Trwająca wojna handlowa między Kanadą a Stanami Zjednoczonymi skłoniła wielu ekonomistów do ostrzegania przed trudnymi czasami finansowymi w najbliższej przyszłości.
Ceny konsumpcyjne mogą wzrosnąć, a stopa bezrobocia może nieznacznie się podnieść.
Niektórzy ekonomiści przewidują choćby recesję, choć Radha Maharaj, adiunkt finansów na Uniwersytecie Torontońskim, wyjaśnia, iż recesja to bardziej termin techniczny, który oznacza dwa kolejne kwartały ze spadkiem PKB. „Recesja to po prostu sześć miesięcy ujemnego wzrostu” – mówi Maharaj.
Niezależnie od tego, czy Kanada faktycznie wpadnie w recesję, Jessica Moorhouse, autorka książki Everything About Money, zauważa, iż gospodarka nie osiągnęła takiego poziomu załamania choćby podczas gwałtownego spowolnienia w 2020 roku.
„11 marca obchodziliśmy pięciolecie pandemii i to ciekawe, ponieważ od tamtego czasu sytuacja wyglądała bardzo podobnie pod względem nastrojów ekonomicznych. Wszyscy mówili: ‘Idziemy w kierunku recesji.’ Ale tak się nie stało. Były trudne chwile dla naszej gospodarki, ale dość gwałtownie się odbiliśmy” – powiedziała Moorhouse w wywiadzie dla CTV News Toronto w piątek.
„Ekonomiści co roku ostrzegają przed recesją lub nadchodzącym krachem rynkowym. Czasami to się dzieje, a czasami nie.”
Według ankiety przeprowadzonej przez Reuters w ubiegłym tygodniu, 95 proc. ekonomistów z Kanady, Meksyku i Stanów Zjednoczonych stwierdziło, iż ryzyko recesji w ich krajach wzrosło bezpośrednio w wyniku ceł nałożonych przez prezydenta USA Donalda Trumpa.
Jak mieszkańcy Toronto mogą zabezpieczyć swoje finanse przed kryzysem?
Przejrzyj swoje wydatki
„Zawsze mówię ludziom, iż czas kryzysu finansowego lub ekonomicznego to okazja” – powiedziała Moorhouse. „Czy naprawdę przyglądamy się naszym finansom i temu, co się w nich dzieje, czy też zaniedbujemy ten aspekt, ponieważ mieliśmy inne priorytety?”
Moorhouse zaleca analizę wydatków z ostatnich trzech do sześciu miesięcy, aby zidentyfikować nawyki finansowe i znaleźć koszty, które można ograniczyć.
„Ile zarabiasz? Ile pieniędzy wpływa na konto, a ile z niego wypływa? Czy sytuacja jest stabilna, czy wydajemy więcej, niż zarabiamy? Czy zostaje coś na oszczędności lub inwestycje? Czy co miesiąc powoli zadłużamy się coraz bardziej? Musimy upewnić się, iż mamy zbilansowany budżet i odpowiednie nawyki wydatkowe” – powiedziała Moorhouse.
Maharaj podkreśla, iż choćby ograniczenie drobnych, niepotrzebnych wydatków – takich jak codzienna kawa na wynos – może mieć duży wpływ na miesięczny budżet.
„Wszystko, co robisz, aby zabezpieczyć się przed recesją, sprowadza się do dyscypliny i konsekwencji” – dodaje Maharaj.
Zbuduj fundusz awaryjny
Stopa bezrobocia w Kanadzie rosła przez ostatnie dwa lata – z 5 proc. w marcu 2023 r. do 6,6 proc. w ubiegłym miesiącu.
Huta stali Algoma Steel Group Inc. w Sault Ste. Marie zwolniła ponad dwudziestu pracowników po ogłoszeniu wielomilionowych strat w czwartym kwartale ubiegłego roku. Dyrektor generalny firmy stwierdził, iż cła na aluminium i stal pogłębiają niepewność na rynku.
