Promocja 2+1

Na cały materiał w sklepie • Najtańszy produkt GRATIS • Łączy się z płatnością BLIK

Kliknij w obrazek.

Jeśli zapytasz dzieci o ulubioną scenę z bajki, zobaczysz, jak błyskawicznie uruchamia się ich pamięć, ciało i język: oczy błyszczą, dłonie opowiadają razem z ustami, a w klasie pojawia się przestrzeń, której nie stworzy żaden arkusz pracy – bezpieczna wyobraźnia wspólnego „jakby”. To właśnie ten stan chcemy świadomie wywoływać na zajęciach: wykorzystać bohaterów, by ćwiczyć emocje, język, współpracę, matematykę, uważność, a przy okazji… codzienną odwagę.

Poniżej znajdziesz zestaw 25 praktyk podzielonych na obszary, 3 gotowe scenariusze (30/45/60 min), wskazówki różnicujące (SEN), narzędzia ewaluacji „bez łez” oraz krótką notę o higienie bajek i prawach autorskich. Każda metoda powstała z realnych sytuacji w grupie przedszkolnej i w klasach 1–3 – z pauzami, potknięciami i małymi zwycięstwami, które najbardziej lubią dzieci.

Zasada przewodnia: bajka jest ramą, nie celem. To nie „kolejny temat”. To bezpieczne laboratorium uczuć i decyzji.

Dlaczego to działa (i jak to „włączyć” w głowie dziecka)

Bohater działa jak proteza odwagi. Dziecko „wkłada” postać jak pelerynę: na moment staje się Kimś, kto może – poprosić, odmówić, spróbować jeszcze raz. Dzięki temu opowieść:

• reguluje emocje (podnosi napięcie do „trochę strasznie”, potem łagodnie opuszcza),
• użycza języka („Przepraszam, spróbuję jeszcze raz” brzmi łatwiej, gdy powiedziała tak Pippi),
• porządkuje czas (jest początek–środek–koniec, więc ciało czuje się bezpiecznie),
• zaprasza do ruchu (scenę można „zagrać”, nie tylko „omówić”).

Kluczem jest rytuał: sygnał startu (piosenka, chustka, świeczka), wspólna pauza na emocje, jedno dobre pytanie, oraz gest zakończenia („co zabieramy z tej historii?”). W tej ramie wszystkie ćwiczenia „wchodzą” naturalnie.

25 sprawdzonych sposobów (z krótką instrukcją i celem)

A. Emocje i odwaga (7)

1. Słoik emocji Kubusia
   Jak: przezroczysty słoik + kolorowe kółka. Po scenie dzieci wrzucają kolor „jak się teraz czuję”.
   Po co: budowa słownika emocji i normalizacja: „różnie czujemy – to ok”.
2. Radar odwagi Simby
   Jak: skala 0–5 na tablicy; po kluczowych momentach dzieci „punktują” odwagę bohatera i własną.
   Po co: odwaga jako skala, nie etykieta. Uczy widzieć małe kroki, nie tylko „heroizm”.
3. Mapa uczuć Kici Koci
   Jak: obrazki sytuacji z bajek; dzieci naklejają „tak/nie/nie wiem” przy zachowaniach (odmowa, prośba o pomoc, dzielenie się).
   Po co: trening granic i asertywności na bezpiecznych przykładach.
4. Plecak odwagi Franklina
   Jak: rysujemy 3 rzeczy, które pomagają w trudnym momencie (latarka, piosenka, przytulanka).
   Po co: profilaktyka lęku – dziecko planuje wsparcie zanim przyjdzie trudność.
5. Debata Mulan: wierność sobie vs. presja
   Jak: dwie strony sali to „za” i „przeciw”; dzieci argumentują obrazkami/hasłami; zmiana stron jest dozwolona.
   Po co: myślenie perspektywiczne bez „jedynie słusznych odpowiedzi”.
6. Most Vaiany
   Jak: „kamyki” z małymi krokami (np. „zapytam o toaletę”, „powiem ‘nie jestem gotów’”). Dziecko wybiera jeden i „przechodzi przez most”.
   Po co: przekładanie odwagi na konkretny mikroczyn.
7. Krąg naprawczy Paddingtona
   Jak: po konflikcie wypełniamy trzy pola: widzę/słyszę → czuję → naprawiam.
   Po co: odwaga przepraszania i odpowiedzialności zamiast kar i wstydu.

