Dzieci są przerażone informacjami
W miniony weekend w południowej części Polski doszło do tragedii. Z powodu zniszczeń spowodowanych żywiołem, uwaga całego kraju (ale też państw ościennych) skierowana jest na tę część Polski. Wszystko przez powodzie i wciąż podnoszące się stany rzek na Śląsku, Opolszczyźnie, Dolnym Śląsku i Małopolsce. Ludzie tracą domy, dobytki, służby starają się wszystkim pomóc i jak najlepiej zabezpieczyć miasta i wsie, by fala zniszczeń była jak najmniejsza.
Moja rodzina cały weekend spędziła na odświeżaniu stron internetowych i słuchaniu informacji, które publikowano w mediach. Jestem mamą dwójki dzieci w wieku przedszkolnym, więc i do tych kilkulatków docierały mrożące krew w żyłach wiadomości. Dla nich na szczęście to dość abstrakcyjne. Mimo wszystko jednak, widząc na nagraniach wodę pędzącą ulicami i przedzierająca się przez mosty i wały, dzieci pytają, co się dzieje i czy my też jesteśmy zagrożeni. Pytały, czy rzeka w niedalekiej okolicy też zaleje bloki i domy na naszej ulicy.
W takich chwilach uświadamiam sobie, jak słabo jestem przygotowana na tak trudne rozmowy z dziećmi. Ale czy adekwatnie można być na coś takiego przygotowanym w 100 procentach? Oczywiście staram się im tłumaczyć, dlaczego doszło do powodzi, uspokajać, iż to dotyczy terenów, które są od nas dość daleko (mieszkamy na Mazowszu).
Z drugiej strony staram się mówić, iż do takich niebezpiecznych sytuacji może dochodzić choćby w naszej okolicy, więc trzeba być przygotowanym. Podobne przemyślenia miało wielu rodziców po wybuchu wojny w Ukrainie. Kiedy pomagaliśmy uchodźcom, jeździliśmy na granicę i wspieraliśmy ich materialnie i finansowo, wielu rodziców musiało odbyć ze swoimi pociechami rozmowy o wojnie, która wybuchła za naszą wschodnią granicą.
Jak rozmawiać z dzieckiem o powodzi?
Po pierwsze nie powinno się dzieci całkiem izolować od złych informacji. Nie żyjemy w bańce, część z nas słucha i ogląda wiadomości, inni rozmawiają o nich w domu i pracy. Dzieci gdzieś z takimi doniesieniami i tak się zetkną i należy z nimi rozmawiać: wtedy, gdy zaczną zadawać pytania lub coś w ich zachowaniu się zmieni/będzie niepokojące.
– Choć dzieci w wieku przedszkolnym nie wiedzą, co to znaczy, sytuacja, w której się znaleźliśmy, niesie ze sobą ze wszech stron nerwowość – mówiła Dorota Zawadzka, kiedy Mamadu rozmawiało z nią o strachu dziecka przed wojną. Podobnie jest z trudnymi sytuacjami spowodowanymi żywiołami: – W takiej sytuacji nie możemy udawać, iż nic się nie dzieje [...] warto zapytać dziecko, czy chce o tym porozmawiać, co czuje. Dowiedzmy się skąd i co usłyszało. Tu mówię o maluchach – dodała psycholożka.
W przypadku starszych dzieci warto uświadamiać o realnej pomocy, o tym, dlaczego dochodzi do takich niebezpiecznych sytuacji i o tym, iż wszystkie służby starają się jak najlepiej pomóc i zabezpieczyć poszkodowanych.
Zapewnij dziecku spokój i poczucie bezpieczeństwa
W tym wszystkim warto też sobie (i dzieciom) rozsądnie dawkować informacje. Nie można spędzić całego dnia, czytając i słuchając doniesień z terenów powodziowych, bo to może doprowadzić choćby do nerwicy i stanów lękowych. Warto korzystać ze sprawdzonych źródeł, które będą rzetelne i nie będą podawały fake newsów. Po rozmowie dziecko musi wiedzieć i czuć, iż jest bezpieczne. A także, iż na terenie, na którym mieszka, nie istnieje zagrożenie powodziowe.
UNICEF zauważa również, iż podczas takiej rozmowy należy też dać dziecku przestrzeń na wyrażenie swoich wszelkich obaw i emocji, jakie towarzyszą mu po usłyszeniu informacji o powodziach. Pokaż mu, iż słuchasz go uważnie, nie bagatelizujesz jego obaw i przejmujesz się tym, jak się czuje.
O tym, jak rozmawiać ze zmartwionymi powodziami dziećmi i młodzieżą, mówi również fundacja Dajemy Dzieciom Siłę. Na swoim facebookowym profilu udostępniła infografikę pomagającą opiekunom i rodzicom. Eksperci z fundacji w kilku krokach podpowiadają, jak przeprowadzać rozmowę na temat powodzi w Polsce, uwzględniając przy tym wiek i rozwój psychiczny dziecka.
Warto zapewnić je, iż do powodzi dochodzi i nie jest to niczyja wina, bo żywioły czasami są nieposkromione. Warto też dodawać mu otuchy, iż to chwilowa sytuacja, a skutki nie są trwałe. Najlepiej na dzieci działa też wsparcie wyrażone przez obecność i czułe gesty ze strony rodziców/opiekunów.
