Grunt to nauka

Jak powstaje kawior molekularny? Czy można pływać w Morzu Wektorów? Czy na Marsie rośnie sałata? Odpowiedzi na te pytania można było poznać podczas 8. edycji Dnia Odkrywców Kampusu Ochota.

11 czerwca odbyła się kolejna edycja Dnia Odkrywców Kampusu Ochota (DOKO). Wszyscy zainteresowani kierunkami ścisłymi i przyrodniczymi mogli uczestniczyć w wykładach i pokazach, samodzielnie przeprowadzać eksperyment w laboratorium, a przede wszystkim dowiedzieć się więcej na temat studiowania na Uniwersytecie Warszawskim.

Jak umieścić piłeczkę do ping ponga na siatce współrzędnych wykonanej z sieci rozpostartej na dwóch skrzyżowanych patykach, gdy piłeczką steruje się dzięki strumienia gorącego powietrza z suszarki do włosów, a następnie określić jej położenie w układzie kartezjańskim i biegunowym? W rozwiązaniu jednego z pierwszych zadań pomagali studenci z Koła Naukowego Chemików ProbUWka, którzy prowadzili grę terenową „Odkryj Kampus Ochota”.

Oprócz tego uczestnicy gry mogli zmierzyć się z takimi zadaniami, które polegały na: rozpoznaniu różnych rodzajów minerałów i skał, wykonaniu transkrypcji DNA przy pomocy wydrukowanych na drukarce 3D plastikowych zasad azotowych, dopasowaniu anegdot do postaci znanych naukowców, a także przyporządkowaniu związków chemicznych do codziennie używanych produktów, tj.: pasta do zębów, mydło czy sól kuchenna.

Grunt, gleba i piasek

Tegoroczny DOKO rozpoczął się w auli budynku Wydziału Fizyki UW panelem interdyscyplinarnym pod nazwą „Grunt to nauka!”, podczas którego przedstawiciele wydziałów z Kampusu Ochota opowiadali, jak w ich dziedzinach bada się Ziemię i ziemię.

W panelu otwarcia wzięli udział: prof. Sebastian Kowalczyk, dziekan ds. rozwoju Wydziału Geologii UW, prof. Beata Krasnodębska-Ostręga, dziekan ds. studenckich Wydziału Chemii UW, dr Aleksandra Skawina z Wydziału Biologii UW, prof. Piotr Szymczak z Wydziału Fizyki UW oraz prof. Paweł Strzelecki – dziekan Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW.

Metopozaury i fraktale ze srebra

„Zabarwmy się w naukowca” to nazwa doświadczenia, przeprowadzonego w sali wykładowej na parterze gmachu Wydziału Fizyki UW. Prowadzący doświadczenie Mateusz Bykowski z Koła Naukowego „Nanorurki” wykonał chemiczne „światła drogowe”. Oprócz tego uczestnicy DOKO mogli samodzielnie wyhodować błyskawiczne kryształy.

– Mamy tu związki miedzi, niklu, manganu, które w połączeniu z krzemianem sodu w probówkach krystalizują – wyjaśnia prowadzący doświadczenie Kacper Urbanik z Wydziału Geologii UW.

Studenci z grupy paleobiologicznej Wydziału Biologii UW prezentowali eksponaty ze zbiorów Instytutu Biologii Ewolucyjnej. Zwiedzający mogli dotknąć czaszki orangutana, psa, choćby wielkiego prehistorycznego płaza, metopozaura, którego szkielet przywieziono z wykopalisk w opolskim Krasiejowie. Natomiast na „Bazarze Chemicznym” w budynku Wydziału Chemii UW, przy ul. Pasteura 1, uczestnicy wydarzenia mogli wykonać molekularny kawior, zobaczyć, jak powstaje kolorowa chemiczna oranżada, superlepka ciecz oraz fraktale ze srebra.

Rentgen i sałata na Marsie

– Na naszych zajęciach zapoznajemy uczestników z zagadnieniem promieniowania rentgenowskiego, pokazujemy, iż znajduje ono liczne zastosowania – od diagnostyki medycznej po badanie dzieł sztuki – wyjaśnia dr Józef Ginter z Zakładu Fizyki Biomedycznej FUW, jeden z prowadzących warsztat „Nie bój się Rentgena!”.

Temat wpływu promieniowania kosmicznego poruszył Mikołaj Kuska, współzałożyciel i wiceprezes Polskiego Towarzystwa Astrobiologicznego, podczas wykładu „Od strefy 51 do sałaty na Marsie”. Astrobiolodzy zajmują się nie tylko poszukiwaniem życia pozaziemskiego, pracują też nad rozwojem metod, dzięki którym możliwe będzie przetrwanie życia w trudnych warunkach pozaziemskich: od tytułowej „hodowli sałaty na Marsie” po wytwarzanie w kosmosie leków. Na innym wykładzie tego samego prowadzącego uczestnicy mogli dowiedzieć się, co białka jajka mają wspólnego z chorobami neurodegeneracyjnymi takimi jak choroba Alzheimera.

Uczestnicy DOKO samodzielnie „dokopywali się” do wiedzy w trakcie różnych eksperymentów, m.in.: na Wydziale Geologii zaglądali w głąb skał i szukali w nich śladów ruchu, na Wydziale Biologii założyli hodowlę roślin in vitro i wykryli lisiego pierwotniaka, a w Laboratorium Symulacji Systemów Biologicznych i Biochemicznych Centrum Nowych Technologii UW dowiedzieli się, jak dzięki programów komputerowych zaprojektować nowe materiały. W Środowiskowym Laboratorium Ciężkich Jonów dowiedzieli się, jak zatrzymać proces starzenia bez ingerencji chirurga plastycznego oraz jak przypadek doprowadził do wynalezienia dynamitu i karteczek samoprzylepnych.

Zakończenie DOKO odbyło się na zieleńcu Wydziału Geologii. Wydarzenie zakończyło rozdanie nagród za grę terenową oraz wybuch wulkanu geologicznego z prawdziwego bazaltu. Przez cały dzień w holu głównym Wydziału Fizyki pracownicy i studenci wydziałów oraz innych jednostek biorących udział w DOKO udzielali informacji na temat studiowania i procesie rekrutacji na studia na Kampusie Ochota.

DOKO to wspólne przedsięwzięcie wydziałów: Biologii, Chemii, Fizyki, Geologii, Matematyki, Informatyki i Mechaniki oraz jednostek współpracujących: Centrum Nowych Technologii, Środowiskowego Laboratorium Ciężkich Jonów, Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych, Inkubatora UW, Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Matematyczno-Przyrodniczych i Uniwersyteckiego Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem.