Możliwość zakupu rozmaitych farmaceutyków bez konieczności posiadania recepty jest istotnym ułatwieniem dla nas wszystkich. Samodzielne leczenie przejściowych dolegliwości jest także pożądane z punktu widzenia lekarzy, farmaceutów, systemu ochrony zdrowia oraz, co oczywiste, przemysłu farmaceutycznego. Z drugiej strony wiadomo, iż przyjmowanie leków – także tych, które są dostępne bez recepty – może prowadzić do poważnych negatywnych następstw. Dlatego też zalecana jest rozwaga w ich używaniu, a także zapoznanie się z adekwatnościami leku, o czym przypomina nam codziennie standardowa formułka zamieszczana w reklamach rozmaitych preparatów leczniczych.
Jakie jest rozpowszechnienie przyjmowania leków przeciwbólowych wśród nastolatków?
Po leki sięgają od czasu do czasu niemal wszyscy, również młodzież. Wyniki różnych badań prowadzonych w Polsce wskazują, iż wielu nastolatków używa leków przeciwbólowych. Leki z powodu bólu głowy stosuje przynajmniej 1–2 razy w miesiącu około połowa badanej młodzieży, kilka mniej, tj. ok. 40% przyjmuje leki z powodu bólu brzucha. I tak jak w wielu badaniach prowadzonych na świecie, po leki znacznie częściej sięgają dziewczęta niż chłopcy. Młodzi ludzie pytani o nazwy handlowe stosowanych przez siebie farmaceutyków najczęściej wymieniają leki na bazie paracetamolu i ibuprofenu oraz No-spę, po którą najczęściej sięgają w przypadku bólu brzucha.
Skąd nastoletnia młodzież bierze leki?
Leki podają nastolatkom przede wszystkim rodzice, ale młodzi ludzie korzystają również z zasobów domowych apteczek, kupują leki w aptekach bądź dostają je od swoich rówieśników. Osobami, które zalecają młodzieży przyjmowanie leków, są też oczywiście lekarze i pielęgniarki – jednak głównym źródłem leków dostępnym bez recepty są rodzice i domowe apteczki.
Im nastolatkowie są starsi, tym częściej sięgają po leki bez kontroli dorosłych – jest to jeden z przejawów rozwoju autonomii i samodzielności dorastającej młodzieży. Dlatego zachęcamy rodziców, aby porozmawiali ze swoimi dziećmi o podstawowych zasadach bezpieczeństwa związanych z używaniem leków.
O czym warto powiedzieć nastolatkowi?
Oto kilka wskazówek dotyczących krótkiej rozmowy z nastolatkiem o przyjmowaniu leków.
- Przede wszystkim, zanim sięgniesz po lek, powiedz, co ci dolega i wspólnie ustalimy, czy warto zastosować jakiś farmaceutyk, a jeżeli tak, to jaki.
- Jeśli będziesz brał leki samodzielnie, przeczytaj ulotkę znajdującą się w opakowaniu.
- Sprawdź, jakie powinno być dawkowanie, czy lek należy brać przed, w trakcie czy po posiłku, jakie są przeciwwskazania dotyczące stosowania tego farmaceutyku. Warto także zapoznać się z informacjami na temat niepożądanych działań leku. Ta cześć ulotki jest zwykle dość obszerna, co może zniechęcać do czytania. Ponadto, opis możliwych następstw może wzbudzać lęk. Wiedza na temat niepożądanych skutków leku może jednak okazać się przydatna.
- Zapoznaj się ze składem leku, szczególnie wtedy, gdy stosujesz inne farmaceutyki. Leki sprzedawane pod rozmaitymi nazwami handlowymi mogą zawierać tę samą substancję czynną, tj. substancję odpowiadającą za ich działanie lecznicze. Tak jest w przypadku paracetamolu, który jest składnikiem wielu leków reklamowanych jako skuteczne remedium na dolegliwości bólowe czy przeziębienie. Tymczasem przedawkowanie paracetamolu jest niebezpieczne dla zdrowia, a choćby może zagrażać życiu.
- Sprawdź termin przydatności leku. Przeterminowane leki należy zanieść do apteki i wrzucić do specjalnego pojemnika.
- Tabletki popijaj wyłącznie wodą (pełną szklanką). Substancje czynne zawarte w lekach mogą wchodzić w interakcje ze składnikami diety, żywnością i napojami – szczególnie z sokami cytrusowymi, ale także mlekiem, kawą czy herbatą. W czasie stosowania lekarstw nie należy pić alkoholu!
