Etapy rozwoju mowy u przedszkolaków – jak wspierać dzieci?

kwiecien.academy 6 godzin temu

Najbliższe wydarzenia

Dzień Pszczoły

Prace plastyczne

Alfabet

Dzień Mamy i Taty

Gry terenowe

Dzień Kosmosu

Dzień Dziecka

Zakończenie roku szkolnego

Lato

Promocja 2+1 • Płatność BLIK • Wysyłka w 2 minuty!

Rozwój mowy u dzieci w wieku przedszkolnym to proces, który w ogromnym stopniu wpływa na ich kompetencje społeczne, emocjonalne i edukacyjne. Dla nauczyciela przedszkolnego znajomość typowych etapów rozwoju mowy i umiejętność wspierania dziecka w jego komunikacji to nie tylko obowiązek, ale i ogromna szansa na realne wsparcie jego rozwoju.

„Rozwój mowy nie zaczyna się w chwili, gdy dziecko wypowiada pierwsze słowo. On zaczyna się znacznie wcześniej – w relacji z dorosłym, w jego uważnym spojrzeniu, odpowiedzi na gaworzenie i czułym dotyku.”
– dr hab. Jagoda Cieszyńska, specjalistka w zakresie logopedii

Po co dzieciom mowa?

Mowa to narzędzie myślenia, uczenia się i wyrażania siebie. Jej rozwój wpływa m.in. na:

budowanie relacji rówieśniczych,
samoregulację emocjonalną („jestem zły” → „jestem smutny, bo…”),
rozumienie i wykonywanie poleceń,
logiczne myślenie i rozumienie przyczynowo-skutkowe,
budowanie tożsamości i poczucia wartości.

Etapy rozwoju mowy (3–6 lat)

Wiek dzieckaTypowe umiejętności językoweCharakterystyczne błędyCo warto ćwiczyć?

3 lata	proste zdania (2–3 słowa), „ja chcę auto”, „mama daj”	opuszczanie końcówek, niewyraźna wymowa	onomatopeje, nazywanie obrazków
4 lata	zdania 4–6 wyrazowe, pytania „dlaczego?”, opowiadanie	mylenie rodzajów („ten mama”), głoski dźwięczne	zabawy w zadawanie pytań, opowiadanki
5 lat	opowieści z ciągiem przyczynowo-skutkowym, używanie czasów	zmiękczenia, głoski sz, ż, cz, dż jeszcze niepoprawne	opisywanie ilustracji, słowotwórstwo
6 lat	swobodna rozmowa, żarty słowne, „bawienie się językiem”	błędy rzadkie, mogą pojawiać się regionalizmy	poprawne budowanie wypowiedzi, redagowanie historyjek

Co powinno zaniepokoić nauczyciela?

Niepokojące sygnały to m.in.:

brak mowy czynnej po 2. roku życia,
mowa niezrozumiała dla otoczenia po 4. roku,
brak budowania zdań, echolalie (powtarzanie bez sensu),
trudności w rozumieniu mowy – dziecko nie reaguje na pytania, nie wykonuje prostych poleceń,
unikanie kontaktu wzrokowego, brak gestów wskazujących, milczenie w grupie.

Warto wówczas porozmawiać z rodzicami i zaproponować konsultację logopedyczną.

„Najczęstszym błędem jest czekanie aż 'dziecko samo zacznie mówić’. To nie działa. Opóźniony rozwój mowy wymaga interwencji.”
– mgr Anna Galica, neurologopeda

Jak wspierać rozwój mowy przedszkolaka?

1. Stwarzaj okazje do mówienia

Zamiast mówić za dziecko, zachęcaj je do wyrażania siebie. Zadawaj pytania otwarte: „Jak myślisz, co się stanie?”, „Co byś powiedział temu misiowi?”

2. Modeluj prawidłową mowę

Zamiast poprawiać wprost („nie mówi się 'dziecia’, tylko 'dzieci’”), powiedz: „Tak, widzisz te dzieci! Te dzieci bawią się z piłką.”

3. Stosuj zabawy językowe

ZabawaCelOpis

„Rymowanki i wyliczanki”	rytm mowy	Dzieci kończą zdania: „Leci mucha po suficie, niesie złote…”
„Zabawa w echo”	artykulacja	Nauczyciel mówi słowo – dziecko powtarza z przesadną artykulacją
„Co to za dźwięk?”	percepcja słuchowa	Nagrania dźwięków – dzieci zgadują (pies, samochód, woda)
„Mówimy bez słów”	gest i mimika	Pokazujemy emocje – dzieci odgadują, nazywają i opowiadają, co się mogło stać

Czytanie jako fundament mowy

Czytanie dzieciom to absolutna podstawa:

Rozwija słownictwo i strukturę wypowiedzi.
Uczy porządku i chronologii zdarzeń.
Ćwiczy uwagę słuchową i koncentrację.

„Codzienne czytanie dziecku to jak podlewanie rośliny – bez tego mowa uschnie.”
– prof. Marta Bogdanowicz, psycholog dziecięcy

Polecane książki dla rozwoju mowy:

„Pan Kuleczka” – Wojciech Widłak (powtarzalność fraz)
„Pucio uczy się mówić” – Marta Galewska-Kustra (seria logopedyczna)
„Wierszyki łamiące języki” – Małgorzata Strzałkowska (ćwiczenia artykulacyjne)

Codzienne sytuacje jako okazja do rozwoju mowy

Nie trzeba organizować specjalnych zajęć – wystarczy:

Podczas jedzenia: „Co masz na talerzu?”, „Który owoc jest najsłodszy?”
W czasie spaceru: „Jakie kolory widzisz?”, „Co robi pies?”
Podczas porządków: „Czy mogę Ci coś podać?”, „Gdzie schowamy to autko?”

kooperacja z logopedą

Nauczyciel nie musi być specjalistą, ale może być sojusznikiem. Regularna obserwacja, dokumentowanie wypowiedzi dziecka, kooperacja z rodzicem i logopedą to najlepsze wsparcie.

Podsumowanie

Rozwój mowy przedszkolaków to zadanie całego przedszkolnego zespołu. Nauczyciele mają ogromne możliwości wspierania dziecka – zarówno poprzez świadomą komunikację, jak i codzienne, naturalne sytuacje. Wczesne wspomaganie rozwoju mowy to inwestycja w przyszłość dziecka – edukacyjną, emocjonalną i społeczną.

Dziękujemy za przeczytanie!
Życzymy pięknych rozmów, rozwijających zajęć i wielu uśmiechów w Waszej przedszkolnej codzienności –
zespół Kwiecien Academy.

https://kwiecien.academy

Idź do oryginalnego materiału