Tutaj, na dalekich, egzotycznych, wietnamskich brzegach, codziennie zdumiewa mnie siła tradycji, która na przestrzeni wieków wsiąkała w tutejsze ziemię, wody i ludzi. Przez ostatnie miesiące ciąża i narodziny w Azji stały się nieodłączną częścią mojego życia, dlatego z euforią opowiem Wam o świecie duchów, złych mocy i zabobonów, w którym zostałem zanurzony.
Rytuały i tradycje ciążowe w Wietnamie to skomplikowany, piękny (a czasem męczący) taniec, oparty na starych przekonaniach: na wierzeniach animistycznych, buddyzmie, konfucjanizmie i taoizmie, a także zabobonach przekazywanych z pokolenia na pokolenie.
Czego ciężarna kobieta musi przestrzegać w Wietnamie?
Podczas ciąży, kobieta musi przestrzegać szeregu zasad i ograniczeń, z których wiele jest podobnych do tych, które znamy z polskiej kultury, jeszcze więcej jednak jest kompletnie dla nas niepojętych. Przykładowo nie powinna nosić na sobie niczego ostrego, aby nie „przeciąć duchowo” ciąży. Powinna unikać wychodzenia podczas pełni i nowiu księżyca, aby chronić się przed złymi mocami. Musi też unikać spożywania niektórych potraw, jak na przykład owoców morza, które według przekonań mogą spowodować poronienie.
- Wierzy się, iż jedzenie wielu ślimaków w czasie ciąży sprawi, iż twoje dziecko będzie się dużo śliniło.
- Picie mleka kokosowego lub jedzenie tofu sprawi, iż będziesz mieć bielsze dziecko.
- Konsumpcja szpinaku wodnego (tzw. „morning glory„) może powodować problemy z gojeniem się blizny po cesarskim cięciu.
- Jeśli jesz dużo balutów (zapłodnionych jaj) w czasie ciąży, twoje dziecko będzie miało gęste włosy.
- Picie kawy nada Twojemu dziecku brązowy odcień.
- Wierzy się, iż dla zdrowego przebiegu ciąży warto zjeść cztery nogi czarnego psa.
- Jeżeli jesz papaję podczas ciąży, Twój maluch może mieć żółtaczkę.
- Przebywanie w pobliżu dymu, sprawi, iż dziecko będzie miało ciemniejszą skórę.
- Twoje pociecha będzie wyglądać tak, jak osoba na którą najczęściej patrzysz.
- Nie powinno odczuwać się smutku, ani przebywać ze smutnymi osobami, ponieważ wpłynie to na charakter dziecka.
- Jeżeli nakładasz makijaż w trakcie ciąży, urodzi Ci się brzydkie niemowlę.
Wierzenia i tradycje w dniu narodzin i dzień po
Interesującym rytuałem jest również wybór „người bế đầu„, czyli osoby, która po raz pierwszy przywiezie dziecko ze szpitala do domu. Wierzy się, iż ta osoba przekaże swoje cechy charakteru i osiągnięcia życiowe noworodkowi. Dlatego rodzina starannie wybiera tę osobę. zwykle jest to członek rodziny o dobrych cechach moralnych, zdrowiu i sukcesach w życiu. Wybór padł na mnie, ze względu na bezstresowe, przyjemne życie, które prowadzę. Ponadto:
- Ogranicza się liczbę odwiedzających, aby uniknąć złych duchów, które mogłyby podążać za nimi.
- W łóżeczku noworodka musi znajdować się ząbek czosnku, jako ochrona przed złymi mocami.
- Pierwszą kupką noworodka smaruje się nóż, który umieszcza się pod jego łóżkiem, jako ochrona przed duchami. Wierzy się, iż nieuzasadniony płacz dziecka jest powodowany obecnością niematerialnych istot.
- Opuszczając szpital zostawia się 9 banknotów pod łóżeczkiem pociechy, by znalazła je pielęgniarka i w rezultacie przyniosło to szczęście materialne.
- Na czas podróży należy narysować na czole maleństwa czerwoną kropkę, jako ochronę przed duchami.
- Na każdym skrzyżowaniu należy wyrzucić banknot, jako opłatę dla złośliwych demonów, które zostawią dzięki temu dziecko w spokoju.
- Przed wejściem pierwszy raz do domu należy rozpalić ogień i przez niego przeskoczyć, by złe duchy nie podążyły za Wami do mieszkania.
- Podczas pierwszego przyjazdu do domu należy położyć dziecko najpierw na podłodze, by poleżało na czymś niekomfortowym. Ma to sprawić, iż będzie łatwiejsze w wychowaniu.
- Pod łóżkiem umieszcza się gałązki morwy, jako ochronę przed siłami świata niefizycznego.
Miesiąc po porodzie
Podobnie jak w wielu innych kulturach, narodziny dziecka są świętowane z wielką pompą i radością. Jednak w Wietnamie, pierwsze dni życia dziecka są pełne specyficznych rytuałów. Jedną z najważniejszych praktyk jest „Ở cữ” – okres, w którym matka i dziecko pozostają w domu przez pełny miesiąc po porodzie. W tym czasie, matka odpoczywa i regeneruje siły, podczas gdy bliscy członkowie rodziny – najczęściej babcie – pomagają w opiece nad noworodkiem.
