Coraz więcej zachorowań na czerniaka. Sprawdź, jak się chronić

Czerniak to jeden z najbardziej złośliwych nowotworów skóry, powstający z komórek barwnikowych. Choć najczęściej pojawia się na skórze narażonej na słońce – twarzy, szyi, rękach, może również rozwijać się w błonach śluzowych, pod paznokciami, a choćby w oku. Jest groźny, ale w przypadku wczesnego wykrycia możliwy do skutecznego wyleczenia.

Niestety, liczba zachorowań stale rośnie. Według danych Świętokrzyskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ w Kielcach w 2016 roku leczeniem czerniaka objęto kilka ponad 800 pacjentów. W 2024 roku było to już 1243 osoby. Wraz ze wzrostem liczby chorych rosną też koszty terapii. Na przestrzeni dziewięciu lat wydatki na leczenie tego nowotworu w województwie świętokrzyskim wzrosły z ponad 5 mln zł do blisko 17,5 mln zł. W sumie od 2016 do 2024 roku leczenie czerniaka kosztowało ponad 100 mln zł. Pojedyncze przypadki osiągają rekordowe kwoty – koszt terapii jednego z pacjentów od 2014 roku wyniósł prawie 3 mln zł, a innego około 1,8 mln zł.

Kto jest najbardziej narażony?

Na zachorowanie szczególnie podatne są osoby:

• o jasnej karnacji,

• z licznymi znamionami barwnikowymi,

• po przebytych oparzeniach słonecznych (szczególnie w dzieciństwie),

• nie tolerujące słońca,

• często przebywające na słońcu w godzinach 11:00–16:00,

• korzystające z solarium,

• obciążone genetycznie (jeśli w rodzinie występowały przypadki czerniaka lub innych nowotworów skóry).

Jak chronić się przed czerniakiem?

Najskuteczniejszą bronią w walce z czerniakiem jest profilaktyka oraz szybka reakcja na niepokojące zmiany skórne. Warto regularnie, co najmniej raz w miesiącu, samodzielnie kontrolować swoje znamiona, korzystając z zasady ABCDE:

• A – Asymetria: sprawdź, czy znamię nie ma nieregularnego kształtu.

• B – Brzegi: zwróć uwagę, czy nie są poszarpane lub nierówne.

• C – Kolor: nietypowe zabarwienie (czarne, czerwone, wielokolorowe) powinno niepokoić.

• D – Duży rozmiar: zmiany powyżej 6 mm wymagają kontroli.

• E – Ewolucja: każda zmiana wyglądu, wielkości, swędzenie czy krwawienie powinny być sygnałem do wizyty u lekarza.

Dodatkowo:

• Stosuj kremy z filtrem SPF 30 lub 50+.

• Noś kapelusze, czapki z daszkiem i okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV.

• Unikaj solarium.

Gdzie szukać pomocy?

W przypadku zauważenia niepokojących zmian skórnych należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza rodzinnego, który wystawi skierowanie do dermatologa. Listę poradni specjalistycznych można sprawdzić TUTAJ.

Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje wizyty u specjalistów, badania diagnostyczne i leczenie czerniaka.

Pamiętaj!

Wczesne wykrycie niepokojącej zmiany skórnej znacznie zwiększa szanse na całkowite wyleczenie. Regularna samokontrola i ochrona skóry to najprostsze i najskuteczniejsze metody walki z czerniakiem.