Dwór Polski jako zjawisko historyczne i kulturowe

radiokielce.pl 1 miesiąc temu

Zdjęcie: 06.11.2025. Kielce. Konferencja „Dwór Polski. Zjawisko historyczne i kulturowe” / Fot. Wiktor Taszłow - Radio Kielce

Dwór Polski. Zjawisko historyczne i kulturowe – pod takim hasłem odbywa się X jubileuszowe seminarium naukowe. Dwudniowa impreza gości w Bibliotece Uniwersyteckiej UJK w Kielcach.

Wydarzenie rozpoczęło się w czwartek (6 listopada), Jak mówił jeden z organizatorów, Łukasz Piotr Młynarski, prezes oddziału kieleckiego Stowarzyszenie Historyków Sztuki, impreza została reaktywowana po 18 latach.

– To konferencja naukowa, która wpisała się w historię polskiej humanistyki, szczególnie tej części związanej z konserwacją, badaniem dziejów, spuścizny dworskiej. To seminarium, podobnie jak poprzednie ma charakter interdyscyplinarny. Osobny panel jest poświęcony ochronie krajobrazu dworskiego – zaznaczył.

Wspomnienie, przede wszystkim fotograficzne poprzednich edycji konferencji przedstawił Piotr Maciej Przypkowski.

– Chciałem wspomnieć uczestników poprzednich konferencji, którzy już odeszli z tego świata. A byli to wybitni znawcy z zakresu historii sztuki, architektury i krajobrazu. Mam wybór fotografii z obrad, ale także z wyjazdów w teren, bo po każdym seminarium był trzeci dzień objazdu, kiedy zwiedzaliśmy dwory i inne atrakcje województwa świętokrzyskiego – opowiadał.

Tegoroczna, dwudniowa formuła spotkania ogranicza się do wystąpień, ale ciekawych tematów nie brakuje. Jak zaznaczył Krzysztof Myśliński, Świętokrzyski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Kielcach, nasz regionalny pejzaż, jeżeli chodzi o dworki, pozostałości założeń parkowo-dworskich jest coraz skromniejszy.

– W 1995 roku ukazała się publikacja ze spisem zabytków architektury i budownictwa z naszego terenu i było ich grubo ponad 200. Od tego czasu kilka spektakularnych budynków zostało zniszczonych, rozebranych, znaczna ich część niestety niszczeje. Wiele dworów, które 30-20 lat temu były jeszcze w całkiem niezłym stanie, głównie dlatego, iż miały swoją funkcję – może nie były dobrze zadbane, ale przez to, iż ta mieściły się szkoły, mieszkania, pilnowano, by ich stan techniczny był przynajmniej przyzwoity. Dziś te dwory popadają w ruinę, bo nie ma chętnych, którzy chcieliby się nimi zająć – ani osób prywatnych, ani instytucji. Niektóre z tych obiektów przeszły na skarb państwa i to też nie zawsze jest dobry adresat – zauważył.

Konserwator dodał, iż jeżeli za punkt odniesienia przyjmiemy czas największego bogactwa świętokrzyskich dworów, czyli rok 1938, to ten bilans pozostało bardziej niekorzystny.

– jeżeli dziś przetrwało 20 proc. to jest dobrze. Zacznie więcej jest parków, ale one też zwykle są w bardzo złym stanie, nie ma zrozumienia dla tego, iż park również jest zabytkiem – podkreślił.

Można jednak wskazać obiekty, które dostały nowe życie. Jednym z nich jest rzadko spotykany, bo drewniany dworek, który znajduje się w Ludyni. Jego właścicielem jest dr inż. Stanisław Gieżyński.

– Szukałem długo i jak tylko zobaczyłem Ludynię, to od razu wiedziałem, iż to jest właśnie to. To jest prawdziwa historia, prawdziwa kultura i prawdziwy sarmatyzm, bo to jest budowa z połowy XVIII wieku. Zresztą bardzo nieliczne obiekty drewniane są zachowane. adekwatnie ten jest jedyny tej klasy na terenie województwa świętokrzyskiego – podkreślił.

Piątek (7 listopada) jest drugim dniem konferencji. Wydarzenie gości w Bibliotece Uniwersyteckiej UJK, która jest jego współorganizatorem. Dyrektor książnicy, Andrzej Antoniak powiedział, iż to cenna inicjatywa.

– Tematyka jest bardzo ważna i ciekawa, skierowana zarówno do specjalistów, jaki i do szerokiego grona odbiorców Bardzo się cieszę, iż po latach udało się przywrócić tę konferencję – zaznaczył.

W wykładach może wziąć udział każdy zainteresowany. Wstęp jest bezpłatny. Pełny program na profilu fb Stowarzyszenia Historyków Sztuki Oddział Kielecki.

W 2026 roku zostanie wydana publikacja pokonferencyjna.