W przypadku nagłej utraty pracy zarówno Maharaj, jak i Moorhouse podkreślają, jak istotne jest posiadanie funduszu awaryjnego, który zapewni bezpieczeństwo finansowe na wypadek utraty dochodu lub niespodziewanych wydatków, takich jak naprawa samochodu.
„Fundusz awaryjny powinien być pierwszym priorytetem każdego, ponieważ może okazać się zbawienny” – mówi Moorhouse. „Musimy mieć gotówkę i zasoby, do których możemy sięgnąć, gdy coś pójdzie nie tak – a zwykle tak się dzieje. Lepiej być na to przygotowanym, co da nam większe poczucie bezpieczeństwa.”
Ogólna zasada mówi o oszczędzeniu kwoty odpowiadającej trzem do sześciu miesięcy typowych wydatków na życie. jeżeli ktoś dopiero zaczyna budować fundusz, warto robić to stopniowo – miesiąc po miesiącu.
„Jestem samozatrudniona, więc mam oszczędności na rok, bo moje ryzyko jest większe niż u osoby zatrudnionej na etacie” – mówi Moorhouse. „Każdy powinien określić, jaki poziom oszczędności daje mu poczucie bezpieczeństwa.”
Nie panikuj
Amerykańska giełda była ostatnio bardzo niestabilna w związku z polityką celną Trumpa – indeks S&P 500 spadł o ponad 10 proc. poniżej rekordowego poziomu z zeszłego miesiąca.
Nagłe i gwałtowne spadki mogą wywołać niepokój u inwestorów, ale Maharaj i Moorhouse apelują: „Nie panikuj” i nie wyprzedawaj wszystkiego ze swojego portfela inwestycyjnego.
„Najlepsze, co możesz zrobić dla swoich finansów, to nie pozwolić, aby emocje wpływały na twoje decyzje finansowe” – mówi Moorhouse. „Decyzja podjęta w pośpiechu może mieć długofalowe konsekwencje.”
Dla osób, które jeszcze nie zaczęły inwestować, ale są w stanie to zrobić, może to być dobry moment na wejście na rynek.
„To świetna okazja, aby zainwestować w swoją przyszłość, ponieważ rynki są w dołku – a to oznacza możliwość kupowania po niższych cenach, zamiast przepłacać, jak robi większość ludzi” – dodaje Moorhouse.
Maharaj sugeruje, aby dywersyfikować portfel inwestycyjny.
„Można rozważyć akcje defensywne, takie jak usługi komunalne, sektor opieki zdrowotnej i dobra podstawowe – te branże zwykle dobrze radzą sobie w niepewnych czasach” – mówi Maharaj. „Najlepiej inwestować w to, co nie zniknie z dnia na dzień.”
Moorhouse podkreśla, iż nigdy nie jest za późno, aby przejąć kontrolę nad swoimi finansami – bez względu na to, czy ktoś ma 30, czy 60 lat.
Spłać długi o wysokim oprocentowaniu
Według Statistics Canada, w ostatnich miesiącach 2024 roku zadłużenie Kanadyjczyków po raz pierwszy przekroczyło poziom 3 bilionów dolarów.
Maharaj i Moorhouse wskazują, iż jednym z najważniejszych kroków, jakie mieszkańcy Toronto mogą podjąć, aby przygotować się na niepewność ekonomiczną, jest redukcja długów o wysokim oprocentowaniu, takich jak zadłużenie na kartach kredytowych czy pożyczki studenckie.
„Największym problemem są zobowiązania, które generują odsetki na poziomie 20 proc. miesięcznie” – mówi Moorhouse, podkreślając, iż warto jak najszybciej opracować plan spłaty długów.
„Jeśli nadejdzie recesja, spłacanie tych zobowiązań stanie się jeszcze trudniejsze – zwłaszcza jeżeli dojdzie do zwolnień” – ostrzega Maharaj.
