Dziecko się bawi, a ty pijesz ciepłą kawę. 5 kreatywnych sposobów na ćwiczenia logopedyczne

Zdjęcie: Zamiast nudnych ćwiczeń logopedycznych, postawcie na zabawę i aktywność ruchową. fot. Ksenia Chernaya/Pexels


Dzieci, które są w terapii logopedycznej, powinny wykonywać w domu ćwiczenia z rodzicami. Dzięki temu zajęcia z logopedą mają sens, bo utrwalamy w ten sposób pozytywne nawyki, wypracowujemy na bieżąco to, co tylko przez np. godzinę w tygodniu robi z dzieckiem specjalista. Logopedka podpowiada, jak bawić się w domu z dzieckiem, by ćwiczyło, a równocześnie móc wypić ciepłą kawę bez wyrzutów sumienia.


Rodzice, którzy odbierają dziecko z przedszkola czy szkoły po pracy, rzadko kiedy mają czas na to, by robić w domu z kilkulatkiem ćwiczenia zadane przez logopedę. Nie potrafią wpleść ćwiczeń w plan dnia, zapominają o nich i jakoś ciężko im z powtarzania ćwiczeń z "sz" zrobić codzienną rutynę, kiedy trzeba siedzieć z zeszytem przy stole.

Ćwiczenia z zeszytu są nudne

Agata Tudek, logopedka i pedagożka z Centrum logopedii Balonik, podpowiada, jak z ćwiczeń logopedycznych zrobić zabawy, które zajmą dziecko na dłużej. Przy terapii logopedycznej najważniejsze jest wyrobienie nawyku powtarzania i utrwalania. Bo żeby ćwiczenia przynosiły efekty, trzeba je robić regularnie. Dlatego tak ważne jest znalezienie dosłownie trzech minut w ciągu dnia, podczas których będziemy się bawić i ćwiczyć.

Wplecenie zabawy np. do wieczornej rutyny sprawi, iż łatwiej nam będzie wyrobić nawyk powtarzania tego codziennie. Wszystkie aktywności proponowane przez logopedkę są odpowiednie zarówno dla 3-latków, jak i dla starszych dzieci, które są w terapii logopedycznej. Każda z zabaw angażuje przede wszystkim dziecko – rodzic w tym czasie może np. prowadzić auto albo wypić w domu ciepłą kawę, a dodatkowo ma poczucie, iż dziecko wykonuje pracę, ćwiczy i jeszcze dodatkowo świetnie się bawi.

Sam etap przygotowywania zabawy jest dla dziecka również atrakcją i momentem ćwiczenia – dzieci uwielbiają szykowanie materiałów do zabaw i będą zachwycone, jeżeli dasz im do wycinania kartki, na których potem będziecie pisali wyrazy. Oto 5 sposobów na utrwalanie głosek i ćwiczenia logopedyczne:

1. Losowanie

Dzieci uwielbiają odkrywać tajemnice i losować. W woreczku umieszczacie napisane na karteczkach wyrazy z głoską, którą dziecko ćwiczy u logopedy. Możesz wykorzystać wyrazy, które macie zadane do domu albo takie, które znajdziesz w materiałach w zeszycie dziecka. Wystarczy umieścić je na kartkach, złożyć, wsypać np. do woreczka i losować wyrazy, które trzeba powtarzać. Można też przygotować sobie losowanie w formie jajek-niespodzianek.

Wtedy bierzemy wytłaczankę po jajkach i w miejscach jajek umieszczamy 10 plastikowych jajek po zabawkach z czekoladowych jajek. Do środka każdego wkładamy karteczkę z wyrazem, który ćwiczymy, a dziecko losuje wyrazy, które będzie wypowiadało. Potem można połączyć to z zabawą ruchową, która również jest atrakcją dla dziecka: trzeba np. powiedzieć słowo x3, stojąc na jednej nodze albo powtórzyć je i podskoczyć tyle razy, ile rodzic pokazuje palców.

2. Tor przeszkód

Można zrobić tor przeszkód w domu albo na podwórku (jeśli mieszkacie w domu). Wykorzystajcie do tego elementy, które macie w domu: np. z maty edukacyjnej można zrobić punkt, który trzeba pokonać, turlając się przez niego. Następnie może być skok po poduszkach, jak po kamieniach na rzece i obowiązkowo mur zrobiony z klocków, który trzeba przeskoczyć.

Na niektórych stacjach dobrze umieścić karteczki z zadaniami i zdaniami (tak jak w losowaniu), które dziecko po pokonaniu przeszkody musi powtórzyć/wykonać zadanie. Warto pogłówkować, bo naprawdę z rzeczy dostępnych w domu można zrobić dziecku świetne przeszkody do pokonania.

3. Wycinanki-powtarzanki

Dzieci uwielbiają oglądać gazety i gazetki reklamowe z marketów. Wyciągnijcie ich zapas ze skrzynki na listy i wykorzystajcie. Przeglądając artykuły, wybierajcie te, które mają w nazwie głoskę, którą ćwiczycie, np. "sz", a następnie niech dziecko je wycina i wymyśla z ich użyciem zdania.

Potem wycięte produkty można umieszczać w narysowanym na kartce koszyku i znowu mówić nazwy lub zdania z użyciem głosek. Najpierw może słowa z artykułami spożywczymi mówić rodzic, by dziecko wiedziało, czy w słowie jest odpowiednia głoska, np. czy się "ssssampon" czy "szszszszampon".

4. Filmy z zabawami aktywizującymi w internecie

Na YouTube jest mnóstwo filmów, które angażują dzieci i zachęcają do zabawy, powtarzania słów i odpowiadania na zadawane w filmach pytania. Wiele z takich kanałów powstało z powodu pandemii – zajęcia w gabinetach nie zawsze mogły się odbywać, więc logopedzi postanowili przenieść część swojej aktywności zawodowej do sieci. jeżeli gdzieś jedziecie autem albo umówiliście się, iż maluch obejrzy po przedszkolu bajkę – możecie ten czas wykorzystać na zabawę połączoną z ćwiczeniami.

Agata Tudek zachęca do korzystania z filmów na kanale Balonik TV: mają już mnóstwo propozycji dla uczących się mowy 2-latków, ale również filmy z głoskami szumiącymi. Czas podróży do przedszkola czy szkoły, jeżeli jedziemy do niej autem/autobusem, można wtedy bez wyrzutów sumienia wykorzystać na takie oglądanie filmów: a to jest jednocześnie przyjemne i pożyteczne.

5. Rzucanie woreczkiem do wyrazów

Jeśli mamy woreczki gimnastyczne, używamy ich, ale w każdym domu znajdziemy ryż lub kaszę w plastikowych woreczkach. jeżeli nie używacie produktów w woreczkach kasze lub groch możemy wsypać do najzwyklejszych woreczków śniadaniowych. Następnie na podłodze umieszczamy kartki z napisanymi słowami z ćwiczoną głoską i rzucamy do celu.

Można też wykorzystać sam element napisanych liter i wzrokowe kojarzenie ich wyglądu, jeżeli dziecko jeszcze nie umie pisać/czytać. Przedszkolaki uwielbiają dowiadywać się, jak wyglądają litery, warto więc wykorzystać tę ciekawość i robić zabawy logopedyczne z wykorzystaniem liter jako graficznych znaków. Dzieci, kiedy nie muszą się jeszcze ich uczyć, bywają naprawdę zafascynowane pisaniem liter i zgadywaniem, który znak to jakaś litera.