Świat startupów technologicznych w Polsce, a szczególnie w Krakowie, rozwija się w dynamicznym tempie, z coraz większą liczbą kobiet, które odgrywają najważniejsze role w tym sektorze. W wywiadzie z Panią Sonią Bazan, kierowniczką Inkubatora Technologicznego Krakowskiego Parku Technologicznego, dziennikarka Iga Sady porusza kwestie związane z przedsiębiorczością kobiet, ich wkładem w rozwój innowacyjnych technologii oraz wyzwaniami, z jakimi się mierzą. Rozmowa ukazuje, jak różnorodność perspektyw i rosnąca obecność kobiet wpływają na sukcesy startupów oraz jakie wsparcie oferuje lokalny ekosystem. Poznamy inspirujące historie krakowskich przedsiębiorczyń oraz wizję przyszłości, w której innowacje tworzone przez kobiety mogą zrewolucjonizować codzienne życie.
Iga Sady, KRKNews.pl: Jakie startupy technologiczne tworzone przez kobiety w Krakowie wyróżniają się na tle innych, zarówno pod względem obszaru działalności, jak i innowacyjności? Czy mogłaby Pani przytoczyć konkretne przykłady takich projektów?
Sonia Bazan: Choć w Internecie można znaleźć informacje, iż kobiety najczęściej rozwijają rozwiązania w obszarach healthtech, edutech czy wellbeing, to myśląc o krakowskich founderkach, przede wszystkim przychodzą mi do głowy innowacje oparte na nauce. Warto tu wspomnieć Magdę Kordon-Kiaszalę i jej startup IntoDNA, który zajmuje się diagnostyką uszkodzeń nici DNA, oraz Noemi Zabari i AstroTeq.ai, będący zaawansowanym i nowatorskim rozwiązaniem do prognozowania trzęsień ziemi i przygotowania na nie. Z kolei Anna Ogar jest współzałożycielką i prezeską firm technologicznych Insignes Labs oraz Microbe Plus, które osiągają przełomowe wyniki w dziedzinie biotechnologii i rolnictwa. Profesor Joanna Ortyl rozwija firmę Photo4Chem, produkującą żywice fotoutwardzalne dla technologii druku 3D. Nie można również pominąć Justyny Janickiej z firmy 1000realities, studia specjalizującego się w aplikacjach dla wirtualnej rzeczywistości (VR) i rzeczywistości rozszerzonej (AR). Z młodszego pokolenia startupów, które właśnie wchodzą na rynek, można wymienić Natalię Szczucką z Play.air, tworzącą nowoczesne narzędzia logopedyczne. W Krakowskim Parku Technologicznym wspieramy również branżę gamingową, dlatego warto wspomnieć Weronikę Furtak, współzałożycielkę i CEO Bugstruck, oraz Joannę Tynor z Drago Entertainments.
Jak ocenia Pani rozwój przedsiębiorczości wśród kobiet? Czy zauważa Pani wzrost liczby kobiet zakładających startupy, a jeżeli tak, to co motywuje je do działania?
Wg raportu Rynek Start-upów w Polsce. Trendy technologiczne 2024, 56% badanych startupów posiadało w zespole założycielskim przynajmniej jedną kobietę, co pokazuje znaczący trend wzrostowy w ciągu ostatnich 5 lat. W naszych badaniach przeprowadzonych w ramach międzynarodowego projektu Finest Scaleupprzeanalizowaliśmy dane ponad 500 startupów deep tech w rejonie Morza Bałtyckiego, co pozwoliło nam się dowiedzieć, iż ok. 28% tego typu firm posiada w zespole założycielskim co najmniej jedną kobietę. jeżeli chodzi o Kraków to nie mamy dokładnych danych. W raporcie Kraków IT Market firma MOTIFE szacuje, iż ogólny udział kobiet w IT w Krakowie wynosi około 19%, ale podaje też, iż widoczny jest znaczący wzrost liczby kobiet na stanowiskach kierowniczych w największych firmach IT.
Myślę, iż dużą rolę odgrywa tutaj wsparcie społeczności kobiecych, takich jak grupy na Facebooku (np. Programuj, dziewczyno! czy inicjatywa Mamo Pracuj w IT stworzona przez Agnieszkę Czmyr-Kaczanowską i Joannę Gotfryd). Ważne są również specjalne kursy, choćby takie jak AI Foundations Program organizowany przez organizację WomenGo Tech. To program online dla kobiet, które dotychczas nie korzystały z narzędzi AI, a dzięki niemu mogą nauczyć się, jak wykorzystać sztuczną inteligencję zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym. Istotne znaczenie mają także historie sukcesu, które inspirują i motywują inne kobiety do działania. W ogóle można zauważyć rosnącą rolę kobiet w biznesie, co dodatkowo wzmacnia te pozytywne zmiany.
Jakie unikalne spojrzenie wnoszą kobiety do świata startupów technologicznych? Czy różnorodność płciowa w zespołach przekłada się na sukces tych przedsięwzięć?
Raport First Round Capital wskazuje, iż firmy, w których wśród założycieli są kobiety, osiągają wyniki o 63% lepsze niż te, które zostały założone wyłącznie przez mężczyzn. Z kolei analizy firmy PitchBook pokazują, iż startupy prowadzone przez kobiety nie tylko szybciej osiągają etapy umożliwiające wyjście z inwestycji, ale również generują wyższe zwroty dla inwestorów. Warto jednak zauważyć, iż w ogóle różnorodność zespołu, zarówno pod względem płci, jak i innych aspektów, jest jego największą siłą. Ostatnio rozmawiałam z przedstawicielem estońskiego startupu, a adekwatnie już scaleupu, R8 Technologies, który jako jedną ze swoich najlepszych praktyk wskazuje posiadanie zróżnicowanego zespołu również pod względem narodowości. Taka różnorodność przynosi bogactwo kultur, doświadczeń i perspektyw, co przekłada się na innowacyjność i sukces organizacji.