B. Język i komunikacja (6)

8. Teatr pauz
   Jak: czytamy i zatrzymujemy się w miejscach „gęstych”. Pytamy: „co teraz czuje bohater?”, „co może powiedzieć?”.
   Po co: słownik emocji + umiejętność wystawiania uczuć na głos.
9. Poczta do bohatera
   Jak: krótkie listy/rysunki: „Droga Vaiano, jutro mam występ. Co poradzisz?”.
   Po co: pisanie funkcjonalne i przeniesienie sensu bajki do własnego życia.
10. Słowotwórnia Pippi
    Jak: tworzymy w klasie słowa na zachowania odwagi (np. „przeprospryt” = przeprosić i naprawić).
    Po co: kreatywna morfologia + nazwanie wartości.
11. Dialogi na dwa głosy
    Jak: dziecko–narrator, nauczyciel–bohater; po dwóch minutach zamiana ról.
    Po co: płynność mówienia, słuchanie partnera, elastyczność.
12. Bohater–reporter
    Jak: dzieci wymyślają 3 pytania, które bohater zadałby… koledze z klasy (np. „co cię dziś ucieszyło?”).
    Po co: empatia i rozmowa „w realu” pod osłoną postaci.
13. Zgadywanka „Kto powiedział…?”
    Jak: krótkie cytaty/hasła bez nazw; dopasowanie do postaci + emocji.
    Po co: czytanie ze zrozumieniem i łączenie wypowiedzi z kontekstem.

C. Matematyka i logiczne myślenie (4)

14. Sklep Paddingtona
    Jak: obrazki–produkty i monety–żetony; liczenie, porównywanie cen, „ile reszty?”.
    Po co: arytmetyka w fabule, która angażuje.
15. Mapa wyprawy Vaiany
    Jak: siatka na kartce/podłodze („dwa w prawo, jeden w górę”), proste kody strzałek.
    Po co: kierunki przestrzenne, sekwencje, wstęp do algorytmiki.
16. Klocki Bilba
    Jak: „Na ile sposobów ułożysz 3 elementy?” – dzieci zapisują/rysują rozwiązania.
    Po co: kombinatoryka i myślenie wariantowe w wersji przedszkolnej.
17. Porządkowanie Stumilowego Lasu
    Jak: klasyfikacja liści/zwierząt/owoców, tworzenie prostych tabel.
    Po co: kategorie, atrybuty, porządkowanie świata danych.

D. Ruch, drama, uważność (4)

18. Ścieżka bohatera
    Jak: 4 stacje: strach → pytam → próbuję → świętuję; proste rekwizyty.
    Po co: „uczenie przez ciało” – emocja, decyzja, krok, uznanie.
19. Spacer Muminka
    Jak: 3 min cichego marszu „z otwartymi zmysłami”: co widzisz/słyszysz/czujesz?
    Po co: uważność, kojenie układu nerwowego, „reset klasy”.
20. Taniec odwagi
    Jak: 30 s tańca jak wybrana postać + 10 s bezruchu; 3 rundy.
    Po co: regulacja pobudzenia i hamowania, rytm i brak wstydu.
21. Maska emocji
    Jak: maski „przed/po odwadze”, krótkie scenki.
    Po co: transformacja emocji – nazwanie i „zobaczenie” zmiany.

E. kooperacja i wychowanie (4)

22. Mapa sojuszników
    Jak: rysunek osób, do których mogę pójść z prośbą (rodzice, nauczyciel, kolega).
    Po co: proszenie o pomoc jako umiejętność, nie „słabość”.
23. Umowa grupy jak u Puchatka
    Jak: 3–4 zasady „żeby wszystkim było bezpiecznie”, podpisy/odciski palców.
    Po co: odpowiedzialność współtworzona, nie „narzucona”.
24. Łańcuszek dobra Paddingtona
    Jak: codziennie dopisujemy jedno małe dobro – kto, co, dla kogo.
    Po co: budowanie kultury klasy i motywacji wewnętrznej.
25. Karta „Powiedz NIE” Kici Koci
    Jak: odgrywanie bezpiecznych odmów + „do kogo idę, jeżeli ktoś naciska”.
    Po co: asertywność i nienegocjowalne granice.

Trzy gotowe scenariusze (30 / 45 / 60 min)

30 minut — „Pierwszy krok odwagi” (3–5 lat)

Cel: nazwanie emocji + jeden mikro-krok.
Materiały: krótka bajka, słoik emocji, „kamyki” Vaiany.

Przebieg:

1. Sygnał startu (piosenka 15 s).
2. Głośne czytanie z dwiema pauzami „co czuję teraz w ciele?”.
3. Słoik emocji – wrzucamy kolor i mówimy 1 słowo.
4. Most Vaiany – każdy wybiera jeden krok na dziś.
5. Gest zakończenia: „biorę ze sobą… (słowo/gest)”.

Ewaluacja: naklejka–emotka; nauczyciel notuje „iskry” (krótkie obserwacje).

45 minut — „Odwaga w relacjach” (5–7 lat)

Cel: prośba o pomoc, odmowa, naprawa (postkonflikt).
Materiały: karty sytuacji, rekwizyty, arkusze „widzę–czuję–naprawiam”.

