LICEUM W GDOWIE. HISTORIĘ TRZEBA ZNAĆ

Cofnijmy się do roku 1945. Polska wkraczała wtedy w nowy etap swojego życia. Trzeba zdawać sobie sprawę, iż po sześcioletniej okupacji hitlerowskiej pozostały na ziemiach polskich zniszczone szkoły, wielkie straty osobowe w kadrze nauczycielskiej oraz ogromny procent dzieci i młodzieży, który pozostawał poza szkołą. Nie inaczej było na terenach powiatu wielickiego i Gminy Gdów. Jednym z najpilniejszych zadań powojennej Polski było odbudowanie szkolnictwa i zapewnienie bezpłatnego nauczania na wszystkich szczeblach nauki.

Mówiąc o początkach gdowskiego liceum nie sposób pominąć ówcześnie panującej sytuacji. W pierwszej kolejności doprowadzono do stanu używalności istniejące budynki szkolne w miastach i na wsiach, rozpoczęto w nich normalną pracę. Szkoły średnie organizowano na ogół na bazie przedwojennej sieci szkolnej. Nowością w tamtych czasach były wiejskie szkoły średnie ogólnokształcące. Otwieranie takich szkół miało ułatwić zdobycie średniego wykształcenia przez młodzież wiejską.

W 1945 roku powstały w Polsce 144 takie szkoły, a wśród nich 124 niepaństwowe, powstałe z inicjatywy społeczeństwa lub nauczycieli. Z pomysłem założenia takiej szkoły średniej w Gdowie wystąpił mgr Franciszek Hanula. Był doświadczonym pedagogiem, w zawodzie nauczycielskim pracował już od 1920 roku. Jako dziecko chłopskie przeszedł trudna drogę, zanim zdobył odpowiednie wykształcenie. Postanowił więc zająć się losem młodzieży wiejskiej. Podczas okupacji pracował w tajnym nauczaniu w Wieliczce. Nie obca mu była działalność tajnych szkół średnich z okolic Gdowa. Wiedział, iż w tych tajnych szkołach uczyły się również dzieci chłopskie. Zdawał sobie sprawę, iż nie wszyscy będą mogli kontynuować naukę w średnich szkołach w mieście. Przyjechał więc do Gdowa z myślą o pracy dla tej młodzieży. Po porozumieniu się z władzami gminnymi i otrzymaniu stosownych zezwoleń od władz oświatowych dnia 9 września 1945 roku założył w Gdowie szkołę średnią ogólnokształcącą. Szkoła otrzymała nazwę „Samorządowe Gimnazjum Koedukacyjne Ogólnokształcące”. Była własnością gminy Gdów. Gmina miała zaopatrywać szkołę w opał i środki czystości oraz wykonywać remonty bieżące. Wynagrodzenie nauczycieli i personelu pomocniczego pochodzić miały z opłat uczniów.

Szkoła gdowska w okresie swojego istnienia przechodziła podobne losy jak inne szkoły ogólnokształcące w Polsce. Po wojnie nie zburzono od razu istniejących wcześniej założeń organizacyjnych szkół średnich. Istniały więc dwa stopnie kształcenia średniego. 4-letnie Gimnazjum oparte na VI klasie szkoły podstawowej i 2-letnie Liceum. Skrócono jedynie naukę w Gimnazjum do trzech lat dla tych uczniów którzy ukończyli siódmą klasę. Taką właśnie organizację miała szkoła powstała w Gdowie. Organizacja wewnętrzna szkoły opierała się na statucie Samorządowego Gimnazjum w Gdowie opracowanym na podstawie statutu Gimnazjum Państwowego. Gmina, jako właściciel, miała wpływ na obsadę dyrektora, nauczycieli i personelu pomocniczego.

W 1948 roku szkoły średnie przekształcono w jednolite szkoły ogólnokształcące, tak zwane jedenastolatki. Tam, gdzie nie było warunków dla szkół z klasami I-XI mogły pracować szkoły z klasami VIII-XI. Zarząd Gminy zwrócił się do Kuratorium o pozwolenie na prowadzenie takiej szkoły. Zezwolenie takie otrzymał. Uczniowie po ukończeniu gimnazjum i zdaniu małej matury przechodzili do klasy X. Dyrekcja szkoły rozpoczęła równocześnie starania o upaństwowienie szkoły. Starania trwały dosyć długo. Dopiero 14 stycznia 1950 roku szkołę upaństwowiono. Spisano protokół, na podstawie którego Gromada Gdów przekazała na rzecz skarbu państwa parcelę 38 arów i cały majątek szkoły.

