Edukacja zdrowotna – dlaczego jest tak ważna?

ore.edu.pl 5 dni temu

Sytuacja zdrowotna dzieci i młodzieży w Polsce – dlaczego musimy działać już teraz?

Z danych Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości wynika, iż w Polsce:

12,2%chłopców i 10% dziewcząt w wieku przedszkolnym ma nadwagę lub otyłość;
18,5%chłopców i 14,3% dziewcząt w wieku szkolnym walczy z nadmierną masą ciała.

Raport Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazuje natomiast, iż nadwagę i otyłość odnotowano u 32% polskich dzieci w wieku 7–9 lat – co daje nam 8. miejsce wśród badanych państw europejskich.

Z kolei z raportu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę (2023 r.) wynika, że:

66% dziecidoświadcza przemocy (w różnej formie);
32%z nich doznaje przemocy ze strony rówieśników;
20%doświadcza zaniedbania emocjonalnego;
8% jest świadkiem przemocy w domu.

Równocześnie niemal 40% nastolatków doświadczyło wyzwisk w sieci, a co czwarty (25%) deklaruje, iż był ośmieszany lub poniżany online. Badania Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej (NASK) „Nastolatki 3.0” pokazują, że:

młodzi ludzie spędzają średnio 5 godzin i 36 minutdziennie w internecie;
16,2% nastolatków nie potrafi wytrzymać dłużej niż godziny bez korzystania z mediów społecznościowych;
25,6% ma trudności z myśleniem o czymś innym niż platformy społecznościowe.

Jednocześnie duży odsetek rodziców deklaruje, iż wprowadza zasady korzystania z internetu w domu – co jednak często nie pokrywa się z relacjami młodych ludzi.

Te i wiele innych danych pokazują, jak pilne jest wyposażenie dzieci i młodzieży w wiedzę i umiejętności potrzebne do dbania o własne zdrowie (fizyczne, psychiczne, społeczne) oraz o relacje z innymi.

Czego będzie dotyczyć edukacja zdrowotna?

Nowy przedmiot ma pomóc uczniom radzić sobie z wyzwaniami współczesności i lepiej zrozumieć własne potrzeby. W ramach edukacji zdrowotnej młodzież będzie zajmować się m.in.:

zdrowym stylem życia– odpowiednie odżywianie, aktywność fizyczna i umiejętność zarządzania czasem wolnym;
budowaniem dobrostanu psychicznego– sposoby radzenia sobie ze stresem, rozwijanie poczucia własnej wartości, nauka tworzenia pozytywnych relacji z rówieśnikami;
profilaktyką i reagowaniem na przemoc rówieśniczą– rozpoznawanie zachowań przekraczających granice i umiejętność zatrzymywania ich na jak najwcześniejszym etapie;
bezpiecznym korzystaniem z nowych technologii– świadome korzystanie z internetu i mediów społecznościowych, przeciwdziałanie cyberprzemocy, zachowanie równowagi między światem wirtualnym a rzeczywistością;
odpowiedzialnym podejściem do dojrzewania i zdrowia seksualnego– rzetelna wiedza o zmianach fizjologicznych, emocjonalnych i społecznych, z poszanowaniem wartości i potrzeb młodzieży;
dbałością o środowisko– rozumienie powiązań między zdrowiem człowieka a kondycją otaczającego go ekosystemu.

Jak będzie realizowany nowy przedmiot?

Zajęcia edukacji zdrowotnej poprowadzą nauczyciele wyznaczeni przez dyrekcję szkoły.
ORE przygotowuje materiały dydaktyczne oraz kadrę placówek doskonalenia nauczycieli (PDN), która będzie mogła doszkalać nauczycieli w poszczególnych regionach kraju.
Nauczycielem przedmiotu edukacja zdrowotna może być osoba, która spełnia wymagania kwalifikacyjne takie jak inni nauczyciele przedmiotów lub zajęć, tj. osoba, która ukończyła studia magisterskie w zakresie edukacji zdrowotnej i ma przygotowanie pedagogiczne, albo osoba, która ukończyła inne studia magisterskie, ma przygotowanie pedagogiczne i ukończyła studia podyplomowe w zakresie edukacji zdrowotnej.
Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem kwalifikacje do nauczania edukacji zdrowotnej będą mieli także:

– nauczyciele biologii, przyrody, wychowania fizycznego, wychowania do życia w rodzinie i nauczyciele psycholodzy;

– osoby, które ukończyły studia przygotowujące do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, pielęgniarki, położnej, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty, ratownika medycznego albo studia w zakresie zdrowia publicznego i mają przygotowanie pedagogiczne.

