, samodzielność i umiejętność argumentowania.

Kolejnym istotnym postulatem jest utworzenie w każdej szkole dedykowanej pracowni plastycznej. Zdaniem nauczycieli, tak jak lekcje chemii muszą odbywać się w specjalnie przygotowanej pracowni, a wychowanie fizyczne wymaga sali gimnastycznej, tak bez odpowiednio wyposażonej pracowni plastycznej działania twórcze i artystyczne uczniów będą znacząco utrudnione.

Pracownia ta mogłaby stać się „centrum kreatywności”, miejscem twórczego eksperymentu dla całej społeczności szkolnej, a także lokalnej.

Zmiany wpisują się w szerszą reformę edukacji

Propozycje nauczycieli plastyki pojawiają się w czasie, gdy Ministerstwo Edukacji Narodowej planuje szersze zmiany w podstawie programowej. Już wiadomo, iż od września 2026 roku w szkołach podstawowych uczniowie klas IV-VI zamiast podzielonych przedmiotów przyrodniczych (biologii, chemii, fizyki i geografii) będą mieli jeden zintegrowany przedmiot: przyrodę.

Nauczyciele plastyki liczą, iż ich postulaty również zostaną uwzględnione w planowanej reformie. Chcieliby, aby wszystkie proponowane przez nich zmiany stały się częścią nowej podstawy programowej, która ma zacząć obowiązywać od września 2026 roku.

„Włączając się w prace nad reformą mamy nadzieję, iż pierwszy raz w historii polskiej edukacji moc sztuki zostanie należycie wykorzystana dla dobra młodych Polek i Polaków, a w efekcie całego społeczeństwa” – podsumowują autorzy petycji.

Ministerstwo Edukacji Narodowej nie odniosło się jeszcze oficjalnie do propozycji nauczycieli plastyki. Pozostaje więc pytanie, czy tradycyjna plastyka rzeczywiście zniknie ze szkół, a jej miejsce zajmie rozszerzony blok przedmiotów artystycznych.