Jak Inkubator Technologiczny w Krakowie wspiera startupy tworzone przez kobiety? Czy są dostępne programy mentoringowe lub inne inicjatywy skierowane do kobiet przedsiębiorczych? Albo wydarzenia, czy spotkanie, które są platformą rozwoju kobiecej przedsiębiorczości?
Nie prowadzimy inicjatyw skierowanych wyłącznie do kobiet. Jedynym takim wydarzeniem było śniadanie Women in GameDev Networking, zorganizowane podczas naszej konferencji Digital Dragons w maju tego roku, skierowane do branży gamingowej. Celem tego wydarzenia było podkreślenie rosnącej roli kobiet w branży gier. Staramy się jednak akcentować znaczenie kobiet i prezentować solidne przykłady oraz role models. Dlatego podczas naszych wydarzeń, takich jak hackathony, angażujemy również ekspertki i mentorki, które wspierają uczestników swoją wiedzą i doświadczeniem. Dbamy również o zachowanie równowagi płci podczas organizowanych przez nas paneli dyskusyjnych, aby zapewnić różnorodność perspektyw.
Jakie innowacje mogą w najbliższych latach zrewolucjonizować kwestie istotne dla kobiet? Czy krakowskie startupy już teraz pracują nad projektami, które mogą wpłynąć na te zmiany? A jeżeli krakowskie nie to, czy generalnie widzi Pani to szeroko?
Jeśli chodzi o innowacje ukierunkowane bezpośrednio na zdrowie i dobrostan kobiet, na rynku dostępne są już rozwiązania takie jak naturalne produkty do pielęgnacji intymnej oferowane w modelu subskrypcyjnym przez YourKaya czy PelviFly – narzędzie do ćwiczenia mięśni dna miednicy. Krakowski startup Parenting Technologies rozwija cyfrowy symulator noworodka i niemowlęcia na urządzenia mobilne, co stanowi przykład innowacji wspierającej rodziców. Warto podkreślić, iż dla każdej kobiety najważniejsze będą nieco inne aspekty – czy to edukacyjne, zdrowotne, czy związane z emocjami i doświadczeniami. Nie możemy zapominać, iż kobiety odpowiadają za około 85% decyzji zakupowych w gospodarstwach domowych, co czyni je głównymi odbiorcami wielu innowacyjnych produktów i usług.
Jako kobieta pracująca w środowisku technologicznym, z jakimi wyzwaniami wśród przedsiębiorczyń Pani się spotyka?
Myślę, iż kobiety startuperki mierzą się z takimi samymi wyzwaniami, co ich koledzy startupowcy. Na pierwszy plan wysuwają się problemy związane z pozyskiwaniem finansowania na rozwój projektów, dostępem do talentów oraz regulacjami prawnymi. Oczywiście nigdy za wiele historii sukcesu, które inspirują i pomagają budować widoczność kobiet w branży – także poprzez używanie feminatywów. Sama, mówiąc o swoim stanowisku, zawsze używam określenia „kierowniczka”. W Krakowie ekosystem wsparcia dla innowatorów i innowatorek współtworzy wiele wspaniałych kobiet, takich jak Dominika Walec, prezeska Fundacji Wspierającej #OMGKRK, Aleksandra Łuszczki, liderka studenckiej inicjatywy Startup Stage, czy projectmanagerki z Fundacji Kraków Miastem Startupów. Nie można zapomnieć o przedstawicielkach funduszy, takich jak Gabriela Brodzińska z hubraumu, Paulina Zbyrad z ABAN.VC oraz Gabriela Konopka-Cupiał, dyrektorka Centrum Transferu Technologii CITTRU.
Wspólnie staramy się tworzyć środowisko, w którym kobiety mogą w pełni realizować swój potencjał i rozwijać innowacyjne projekty.
Podsumowując, rozwój startupów technologicznych w Polsce, a szczególnie w Krakowie, pokazuje dynamiczny wzrost roli kobiet w tym sektorze. Przykłady takich innowacyjnych projektów jak IntoDNA, AstroTeq.ai czy 1000realities pokazują, jak kobiety nie tylko uczestniczą, ale także rewolucjonizują świat technologii, wnosząc nowe perspektywy i rozwiązania. Dzięki rosnącemu wsparciu ze strony organizacji i inicjatyw takich jak WomenGo Tech czy Programuj, dziewczyno!, kobiety przedsiębiorczynie zyskują większe możliwości rozwoju i realizacji swoich pasji.
W Krakowie ekosystem wsparcia, w którym kluczową rolę odgrywają mentorki, ekspertki i liderki, stwarza sprzyjające warunki do realizacji innowacyjnych projektów. Warto zauważyć, iż różnorodność w zespołach, zarówno pod względem płci, jak i innych aspektów, przyczynia się do sukcesu i rozwoju startupów, co potwierdzają badania wskazujące na lepsze wyniki firm prowadzonych przez kobiety. Przyszłość startupów technologicznych w Polsce, w tym tych tworzonych przez kobiety, wydaje się obiecująca, a ich innowacje mają potencjał, by zmieniać życie codzienne i kształtować przyszłość branży.
