Wzrost liczby krwiodawców w Polsce
W 2023 roku w Polsce ponad 640 tysięcy osób oddało krew, co stanowi wzrost o blisko 20 tysięcy krwiodawców (3%) w porównaniu do roku poprzedniego. Również liczba pobrań krwi i jej składników zwiększyła się, przekraczając 1,5 miliona donacji. To dowód na rosnącą świadomość społeczną na temat znaczenia krwiodawstwa i chęci niesienia pomocy potrzebującym. Krwiodawcy honorowi stanowili niemal 100% (640 011 osób), a dawcy wielokrotni stali i powtórni to 80,2% oddających krew.
Według dostępnych danych, w ostatnich latach w Polsce co roku ponad 600 tysięcy osób oddawało krew. Jest to liczba, która pozostaje na stosunkowo stabilnym poziomie, jednak ciągle istnieje zapotrzebowanie na nowych dawców. Z szacunków wynika, iż mniej niż 5% populacji aktywnie bierze udział w krwiodawstwie, co stawia przed służbą zdrowia wyzwanie związane z zachęcaniem większej liczby osób do włączenia się w ten proces.
Kim są polscy krwiodawcy?
Ciekawym aspektem analizy jest rozkład krwiodawców według wieku. Szacuje się, iż około 75% dawców krwi to mężczyźni, podczas gdy kobiety stanowią pozostałe 25%.
Mężczyźni dominują w każdej grupie wiekowej, co jest szczególnie widoczne w przedziale 25-44 lat, gdzie oddało krew aż 314,3 tys. mężczyzn w 2023 roku. Dla porównania, kobiety w tej samej grupie wiekowej stanowiły 93,5 tys. krwiodawców. Grupa młodych dorosłych (18–24 lata) również wykazuje aktywność w oddawaniu krwi – wśród tej grupy znalazło się 75 tys. mężczyzn i 34,8 tys. kobiet.
Również osoby starsze, w wieku 45–64 lata, uczestniczą w krwiodawstwie: 89,5 tys. mężczyzn i 33 tys. kobiet oddało krew w 2023 roku. Ogólnie rzecz biorąc, mężczyźni są bardziej aktywni w krwiodawstwie, co może wynikać z fizjologicznych różnic, takich jak mniejsza liczba ograniczeń zdrowotnych w porównaniu do kobiet.
Młodzi ludzie coraz chętniej dzielą się krwią. Dane GUS wskazują, iż to właśnie osoby w wieku 18-44 lata są najbardziej aktywne w krwiodawstwie, choć obserwuje się coraz większe zaangażowanie osób powyżej 50. roku życia.
Grupy młodsze, zwłaszcza studenci i osoby zaczynające karierę zawodową, są często zachęcane do krwiodawstwa w ramach kampanii edukacyjnych oraz akcji organizowanych przez szkoły wyższe.
 | |
Krwiodawcy w Polsce w podziale na płeć i wiek;
|
Gdzie w Polsce oddaje się najwięcej krwi?
Krwiodawstwo w Polsce wykazuje zróżnicowanie geograficzne. W analizie regionalnej widzimy, iż najwięcej krwiodawców w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców znajduje się w województwie podlaskim (265 krwiodawców), wielkopolskim (202 krwiodawców) oraz kujawsko-pomorskim (193 krwiodawców).
Z kolei najmniej krwiodawców odnotowano w województwie mazowieckim (131 krwiodawców), zachodniopomorskim (146 krwiodawców) i lubuskim (149 krwiodawców).
 | |
Liczba krwiodawców w przeliczeniu na 10 tys. osób;
|
Najwięcej donacji krwi pełnej w 2023 roku pochodziło z województwa śląskiego, gdzie odnotowano 161,1 tys. donacji. Na kolejnych miejscach znalazły się województwa wielkopolskie (149,9 tys. donacji) i mazowieckie (147,4 tys. donacji). To pokazuje, iż krwiodawstwo w dużych regionach, szczególnie tych o większej liczbie ludności, ma najważniejsze znaczenie dla krajowego systemu transfuzji krwi. Warto jednak podkreślić, iż również w innych województwach obserwuje się pozytywne trendy.
 | |
Liczba donacji krwi pełnej w 2023 roku w Polsce;
|
Polska nie jest jednolita pod względem aktywności krwiodawców. W województwach takich jak mazowieckie, śląskie, wielkopolskie i małopolskie, gdzie mieszka największa liczba ludności, odnotowuje się najwyższy poziom oddawanej krwi. Dla porównania, w regionach o mniejszej gęstości zaludnienia, jak lubuskie czy opolskie, liczba oddanej krwi jest niższa, co może prowadzić do okresowych deficytów. Właśnie dlatego tak ważne są międzyregionalne akcje wymiany krwi, które pozwalają na wyrównanie braków.