Przebieg:

1. Rozgrzewka dramowa („stanąć jak bohater X” – 3 pozycje).
2. Teatr pauz – dwa krótkie epizody, zatrzymania i pytania.
3. Krąg naprawczy – ćwiczymy na neutralnym przykładzie.
4. Poczta do bohatera – list z pytaniem o relacje w klasie.
5. Radar odwagi – skala 0–5 dla sytuacji z życia.

Ewaluacja: „exit ticket” – dokończ zdanie: „Jutro spróbuję…”.

60 minut — „Wyprawa jak Vaiana/Bilbo” (7–9 lat)

Cel: planowanie, współpraca, odwaga „z sensem”.
Materiały: siatka–mapa, znaczniki, „karty wyzwań”, dziennik odkrywcy.

Przebieg:

1. Projekt trasy (kierunki, punkty pośrednie, role w zespole).
2. Zadania na trasie (mini–questy: prośba o pomoc, negocjacja, kreatywne rozwiązanie).
3. Dziennik odkrywcy – 3 zdania: co wyszło / co poprawić / co czuję.
4. Krąg końcowy – „co zabieram z tej przygody do jutra?”.

Ewaluacja: samoocena + jedna pochwała koledze („widzę, że…”).

Różnicowanie i wsparcie (SEN)

• Wysoka wrażliwość (HSC): krótsze segmenty, stały plan widoczny na tablicy, pauzy sensoryczne (oddech, „dmuchamy świeczkę”).
• Spektrum autyzmu: rozpisz scenariusz obrazkami (piktogramy), role w dramie jednoznaczne, metafory tłumacz literalnie („odwaga = mały krok mimo strachu”).
• ADHD: dużo ruchu (stacje, zadania w pionie), częste mikro–cele, natychmiastowa pochwała za wysiłek, nie tylko efekt.
• Dwujęzyczność / słabszy polski: drabinka: obraz–gest–słowo; bank fraz „na dziś”; zachęcaj do odpowiedzi jednowyrazowych i rysunkowych.

Zawsze oferuj opcję pauzy: dziecko może na moment „wyjść z roli”, usiąść z tyłu, wrócić, gdy będzie gotowe.

Ewaluacja „bez łez”

• Mikro–rubryka 1–3 emotki: „zrozumiałem”, „potrafię”, „spróbuję jutro”.
• Exit ticket: kartonik „Mój krok odwagi na jutro: …”.
• Portfolio bohatera: raz na tydzień karta: scena → emocja → mój krok → co się udało.
• Notatki nauczyciela: „iskry” – krótkie zdania o przełamaniach dzieci (świetne na rozmowy z rodzicami).

Higiena bajek i kwestie prawne (ważne i proste)

1. Papier > ekran w porze wieczornej. Ekran wspólnie i z pauzami, nie przed snem.
2. Tempo i głośność: unikaj produkcji „teledyskowych” – układ nerwowy dzieci nie jest z betonu.
3. IP i prawo autorskie: w materiałach do pobrania używaj motywów ogólnych (np. „miś”, „ciekawska podróżniczka”), nie logotypów i rozpoznawalnych postaci.
4. Różnorodność: w klasowej biblioteczce dobrze, by były postacie o różnych temperamentach, ciałach, rodzinach – reprezentacja to nauka empatii.

Najczęstsze pytania (FAQ)

Czy „niegrzeczny” bohater może uczyć dobrych rzeczy?
Tak, jeżeli historia pokazuje konsekwencje i naprawę. To trening odpowiedzialności, nie przyzwolenie na krzywdę.

Co zrobić, gdy dziecko boi się konkretnej sceny?
Zatrzymaj. Nazwij emocję („widzę strach”), zaproponuj oddech/przytulenie. Daj wybór: „wracamy czy odkładamy?”. Bez ośmieszania.

Ile czasu poświęcać na rozmowę po bajce?
Wystarczy 3–5 minut i jedno dobre pytanie. Tu liczy się rytuał, nie długość.

Film czy książka?
Na start papier + dorosły. Film jako dodatek, wspólnie i z pauzami na komentarz.

Jak łączyć z podstawą programową?
Język (słuchanie/mówienie), edukacja emocjonalno–społeczna, matematyka (klasyfikacja, sekwencje), ruch (koordynacja) – większość powyższych aktywności wpisuje się w cele ogólne I etapu.

Na zakończenie – mała filozofia pracy z bajką

Wbrew pozorom nie chodzi o „przerobienie lektury”. Chodzi o to, by dzieci poczuły, iż mogą wykonać mały krok naprzód, choćby gdy w brzuchu trochę wiruje. Raz to będzie „poproszę panią w sklepie”, innym razem „powiem: nie jestem gotów”, jeszcze kiedy indziej – „przeproszę i naprawię”. Bohater to tylko przewodnik. Prawdziwy sens wydarza się między dywanem a sercem.