Od tej chwili młodzież Gdowa i okolic mogła w pełni korzystać z bezpłatnego nauczania na poziome średnim. Jedenastolatki przetrwały aż do wejścia Ustawy o Rozwoju Systemu Oświaty w 1961 roku. Otwarto wtedy Liceum Ogólnokształcące z klasami I-IV na podbudowie 8-klasowej szkoły podstawowej. Pierwszych uczniów po VIII klasie do klasy I przyjęto w roku 1967. Taka organizacja liceum przetrwała do 2002 roku, kiedy to przyjęto do szkoły pierwsze klasy na podbudowie 3-letniego gimnazjum. W ciągu lat zmieniały się programy, powstawały klasy profilowe, ale ogólne zasady nie uległy zmianie. Warto podkreślić, iż zgodnie z duchem czasu w 1991 roku powstała w Gdowie klasa o profilu ekonomiczno-prawnym, która przygotowywała uczniów do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej. Przy średniej szkole gdowskiej pracowały również w różnych okresach inne ponadpodstawowe szkoły zawodowe i tak na przełomie lat 50-tych i 60-tych Szkoła Przysposobienia Rolniczego, na przełomie lat 70-tych i 80-tych Liceum Zawodowe o profilu gospodarstwo wiejskie a później również Zasadnicza Szkoła Zawodowa.

W 1945 roku średnia szkoła zaczynała pracę od podstaw. Nauka odbywała się przez miesiąc w Szkole Podstawowej, a potem w dwóch izbach wynajętych w Domu Katolickim „Zorza”. Wyposażenie szkoły to stare krzesło, 2 szafy, 2 stoliki, parę map i mikroskop. Stoliki dla uczniów wyposażono, a krzesła przynieśli uczniowie z domów, każdy dla siebie. Opał zakupiono za pieniądze zarobione na zorganizowanej zabawie tanecznej. Dyrektor czynił starania o przydzielenie szkole Domu Ludowego, który był własnością gminy. Starania odniosły skutek i szkoła otrzymała własny, choć wymagający remontu budynek. Po wykonaniu niezbędnych prac wygospodarowano w nim 4 sale lekcyjne, kancelarię i jedną większą salę widowiskową, służącą również jako sala gimnastyczna, a w późniejszym okresie zamieniona na dwie sale lekcyjne.

Uczniów w szkole przybywało i należało pomyśleć o rozbudowie szkoły. Powstał Komitet Rozbudowy. Wszelkie starania jak wysyłanie pism do Ministerstwa Oświaty, próba zakupu budynku od Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych itp. nie odniosły spodziewanego skutku. Trudności te nie zraziły jednak społeczników gdowskich z Dyrektorem szkoły na czele. W 1954 roku ponowiono starania, tym razem już o budowę nowej szkoły. Komitet Budowy Szkoły zabrał się rzetelnie do pracy. Podkomitety zorganizowano we wszystkich wsiach, z których młodzież uczęszczała do szkoły. Przeprowadzono zbiórkę pieniędzy na budowę. Starania tym razem zakończyły się sukcesem. Pismem z dnia 9 marca 1955 roku Ministerstwo Oświaty uznało potrzebę budowy nowej szkoły w Gdowie.

W roku szkolnym 1957/58 wmurowano kamień węgielny, a nowy budynek oddano do użytku młodzieży w roku 1960. Niestety, nie doczekał tej chwili założyciel szkoły mgr Franciszek Hanula. Zmarł w grudniu 1959 roku. Rozpoczęte przez niego dzieło doprowadziła do końca mgr Jadwiga Górkiewicz, która objęła dyrektorstwo szkoły. Przez cały okres budowy dużą pomocą służyli członkowie Komitetu Budowy Szkoły i Komitetu Rodzicielskiego.

Po oddaniu nowego budynku radykalnie zmieniły się warunki pracy. 6 sal lekcyjnych, gabinety, pracownie, klasopracownie, biblioteka pozwalały nie tylko lepiej prowadzić zajęcia lekcyjne ale również rozwijać pracę pozalekcyjną w kołach zainteresowań i w organizacjach uczniowskich. Później budynek powiększono o dobudowaną salę gimnastyczną, którą oddano do użytku w 1963 roku. Budowę Sali rozpoczął i zakończył trzeci z kolei dyrektor szkoły mgr Tadeusz Kulig.