Wysoka impulsywność w niektórych sytuacjach może być korzystna, np. podczas działania pod presją czasu. W rozwiązywaniu prostych zadań poznawczych czy sytuacji zagrożenia wymagającej podjęcia szybkiej reakcji osoby impulsywne często potrafią być bardzo skuteczne. W relacjach społecznych impulsywne reakcje słowne czy nieprzemyślane zachowania mogą jednak nieść za sobą więcej przykrych konsekwencji. Po pierwsze, zbytnia szczerość, niedostosowanie do norm społecznych, szybkie, często agresywne reakcje czy nadmierna nerwowość nie sprzyjają nawiązywaniu, a co najważniejsze, utrzymywaniu znajomości. Po drugie, zachowania takie nie tylko nie są nagradzane społecznie, ale są piętnowane przez otoczenie. Mogą być wykorzystywane przez grupę rówieśniczą przeciwko dziecku. Wiedza o tym, iż kolega czy koleżanka ma tzw. krótki lont i potrafi zareagować nieadekwatnie do sytuacji, może skłaniać np. klasę do prowokowania jego albo jej poprzez żarty, uszczypliwości. Impulsywne dziecko staje się wówczas obiektem żartów i drwin, co potęguje jego poczucie wyalienowania. Dziecko impulsywne doświadczając negatywnych reakcji może się czuć odrzucone, nieakceptowane, co prowadzi do obniżenia samooceny, spadku wiary w siebie i poczucia braku sprawczości. Dzieci impulsywne mogą również stwarzać zagrożenie dla siebie. Brak kontroli nad swoimi emocjami i reakcjami może skłaniać je do podejmowania nieprzemyślanych i ryzykownych decyzji. Impulsywne dziecko staje się obiektem żartów i drwin
Czym jest impulsywność?
Impulsywność jest cechą wrodzoną. Przejawia się w szybkim reagowaniu na jakiekolwiek bodźce bez zwracania uwagi na skutki tych zachowań. Dzieci impulsywne są nerwowe, niecierpliwią się, mocno i gwałtownie okazują emocje. Przykładowo, kiedy nie pasuje im zawartość talerza, potrafią go zrzucić ze stołu, a kiedy nie mogą włożyć ręki do rękawa, natychmiast wiercą się i wywijają swoim ciałem.
Jak się objawia u dzieci impulsywność?
Impulsywność u dzieci, tak jak u każdego człowieka, objawia się w każdej dziedzinie życia: podczas nauki, kontaktów społecznych, codziennych czynności czy podejmowania wyzwań. Impulsywne osoby częściej podejmują zachowania ryzykowne. Szukając intensywnych wrażeń wchodzą w niebezpieczne relacje, miejsca, mogą próbować alkoholu czy narkotyków. Zdarza się, iż mają też problem z nieprzemyślanymi zakupami czy kompulsywnym objadaniem się lub głodzeniem. Wszystko robią pod wpływem chwili i bardzo silnego impulsu – wyrywają się do odpowiedzi czy przerywają innym. W szkole zwykle mają trudności z wykonywaniem poleceń, gwałtownie się niecierpliwią przy czynnościach złożonych i często nie przewidują konsekwencji swoich działań czy wypowiedzi. Przez co zdarza się, iż mają niższe oceny zarówno z poszczególnych przedmiotów, jak i z zachowania. Impulsywne dzieci doświadczają również niepowodzeń we współpracy z innymi. Impulsywność utrudnia, a wręcz uniemożliwia czekanie na swoją kolej czy śledzenie reakcji na zaczepki kolegów. Niespodziewanie dla nich bardzo często wpadają w kłopoty, choć miały dobre intencje. A co najważniejsze, zupełnie nie rozumieją, dlaczego tak się dzieje.
Kogo może dotyczyć impulsywność?
Tak naprawdę to każdego. Może być również objawem pewnych zaburzeń psychicznych. Znajdują się wśród nich: ADHD, spektrum autyzmu, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, osobowość aspołeczna lub borderline. Impulsywność jest cechą układu nerwowego uwarunkowaną biologicznie. Jest dziedziczona, ale również wykształcona/wyuczona w toku wychowania. Obserwując impulsywnych rodziców lub rodzica dziecko uczy się tego rodzaju zachowań poprzez modelowanie. Nie poznaje innych wzorców radzenia sobie z impulsami i emocjami.
Przeczytaj dalej: Impulsywność u dzieci i młodzieży – sposoby radzenia sobie z nią
