CZY W ŻYCIU CODZIENNYM I ZAWODOWYM SĄ NAM POTRZEBNE DZISIAJ ZIELONE UMIEJĘTNOŚCI MIĘKKIE (Projekt SOFTEN)?

podlaskie.news 3 godzin temu

Zielone umiejętności miękkie (ang. green soft skills) to kompetencje miękkie (takie, jak komunikacja, praca zespołowa, zarządzanie zespołem, myślenie krytyczne, rozwiązywanie problemów, empatia, zaradność, myślenie kreatywne, zarządzanie czasem i stresem, świadomość ekologiczna czy negocjacje), które są ukierunkowane i niezbędne w kontekście transformacji ekologicznej, zrównoważonego rozwoju, osiągnięcia neutralności klimatycznej oraz realizacji wszelkiej aktywności (zarówno w życiu codziennym, jak i zawodowym) z pełni świadomym poszanowaniem dla środowiska naturalnego.

Potrzeba edukacji w obszarze zielonych umiejętności miękkich wydaje się w tej chwili być wręcz wskazana, co wynika z narastających wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi, wyczerpywaniem się zasobów naturalnych, rosnącą presją na zrównoważony rozwój czy ograniczanie zużycia energii. W efekcie, najważniejsze staje się wyposażenie jednostek (zwykłych obywateli, studentów, uczniów, pracowników itp.) i organizacji (uczelni wyższych, przedsiębiorstw, instytucji publicznych itp.) w kompetencje niezbędne do efektywnego funkcjonowania w nowej, „zielonej” rzeczywistości. Edukacja i podnoszenie kompetencji w tym zakresie to inwestycja w przyszłość, która przyniesie korzyści na wielu poziomach i obszarach (środowiskowych, społecznych, technologicznych i ekonomicznych).

Należy podkreślić, iż edukacja w zakresie zielonych umiejętności miękkich jest fundamentalna, ponieważ globalne problemy środowiskowe wymagają nie tylko rozwiązań technologicznych, ale przede wszystkim zmiany mentalności, przyzwyczajeń i codziennych zachowań. Przykładowo, nie wystarczy stworzyć panel fotowoltaiczny do wytwarzania energii elektrycznej; trzeba umieć jeszcze przekonać do jego użycia, zarządzać procesem jego instalacji z poszanowaniem dla środowiska i edukować użytkowników w zakresie jego efektywnego wykorzystania. Umiejętności takie jak ekologiczne myślenie krytyczne pozwalają analizować złożoność problemów i identyfikować obszary, w których można wprowadzać skuteczne i zrównoważone zmiany.

Innym argumentem przemawiającym za rosnącym zapotrzebowaniem na rynku pracy na pracowników posiadających zielone umiejętności miękkie jest wdrażanie przez firmy na całym świecie zasad zrównoważonego rozwoju ze swoimi strategiami biznesowymi (ESG – Environmental, Social, Governance). To powoduje, iż przedsiębiorcy poszukują pracowników, którzy rozumieją te cele i potrafią je realizować w praktyce. Kandydaci posiadający takie zielone umiejętności miękkie są/będą bardziej atrakcyjni dla pracodawców. Edukacja studentów STEM (Science, Technology, Engineering, Mathemathics) w tym obszarze zwiększa konkurencyjność na rynku pracy i otwiera drzwi do nowych, dynamicznie rozwijających się sektorów.

Naprzeciw tym wszystkim zagadnieniom wychodzi międzynarodowy projekt pod tytułem Umieszczanie umiejętności miękkich w akademickich programach nauczania w celu przejścia na zrównoważoną gospodarkę ekologiczną (akronim: SOFTEN) finansowany w ramach programu ERASMUS+. SOFTEN ma na celu ułatwienie rozwoju umiejętności przekrojowych w zakresie STEM (powiązania nauki, technologii, inżynierii i matematyki) na europejskich Uczelniach. Dzięki adaptowalnym narzędziom edukacyjnym przyczyni się do bardziej holistycznego podejścia do przeciwdziałania zmianom klimatycznym poprzez promowanie rozwoju umiejętności miękkich w nauczaniu przedmiotów ścisłych i przyrodniczych, aby pobudzić i rozwinąć tzw. „zielony” sposób myślenia w obszarze edukacji technicznej i umiejętności twardych. Nauczyciele akademiccy czy pedagodzy będą mogli włączyć do swoich praktyk zestaw umiejętności miękkich, które zainspirują studentów do bycia społecznie odpowiedzialnymi i zaradnymi agentami „zielonej” transformacji. SOFTEN inwestuje w budowanie potencjału dostawców usług edukacyjnych STEM poprzez „Akademię szkolenia zielonych mentorów”, pomaganie im we włączaniu umiejętności miękkich do ich metod nauczania. Dzięki podejściu „szkolić trenerów” (ang. Train the Trainee) projekt przyczyni się do unowocześnienia i zaawansowania programów kształcenia technicznego, gdyż pomoże w rozwiązaniu problemu niedoborów umiejętności miękkich wśród absolwentów STEM poprzez dostosowanie się do wymagań „zielonego” rynku pracy.

