Urlop rodzicielski cieszy się coraz większym powodzeniem u mężczyzn. W ciągu pierwszych ośmiu miesięcy 2025 roku, w skali kraju z tego urlopu skorzystało 42,2 tys. mężczyzn. W województwie podlaskim, z tego urlopu skorzystało 1,14 tys. panów.
– Wystarczyło zaledwie osiem miesięcy, by przekroczyć wynik z całego 2024 roku, w którym z urlopu rodzicielskiego skorzystało 41,9 tys. ojców, a w regionie 1,2 tys. W porównaniu z rokiem 2023, gdy urlop wykorzystało 19 tys. mężczyzn, w Podlaskiem jedynie 536, można zauważyć ponad dwukrotny wzrost. Taki trend wynika z wdrożenia w Polsce dyrektywy work-life balance – informuje Katarzyna Krupicka, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS województwa podlaskiego.
Urlop ojcowski, by pomóc mamie
Z danych ZUS-u wynika, iż w 2023 roku z urlopu ojcowskiego skorzystało 182 tys. mężczyzn, w 2024 roku – 162 tys., a od stycznia do sierpnia 2025 roku – już tylko 105 tys. W województwie podlaskim odpowiednio: w 2023 r. 4,9 tys. ojców, w 2024 r. 4,4 tys., a w 2025 r., w ciągu ośmiu miesięcy – 2,9 tys. mężczyzn.
Dwa urlopy – dwa różne cele
Z urlopu ojcowskiego mogą skorzystać wyłącznie mężczyźni. Przysługuje on zarówno w przypadku narodzin dziecka, jak i jego przysposobienia. Zasiłek wynosi 100 proc. podstawy wymiaru, a sam urlop trwa 2 tygodnie. Może być wykorzystany jednorazowo albo w dwóch częściach, z których każda nie może być krótsza niż tydzień. Ubezpieczony ojciec ma rok na skorzystanie z urlopu, licząc od dnia narodzin dziecka lub od uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu. Jednak nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.
Urlop rodzicielski , który w Polsce wynosi 41 tygodni (przy urodzeniu jednego dziecka), może być dzielony między rodziców. Taki urlop jest płatny w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Można go wykorzystać jednorazowo lub w częściach, jednak nie później niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6. rok życia. Warto zaznaczyć, iż dodatkowe 9 tygodni urlopu przysługuje wyłącznie jednemu z rodziców. jeżeli ubezpieczona matka wykorzystała urlop w maksymalnym wymiarze, na przykład 32 tygodnie, pozostałe 9 tygodni może wykorzystać jedynie ojciec dziecka. jeżeli rodzice zdecydują się podzielić urlop rodzicielski między sobą i matka wykorzysta 20 tygodni, to ojcu będzie przysługiwać 21 tygodni. Ten urlop daje ojcu i dziecku szansę na budowanie relacji, a mamie – na spokojniejszy powrót do aktywności zawodowej.
Polskie prawo umożliwia ojcom skorzystanie zarówno z urlopu ojcowskiego, jak i z urlopu rodzicielskiego.
Krótszy czas wykorzystania urlopów rodzicielskich przez ojców
Spadła średnia liczba dni urlopu rodzicielskiego wykorzystywanego przez mężczyzn. W 2025 roku było to jedynie 40 dni, w 2024 roku – 47 dni, a w 2023 roku – 49 dni. Ojcowie wykorzystują więc średnio niecałe pięć tygodni, mimo iż zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy mogą korzystać z 9 tygodni urlopu rodzicielskiego przeznaczonego wyłącznie dla nich.
Maleje dysproporcja w wysokości zasiłków
Zmniejsza się różnica w wysokości zasiłku wypłacanego kobietom i mężczyznom za czas urlopu rodzicielskiego. Od stycznia do sierpnia 2025 roku przeciętna dzienna wysokość zasiłku ojca wynosiła 173 zł, a matki – 140 zł. Oznacza to, iż zasiłek mamy stanowił 81 proc. zasiłku taty. Dla porównania, w 2024 roku przeciętna dzienna wysokość zasiłku ojca wynosiła 167 zł, a matki – 124 zł, co stanowiło 74 proc. W 2023 roku udział ten wynosił zaledwie 70 proc.
Zasiłek macierzyński wypłacany rodzicom, którzy korzystają z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego czy ojcowskiego gwarantuje im wolny od pracy czas oraz możliwość aktywnego uczestnictwa w opiece i wychowaniu dziecka. Korzystają na tym także sami rodzice – dla mam to szansa na powrót do aktywności zawodowej i zarobkowej, a dla ojców – dobrze zainwestowany czas w życie rodzinne i własny dobrostan.
Katarzyna Krupicka, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS województwa podlaskiego
fot.: freepik.com
