Ciężko powiedzieć, iż kradzież jednej drobnej słodyczy może doprowadzić do demoralizacji dziecka. Prawo jednak w tej kwestii pozostaje bezwzględne – przestępstwo to przestępstwo i ma swoje konsekwencje.
Postanowiłyśmy zapytać prawnika mec. Tymoteusza Paprockiego jakie konsekwencje może mieć drobna kradzież, której dopuści się nasze dziecko.
Odpowiedzialność proporcjonalna do wieku
– W polskim prawie zasadnicze znaczenie ma granica 17 lat. Co do zasady, dopiero po jej przekroczeniu młody człowiek odpowiada jak dorosły na podstawie Kodeksu karnego. Do tego czasu jego sprawy rozpoznaje sąd rodzinny w oparciu o ustawę z 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich – wyjaśnia nasz ekspert.
Dziecko do 13. roku życia – nie odpowiada ani karnie, ani jako nieletni sprawca czynu karalnego; sąd rodzinny może jednak interweniować, jeżeli wymaga tego jego dobro (art. 1 § 2 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich).
Dziecko 13-17 lat – młody człowiek odpowiada przed sądem rodzinnym za tzw. czyny karalne (art. 1 § 2 pkt 2 tej ustawy).
Dziecko od 15 lat – w przypadku najcięższych przestępstw (np. zabójstwo, gwałt, rozbój) sąd może zastosować przepisy Kodeksu karnego wobec nieletniego (art. 10 § 2 k.k.).
Dziecko od 17 lat – pełna odpowiedzialność karna na zasadach ogólnych, jak osoba dorosła (art. 10 § 1 k.k.).
Co grozi dziecku za kradzież drobnej słodyczy ze sklepu?
– Kradzież batonika nie jest błahostką. To też jest przestępstwo. W przypadku dziecka traktuje się to jako "sygnał demoralizacji" i sprawa trafia do sądu rodzinnego, który ma do dyspozycji wachlarz środków wychowawczych – wyjaśnia mec. Tymoteusz Paprocki.
– U starszej młodzieży – powyżej 17 lat – to już normalne przestępstwo kradzieży. W obu przypadkach celem jest nie tylko ukaranie, ale przede wszystkim zapobieganie powtarzaniu podobnych czynów – wyjaśnia nasz ekspert.
Jakich przestępstw najczęściej dopuszczają się młodzi ludzie?
Statystyki pokazują, iż wśród czynów karalnych popełnianych przez nieletnich dominują właśnie te związane z mieniem – kradzieże sklepowe, włamania, zniszczenia rzeczy – mówi mec. Tymoteusz Paprocki.
Częste są także bójki, rozboje, naruszenia nietykalności cielesnej czy drobne przestępstwa narkotykowe – wyjaśnia dalej nasz ekspert.
Wiele z tych zdarzeń ma miejsce w grupie rówieśniczej, gdzie działa mechanizm presji i chęci zaimponowania innym.
Dlaczego jeszcze dzieci dopuszczają się przestępstw?
Nasz ekspert wyjaśnia, iż główne powody to brak stabilnego wsparcia w rodzinie, niewystarczający nadzór dorosłych, wspomniana presja grupy, uzależnienia, a także łatwy dostęp do ryzykownych treści w internecie.
Pamiętajmy, ze sieć ułatwia nie tylko kontakt z używkami, ale też uczy zachowań ryzykownych i przestępczych – od hejtu po kradzieże danych czy włamania komputerowe. Często młodzi ludzie uczestniczą np. w wyzwaniach internetowych, w których zadaniem jest np. kradzież określonego przedmiotu ze sklepu. Mogą to być właśnie słodycze, ale też inne drobne rzeczy.
– Sąd rodzinny, rozpoznając sprawy nieletnich, bierze te wszystkie okoliczności pod uwagę i dobiera środki wychowawcze tak, by przeciwdziałać dalszej demoralizacji (art. 6 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich) – wyjaśnia dalej nasz ekspert.
Coraz częstsza przestępczość w sieci
Dane Ministerstwa Sprawiedliwości i Komendy Głównej Policji pokazują, iż w ostatnich latach liczba spraw nieletnich ma tendencję spadkową, co jest informacją dobrą.
Warte jednak zauważenia jest, iż zmienia się struktura tych czynów – maleje udział typowych kradzieży sklepowych, a rośnie znaczenie spraw związanych z cyberprzestępczością i narkotykami. I tu musimy pozostać czujni.