„Ở cữ” to również czas, gdy matka i dziecko unikają kontaktu z zewnętrznym światem – w tym z odwiedzającymi. Jest to związane z wiarą, iż mogą oni przynieść ze sobą złe duchy lub negatywną energię. Dodatkowo, noworodek pozostało nie w pełni odporny i zbyt dużo osób może zwiększyć ryzyko zakażenia.
Nawet codzienne czynności, takie jak kąpiel czy pranie, są przeprowadzane z uwzględnieniem tradycyjnych wierzeń. Wietnamki wierzą, iż matka nie powinna się kąpać ani myć włosów przez cały pierwszy miesiąc po porodzie, aby uniknąć „zimna” – stanu, który według medycyny wschodniej jest szkodliwy dla zdrowia.
- Świeża mama nie powinna dużo mówić przez 4 tygodnie, bo inaczej będzie chorowita.
- Wietnamczycy wierzą, iż wiatr i klimatyzacja mogą sprawić, iż Ty i Twoje dziecko łatwo zachorujecie.
- Pępek niemowlaka musi być zawsze przykryty, bo inaczej się rozchoruje.
- Wierzy się, iż mleko sojowe, zupa ze świńskich racic i papaja pomagają zwiększyć produkcję mleka u matki.
- Jeżeli nie pierzesz ubranek dziecka manualnie, to będzie się ono wierciło w trakcie snu.
- Jeśli trzymasz dziecko na klatce piersiowej, zamiast kołysać je w rękach, to będzie miało problemy z kręgosłupem i postawą.
- Obmywanie dzieci piwem/mlekiem/zieloną herbatą ma pomóc w utrzymaniu jasnej skóry.
- Golenie głowy dziecka jest powszechne, ponieważ wierzy się, iż to stymuluje wzrost gęstszych włosów.
- Gdy dziecko gorliwie płacze, a w tym dniu odwiedziła Was nowa osoba – znaczy to, iż przyprowadziła ze sobą złe duchy i raczej nie zostanie ponownie zaproszona.
- Patrzenie w ekran smartphone miesiąc po narodzinach, osłabi kobietę na starość.
- Gdy dziecko się zakrztusi trzeba 3 razy chuchnąć na ciemiączko.
Ceremonia Pierwszego Miesiąca
Jedną z najważniejszych ceremonii po narodzinach jest „Lễ Đầy Tháng” – Ceremonia Pierwszego Miesiąca. Ta ceremonia jest przeprowadzana po 30 dniach od narodzin dziecka. Jest to czas, kiedy dziecko jest po raz pierwszy oficjalnie przedstawiane społeczności. Na tę okazję rodzina przygotowuje ucztę i zaprasza bliskie osoby, aby podzielić się euforią i szczęściem. Właśnie podczas tej ceremonii dziecko otrzymuje swoje pierwsze prezenty, a rodzina wyraża swoją wdzięczność za bezpieczne narodziny i zdrowie matki i dziecka.
Z rana szykuje się potrawy, które najpierw „odda się” duchom do spożycia, a następnie poczęstuje nimi Gości. W naszym przypadku był to czerwony sticky rice, zupa ryżowa, oraz ryżowe kuleczki z cukrem w środku w słodkiej wodzie kokosowej.
Następnie pod oknem ustawia się stół, na którym rozstawia się dary:
- Przygotowane wcześniej potrawy.
- Kosz owoców – pomarańcze, pitaje, marakuje i inne.
- Świeczki i kadzidła.
- Papierowe dary dla bogów i duchów.
- Kwiaty.
Na czas modlitwy otwiera się okno, zapala kadzidło i wyraża wdzięczność bożkom za opiekę nad noworodkiem i prosi się o dalsze wsparcie.
Dary znosi się na zewnątrz i pali – według wierzeń ludowych, by posłać coś, jako prezent w zaświaty należy to spalić. Doszło to do takiego absurdu, iż są w Wietnamie sklepy, które sprzedają papierowe dosłownie wszystko – pieniądze, sztabki złota, ubrania, zwierzęta, czy choćby iphone.
Rozsypuje się również ryż z solą przed domem, by nakarmić okoliczne duchy.
Popołudniu następuje uczta z dań ofiarnych oraz przybysze przekazują datki pieniężne dla niemowlaka.
Wietnamska kultura wspiera młodych rodziców
Wietnam jest pełen zaskakujących i kolorowych rytuałów związanych z ciążą i narodzinami, które są żywe i pełne znaczenia mimo upływu czasu. Są to nie tylko obrzędy, które wyrażają euforia i nadzieję związane z nowym życiem, ale również świadectwo siły i trwałości tradycji wietnamskiej, która jest głęboko zakorzeniona w życiu codziennym.
Jako nowy tata mogę powiedzieć, iż w wietnamskiej kulturze posiadanie dziecka jest znacznie mniej męczące, niż w Polsce, ponieważ przez pierwszy miesiąc cały czas rodzina żony wspiera świeżo upieczonych rodziców.
Do nas do domu nieustannie przyjeżdżały siostry oraz mama Linh, które w dzień gotowały potrawy dla żony, przekazywały tajniki opieki nad maleństwem, służyły pomocą we wszystkich aspektach, a w nocy zajmowały się dzieckiem, by rodzice mogli szczęśliwie i spokojnie spać.
Jeśli cenisz sobie treści wolne od reklam i sponsorowanych treści, to możesz wesprzeć moją pracę poprzez postawienie mi wirtualnej kawy https://buycoffee.to/josyn. Dzięki temu będę mógł kontynuować pisanie użytecznych i wartościowych tekstów dla Ciebie i innych czytelników!