Edukacja klimatyczna i środowiskowa

Edukacja o klimacie i środowisku rozwija u osób uczących się, a także u nauczycielek i nauczycieli sprawczość w odniesieniu do󠆏󠆏󠆏󠆏󠇮󠇮󠇮󠇮󠇮󠇮󠇮󠇮󠇮­؜᠎ wyzwań środowiskowych. Daje im wiedzę i narzędzia do zapobiegania i adaptacji do zmiany klimatu, ochrony bioróżnorodności oraz zasobów wodnych. Pomaga młodym ludziom zrozumieć i wspólnie oraz indywidualnie działać na rzecz świata, w którym realizowane jest prawo człowieka i innych istot do życia w zdrowym środowisku na równych prawach. Wspiera uczniów w rozwijaniu wiedzy i umiejętności potrzebnych do podejmowania świadomych decyzji dotyczących lokalnych, narodowych, wspólnotowych i globalnych kwestii związanych z ochroną klimatu i środowiska oraz ze zrównoważonym rozwojem. Wspiera młodych w zrozumieniu i przystosowaniu się do gwałtownie zmieniającej się i coraz mniej przewidywalnej rzeczywistości, której doświadczamy. Zwiększa odporność społeczną na zmiany. Rozwija umiejętności niezbędne do współkreowania zielonego rynku pracy przyszłości. Pozwala na postrzeganie zmian środowiskowych jako wyzwania, ale i szansy dla lepszej jakości i godności życia ludzi i wszystkich istot na Ziemi.

Jaka powinna być edukacja klimatyczna i środowiskowa?

Edukacja klimatyczna i środowiskowa to przede wszystkim edukacja praktyczna, budująca sprawczość. Jej celem jest nie tylko rozwijanie wiedzy osób uczących się na temat przyczyn, skutków oraz metod zapobiegania i adaptowania się do zmian środowiskowych, ale przede wszystkim konkretne kompetencje i umiejętności, które młodzi ludzie będą mogli wykorzystywać w procesie uczenia się, w życiu i na rynku pracy. Są to: komunikacja i prowadzenie dialogu, krytyczne myślenie, empatia, współpraca, rozwiązywanie problemów i wprowadzanie zmian. Dzięki praktycznej i sprawczej edukacji szkoła ma być inicjatorem i centrum lokalnych aktywności dotyczących klimatu i środowiska, pobudzając współpracę różnych podmiotów i osób, które włączają się do działań klimatycznych. Dzieci i młodzież, które w tej chwili chodzą do przedszkoli i szkół, wejdą na rynek pracy do 2045 roku. Jako osoby pracujące mogą przyczynić się do redukcji zagrożeń środowiskowych, powstrzymać dewastacyjne podejście do środowiska, a ich postawy i działania wpłyną na rozwój zielonego rynku pracy i realizację celów klimatycznych. Pośrednio będzie to możliwe dzięki ich indywidualnym postawom, nawykom, dokonywanym wyborom politycznym, aktywności zawodowej, wyborze pracodawcy czy sposobom prowadzenia biznesu. Bezpośrednio przyczynią się do tego umiejętności tworzenia rozwiązań – technologicznych, gospodarczych i społecznych – neutralnych dla klimatu i środowiska, wzmacniających jego ochronę i wpływających na zdrowie i jakość życia społeczeństwa. Tak postrzegana edukacja wymaga równoległego rozwijania kompetencji nauczycieli.

Postulujemy zatem, by ten międzyprzedmiotowy obszar edukacyjny został uwzględniony na wszystkich etapach edukacyjnych – od przedszkola i edukacji wczesnoszkolnej aż do ukończenia nauki w szkole ponadpodstawowej. Edukacja klimatyczna nie wymaga stworzenia nowego przedmiotu (byłoby to trudne z wielu powodów), może być realizowana w ujęciu międzyprzedmiotowym, nie tylko na lekcjach przedmiotów przyrodniczych, ale także historii czy wiedzy o społeczeństwie, a choćby języka polskiego i języków obcych czy matematyki. Przykłady wymagań szczegółowych znalazły się w dalszej części opracowania.