Dr Jolanta Dragan – etnografka, archeolożka, kustosz dyplomowana i Główna inwentaryzatorka Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej – związana jest z instytucją od 1989 roku. Jak podaje kolbuszowski skansen, już od pierwszych dni pracy ruszyła w teren, by dokumentować ginące tradycje, zwyczaje i opowieści mieszkańców dawnych wsi regionu. Dzięki setkom spotkań i nagrań powstał bezcenny zasób folkloru słownego, pieśni, melodii instrumentalnych, a także materiałów dotyczących kultury materialnej i duchowej.
https://korsokolbuszowskie.pl/wiadomosci/janina-i-stanislaw-kusak-sa-malzenstwem-od-70-lat-obchodzili-kamienne-gody-zdjecia/lsnDOC9DX80ewuPW2iyAWielkie projekty i małe historie
Największe przedsięwzięcia badawcze, zainicjowane i koordynowane przez dr Dragan, to projekty, które na trwałe zapisały się w historii Muzeum. Jak przekazuje Muzeum Kultury Ludowej, pierwszy z nich – „Źródła kultury ludowej dawnej Puszczy Sandomierskiej” – realizowano w latach 2008-2014 przy wsparciu Ministerstwa Kultury. Każdego roku badacze wyruszali do najstarszych mieszkańców lasowiackich wsi, dokumentując ich wspomnienia, repertuar muzyczny, obrzędowość i dawne rzemiosło.
W ślad za nim powstały kolejne duże inicjatywy:
- „Folklor Rzeszowiaków – obraz przemian” (2014-2016),
- „Kolędowanie na Rzeszowszczyźnie” (2018-2019),
- „Las w życiu i kulturze mieszkańców Rzeszowszczyzny” (2021-2023).
Każdy zakończono publikacją naukową – redagowaną przez dr Dragan, która również była autorką części artykułów.
Obecnie, jak informuje Muzeum, badaczka kieruje kolejnym dużym projektem: „Woda w życiu i kulturze mieszkańców Rzeszowszczyzny”, zaplanowanym aż do 2027 roku.
Nagrodzone projekty i ogólnopolski prestiż
Dorobek dr Dragan doceniono nie tylko na Podkarpaciu. Projekty prowadzone pod jej nadzorem zdobyły najwyższe laury w kraju. Jak przypomina kolbuszowski skansen, „Kolędowanie na Rzeszowszczyźnie” zdobyło Główną Nagrodę w kategorii projektów naukowo-badawczych w prestiżowym Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla 2019.
Jeszcze większy sukces przyniosło przedsięwzięcie „Las w życiu i kulturze mieszkańców Rzeszowszczyzny”, za które Muzeum otrzymało w 2024 roku Sybillę oraz Grand Prix – najważniejsze wyróżnienie w całym konkursie. To nagrody zarezerwowane dla projektów, które nie tylko dokumentują, ale też znacząco rozwijają polską muzeologię.
Wiedza, która wraca do ludzi
Wszystkie wyniki badań trafiają do Archiwum Naukowego MKL, z którego korzystają muzealnicy, badacze, artyści, edukatorzy, zespoły obrzędowe i muzyczne. Jak podkreśla Muzeum, to nie jest zamknięty magazyn – to żywe źródło wiedzy, które inspiruje kolejne pokolenia twórców i badaczy.
Nauczycielka i popularyzatorka
W 2021 roku dr Jolanta Dragan obroniła doktorat na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Jej praca – „Len w polskiej kulturze tradycyjnej” – jest najbardziej kompleksowym opracowaniem tego tematu w kraju.
Od dekady dzieli się swoją wiedzą ze studentami Uniwersytetu Rzeszowskiego, prowadząc zajęcia na Wydziale Socjologiczno-Historycznym. Regularnie występuje też na konferencjach i publikuje teksty poświęcone dziedzictwu niematerialnemu.
Nagroda zasłużona jak mało która
Tegoroczne wyróżnienie im. Franciszka Kotuli jest ukoronowaniem jej wieloletniej pracy, ale też sygnałem, jak ogromną rolę odgrywa w dokumentowaniu kultury ludowej południowo-wschodniej Polski. Jak podaje Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, dr Dragan odebrała nagrodę w otoczeniu współpracowników – ludzi, którzy od lat tworzą z nią zespół zaangażowany w odkrywanie i ochronę regionalnego dziedzictwa.
To nie tylko nagroda za badania. To nagroda za pasję, konsekwencję i za to, iż dzięki jej pracy kultura Lasowiaków i Rzeszowiaków nie tylko nie znika, ale wręcz staje się coraz bardziej dostrzegalna – w muzeach, publikacjach, na scenach folklorystycznych i we wspólnej pamięci mieszkańców regionu.