List do premiera ws. edukacji zdrotownej

sosdlaedukacji.pl 1 tydzień temu

Szanowny Panie Premierze,

jesteśmy koalicją ponad siedemdziesięciu organizacji społecznych zrzeszonych w sieci SOS dla Edukacji. Od czterech lat poprzez ekspertyzę i działania rzecznicze wspieramy zmiany w polskiej szkole.

Jesteśmy zbulwersowani nagłą decyzją o zmianie statusu zajęć edukacji zdrowotnej z obowiązkowych na dobrowolne. To rozwiązanie, a także sposób podjęcia decyzji, zostały z niepokojem przyjęte przez organizacje społeczne wchodzące w skład sieci SOS dla Edukacji.

Kwestia dobrowolności/obowiązkowości edukacji zdrowotnej została rozstrzygnięta na początku prac związanych z projektowaniem treści i kształtu tego przedmiotu. Na tej podstawie eksperci powołani przez MEN przygotowali podstawę programową tego przedmiotu, do której organizacje społeczne opracowały swoje rekomendacje i uwagi.

Zmianę decyzji wobec przedmiotu edukacja zdrowotna odbieramy jako lekceważenie procesu demokratycznego, który zaczął się po wyborach 2023 roku. Protestowaliśmy przeciwko tak prowadzonej polityce oświatowej. Postulowaliśmy, by była tworzona w sposób bardziej uspołeczniony, z uwzględnieniem głosu środowisk edukacyjnych. Cieszyliśmy się, iż polska szkoła zaczyna otwierać się na młodych ludzi i ich potrzeby, wynikające z wyzwań współczesności

Niestety, wprowadzone bez konsultacji z nauczycielami ograniczenia prac domowych, sposób podejmowania decyzji o trybie nauczania religii czy najnowsze zmiany dotyczące edukacji zdrowotnej, przeczą tej zasadzie. Podważają deklarowaną przez obecny rząd otwartość na włączenie strony społecznej i uderzają w naszą pracę konsultacyjną.

Strona społeczna, w tym przedstawiciele i przedstawicielki organizacji tworzących SOS dla Edukacji, mocno angażowała się w proces uspołeczniania podejmowania decyzji związanych z edukacją. Pracujemy w zespołach roboczych przy Ministerstwie Edukacji Narodowej, bierzemy udział w posiedzeniach komisji sejmowych i zespołów parlamentarnych, przedstawiciele naszych organizacji są zapraszani jako eksperci i ekspertki do prac w Instytucie Badań Edukacyjnych nad zmianami programowymi. Obawiamy się, iż przy planowaniu kolejnych zmian w systemie oświaty, w tym wprowadzaniu edukacji obywatelskiej, opracowaniu nowej podstawy programowej, upowszechnianiu nowoczesnych sposobów nauczania, sprawdzaniu osiągnięć uczniów, a także prac nad ustawą o Rzeczniku Praw Uczniowskich i prawach uczniowskich, głosy środowisk edukacyjnych zostaną znowu pominięte. Trudno byłoby nam to zaakceptować. Nie wzmocniłoby to odbudowującego się po latach zapaści społeczeństwa obywatelskiego.

Edukacja zdrowotna realizowana w ramach jednego lub wielu przedmiotów, powinna być obowiązkowa, ponieważ uczy dbania o dobrostan każdego ucznia i uczennicy, o ich zdrowie fizyczne i psychiczne oraz buduje w dzieciach i młodych ludziach zasoby w dążeniu do szczęśliwego życia. Jest podstawą ich bezpiecznej przyszłości. Kładzie nacisk na rozwijanie uważności na potrzeby swoje i innych, ucząc wglądu w siebie oraz zrozumienia innych ludzi. Jest też kluczowa dla budowania odporności społecznej w świecie, w którym doświadczamy poważnych wyzwań takich jak pandemia, kryzys klimatyczny czy zagrożenie międzynarodowym konfliktem zbrojnym. Promocja zdrowia psychicznego i fizycznego powinna być centralnym punktem edukacji, z naciskiem na profilaktykę i radzenie sobie z problemami.

Nieodłączną częścią obowiązkowej edukacji powinny być treści związane z edukacją środowiskową i klimatyczną oraz promocja regularnego kontaktu dzieci z przyrodą. Nauka o prawidłowym rozwoju dzieci nie może pomijać uczenia się, jak podejmować działania na rzecz ochrony planety.

Elementem edukacji zdrowotnej jest edukacja seksualna i tu widzimy ogromne wyzwanie, które dotyczy nie tylko szkoły. Edukacja seksualna to także troska o bezpieczeństwo dzieci i młodzieży, szczególnie w środowiskach, w których nie mogą one liczyć na takie wsparcie w domu. Dobrowolność udziału w zajęciach sprawia, iż przekaz dotyczący bezpieczeństwa dzieci
i młodych ludzi nie dotrze tam, gdzie powinien.

Grozi nam szkoła dwóch prędkości, w której dzieci z ośrodków z dostępem do szerokiej oferty pozaszkolnej i rodzin o wyższym kapitale kulturowym będą miały lepsze możliwości pozyskiwania wiedzy niż, te z ośrodków peryferyjnych, czy terenów wiejskich.

Nie o takie zmiany walczyliśmy przed wyborami 2023 roku. Chcemy lepszej szkoły, dbającej o szeroko pojęte bezpieczeństwo dzieci i młodzieży, odpowiadającej na wyzwania współczesności. Szkoły, w której zmiany będą wynikać z przemyślanej strategii edukacyjnej, a nie tylko politycznej. Przykład edukacji zdrowotnej pokazuje, iż wokół wprowadzanych zmian w edukacji konieczne jest budowanie szerokiego porozumienia i zgody społecznej.

Panie Premierze, sensowniej byłoby odsunąć w czasie wprowadzenie edukacji zdrowotnej, opracować materiały oraz szkolenia, a także przygotowywać specjalistów niż na gwałtownie ogłosić opcjonalność przedmiotu. Dlatego apelujemy o zmianę trybu podejmowania decyzji w polityce edukacyjnej, o większe zaufanie do ekspertów i strony społecznej oraz o komunikację, która buduje zaufanie do rządu.

Z wyrazami szacunku,

W imieniu Sieci Organizacji Społecznych SOS dla Edukacji