Liczba krwiodawców w Polsce na przestrzeni lat
Liczba krwiodawców w Polsce na przestrzeni lat wykazuje generalny trend wzrostowy, mimo okresowych wahań. W 2002 roku krew oddało 425 tys. osób, a w 2023 roku liczba ta wzrosła do 640 tys. Szczególnie szybki wzrost nastąpił w latach 2005-2012, kiedy liczba krwiodawców zwiększyła się z 499 tys. do 627 tys.
Następnie, w latach 2013–2017, zauważalny był spadek, który osiągnął minimum w 2017 roku (588 tys.). Pandemia COVID-19 w 2020 roku spowodowała dalszy spadek, ale od 2021 roku liczba krwiodawców znów rośnie, osiągając rekordowy poziom w 2023 roku.
 | |
Liczba krwiodawców w Polsce na przestrzeni lat;
|
Liczba krwiodawców w Polsce (dane z portalu Krwiodawcy.org):
- 2002 - 425 320
- 2003 - 428 677
- 2004 - 424 108
- 2005 - 499 099
- 2006 - 525 178
- 2007 - 556 789
- 2008 - 583 908
- 2009 - 603 980
- 2010 - 608 936
- 2011 - 625 666
- 2012 - 627 847
- 2013 - 618 820
- 2014 - 615 607
- 2015 - 630 385
- 2016 - 596 480
- 2017 - 588 436
- 2018 - 590 656
- 2019 - 591 181
- 2020 - 570 077
- 2021 - 615 927
- 2022 - 622 071
- 2023 - 640 200
Wzrost liczby krwiodawców w Polsce to bardzo dobra wiadomość. Oznacza to, iż coraz więcej osób rozumie, jak ważne jest dzielenie się krwią i ratowanie ludzkiego życia. Jednakże, aby zapewnić ciągłość zaopatrzenia w krew, niezbędne jest dalsze promowanie krwiodawstwa i tworzenie warunków, które ułatwią oddawanie krwi.
Wyzwania i przyszłość krwiodawstwa
Choć liczba krwiodawców rośnie, krwiodawstwo w Polsce wciąż boryka się z wyzwaniami. Jednym z nich jest potrzeba regularnej edukacji i promocji oddawania krwi, zwłaszcza wśród młodych ludzi, którzy dopiero zaczynają swoją aktywność jako krwiodawcy. Ważne jest również zapewnienie odpowiedniej infrastruktury i dostępności punktów krwiodawstwa, zwłaszcza w mniej zaludnionych regionach. Stale rozwija się krwiodawstwo mobilne, które pozwala na łatwiejszy dostęp do punktów poboru krwi, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach. Krwiobusy oraz mobilne centra poboru krwi pojawiają się regularnie w miastach i miasteczkach, co zwiększa szanse na zdobycie większej ilości donacji.
Równie istotne jest zwrócenie uwagi na sezonowe wahania w oddawaniu krwi, które mogą wpływać na dostępność tego surowca. Latem i w okresach świątecznych liczba donacji zwykle spada, co stawia przed stacjami krwiodawstwa wyzwanie w postaci utrzymania odpowiednich zapasów.
Mimo regionalnych różnic oraz wyzwań związanych z motywacją młodszych pokoleń, Polacy wykazują silną solidarność, ratując życie poprzez regularne oddawanie krwi. najważniejsze jest jednak, aby kontynuować edukację i promocję krwiodawstwa, a także zapewniać odpowiednią dostępność stacji krwiodawstwa w całym kraju.
Sprawdź również, które grupy krwi najczęściej i najrzadziej występują w Polsce.
Image by freepik