Przyjęto również, iż zajęcia z przedmiotu edukacja zdrowotna mogą być prowadzone przez zespół dwóch lub więcej nauczycieli.

Czy edukacja zdrowotna to krok w dobrym kierunku?

Gdy patrzymy na skalę zjawisk takich jak otyłość, cyberprzemoc czy trudności emocjonalne, odpowiedź wydaje się jednoznaczna: tak. Wprowadzenie tego przedmiotu stwarza przestrzeń w szkole, w której uczniowie:

zdobędą najnowszą, zweryfikowaną wiedzę ekspercką;
nauczą się rozpoznawać i rozwiązywać problemy związane ze zdrowiem własnym i innych;
rozwiną umiejętności, które pomogą im w dorosłym życiu (zarówno prywatnym, jak i zawodowym).

Kluczowym warunkiem powodzenia jest dobra kooperacja rodziców, nauczycieli i specjalistów – wspólne wypracowanie najlepszych praktyk i przepływ informacji, tak by wiedza dzieci była spójna z wartościami przekazywanymi w domu i w szkole.

Kalendarz działań ORE

od grudnia 2024 – budowanie bazy materiałów – przegląd, inwentaryzacja i ewaluacja zasobów, które mają instytucje i organizacje, a które stanowią cenny materiał dotyczący poszczególnych obszarów edukacji zdrowotnej

7 marca 2025 – spotkanie informacyjne dla przedstawicieli kuratoriów
13 marca 2025 – spotkanie z dyrektorami szkół – konsultacje wdrożeniowe
25 marca 2025 – spotkanie informacyjne dla przedstawicieli PDN
18 kwietnia 2025 – spotkanie dla organizacji i instytucji, które nadesłały materiały dotyczące edukacji zdrowotnej
22 kwietnia 2025 – spotkanie z przedstawicielami PDN
12–13 maja 2025 – szkolenie dla konsultantów PDN, cz. 1, Centrum Szkoleniowe ORE w Sulejówku
26–28 maja 2025 – szkolenie dla konsultantów PDN, cz. 2, Centrum Szkoleniowe ORE w Sulejówku
30 maja 2025 – spotkanie z przedstawicielami PDN

Informacje o kolejnych terminach spotkań będą zamieszczane sukcesywnie na stronie ORE.

Temat edukacji zdrowotnej był również przedmiotem rozmów z przedstawicielami szkół, PDN, kuratoriów i organizacji pozarządowych podczas konferencji i spotkań, m.in.:

20 grudnia 2024 – spotkanie z przedstawicielami organizacji i instytucji związanych z edukacją
4 lutego 2025 – spotkanie z przedstawicielami organizacji pozarządowych
19 marca 2025 – spotkanie online z dyrektorami szkół (Centrum Edukacji Obywatelskiej)
20 marca 2025 – „Szkoła, która rozumie, szkoła, która wie” – konferencja na temat kryzysu samobójczego wśród młodzieży (Etual Ośrodek Psychoterapii)
7 kwietnia 2025 – „Edukacja zdrowotna w szkole: Wyzwania. Rozwiązania. Perspektywy” (Uniwersytet Zielonogórski)

Przed nami:

16 kwietnia 2025 – spotkanie z przedstawicielami organizacji pozarządowych
21–23 maja 2025 – Kongres Psychologiczno-Pedagogiczny (Goniądz)

Baza materiałów

Dla potrzeb realizacji edukacji zdrowotnej przygotowywana jest baza materiałów do tego przedmiotu, które będą dostępne na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej. Znajdą się tam zarówno scenariusze zajęć, jak i materiały dodatkowe.

Linki do aktów prawnych

Podsumowanie

Edukacja zdrowotna to szansa na realne wsparcie młodych ludzi w zmaganiach z wyzwaniami codzienności. Dzięki zajęciom uczniowie nauczą się rozpoznawać i nazywać własne potrzeby oraz świadomie dbać o swoje zdrowie, relacje i środowisko. Dane i obserwacje ekspertów wskazują, iż istnieje pilna konieczność takiego wsparcia, a szkoła – wraz z rodzicami i specjalistami – może odegrać tu kluczową rolę.

Idź do oryginalnego materiału