Do grupy odbiorców projektu należą przede wszystkim nauczyciele akademiccy szkolnictwa wyższego z dziedzin STEM, studenci, przedsiębiorcy i pracownicy działający w obszarze zielonej gospodarki, absolwenci kierunków powiązanych z zieloną transformacją i biogospodarką. Nie mniej jednak, beneficjantami mogą być także nauczyciele i uczniowie ze szkół średnich i podstawowych, a choćby organizacje pozarządowe czy zwykli obywatele.

Projekt dostarcza pomocne narzędzia oraz materiały edukacyjno-szkoleniowe, które uczą/szkolą i wskazują jak realizować proces dydaktyczny czy prowadzić działalność biznesową zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju i zieloną transformacją. Dodatkowo, projekt daje przykłady jak przekazywać wiedzę podstawową z danego obszaru STEM (posiadaną przez edukatora/studenta/przedsiębiorcę) przy jednoczesnym zwracaniu uwagi na aspekty środowiskowe czy prowadzeniu swojej aktywności zawodowej w zgodzie z poszanowaniem środowiska naturalnego (minimalizacją negatywnego odziaływania na środowisko).

Wybrane zielone umiejętności miękkie:

– Ekologiczne myślenie krytyczne: zdolność do analizowania produktów, procesów czy strategii pod kątem ich wpływu na środowisko, identyfikowanie luk i proponowanie bardziej zrównoważonych alternatyw. Przykład: Krytyczna ocena łańcucha dostaw firmy pod kątem jego wpływu na emisje CO2 i sugerowanie bardziej lokalnych lub ekologicznych dostawców.

– Komunikacja proekologiczna/edukacyjna: Umiejętność skutecznego przekazywania złożonych zagadnień środowiskowych w przystępny sposób, inspirowania i edukowania innych w zakresie zrównoważonego rozwoju. Przykład: Przygotowanie prezentacji na temat korzyści z redukcji zużycia plastiku w biurze lub przedstawienie klientom ekologicznych zalet produktu.

– Rozwiązywanie problemów w kontekście zrównoważonym: Umiejętność znajdowania innowacyjnych i praktycznych rozwiązań dla wyzwań środowiskowych, minimalizując negatywny wpływ i maksymalizując korzyści. Przykład: Opracowanie systemu redukcji zużycia wody w procesie produkcyjnym lub znalezienie sposobu na ponowne wykorzystanie odpadów poprodukcyjnych.

– Etyka i odpowiedzialność środowiskowa: Silne poczucie odpowiedzialności za środowisko naturalne i podejmowanie decyzji zgodnych z zasadami etyki ekologicznej. Przykład: Odmowa współpracy z dostawcą, który nie spełnia podstawowych norm środowiskowych, choćby jeżeli oferuje niższą cenę.

– Zarządzanie zmianą w kierunku zrównoważonym: Umiejętność wspierania i wdrażania zmian w organizacji, które prowadzą do bardziej zrównoważonych praktyk. Przykład: Prowadzenie warsztatów dla pracowników, aby zachęcić ich do korzystania z transportu publicznego lub rowerów, lub wspieranie przejścia firmy na odnawialne źródła energii.

Te umiejętności są nie tylko teoretyczną wiedzą, ale przede wszystkim praktyczną zdolnością do działania w sposób świadomy i odpowiedzialny wobec środowiska. Bardzo prostym przykładem obrazującym możliwości zielonych umiejętności miękkich, które mogą być wykorzystywane w szkole podczas zajęć matematycznych jest chociażby takie zadanie, jak: oblicz średnią odległość, jaką uczniowie pokonują z domu do szkoły. Jaki procent uczniów dojeżdża samochodem, autobusem, a jaki rowerem/pieszo?. Zakładając, iż samochód emituje X g CO2 na km, a autobus Y g CO2 na km, oblicz całkowitą emisję dwutlenku węgla do atmosfery wynikającą z dojazdu uczniów twojej klasy do szkoły przy wykorzystaniu różnych środków transportu.

Kształcenie studentów czy młodzieży w taki sposób daje możliwość nabywania przez nich zielonych umiejętności miękkich i osiągnięcie oczekiwanych efektów w przyszłości, a to składa się właśnie na planowane rezultaty projektu:

– zdefiniowanie i określenie zielonych umiejętności miękkich, które są w tej chwili wymagane czy pożądane przez biogospodarkę,

– opracowanie programu i narzędzi podnoszących kwalifikacje i rozwijających zielone umiejętności miękkie w obszarach STEM,

– przeszkolenie edukatorów z uczelni wyższych w zakresie stosowania zielonych umiejętności miękkich w praktyce,

– utworzenie platformy wirtualnej pozwalającej na wymianę doświadczeń, wiedzy i rozpowszechnianie dobrych rozwiązań i praktyk (w nauce i gospodarce) wynikających z pozyskania zielonych umiejętności miękkich.

Jeżeli ktoś chciałby pogłębić wiedzę w zakresie zielonych umiejętności miękkich albo uzyskać więcej materiałów, to warto odwiedzić stronę projektu.