Matura 2025. Trendują "bunt jako siła" i "bunt prometejski". Co warto sprawdzić przed egzaminem?

Matura 2025 przecieki - to jedno z najczęściej wyszukiwanych haseł podczas pierwszego dnia matur. Od rana po sieci krążą sugestie dotyczące potencjalnych przecieków. W Google Trends pojawiają się frazy związane z motywem buntu. Czy to pojawi się na egzaminie z polskiego?Już dziś, 5 maja o godz. 9:00 startuje maraton maturalny. Zgodnie z danymi przekazanymi przez CKE do egzaminu dojrzałości w maju 2025 roku przystąpi około 247 000 tegorocznych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych, z czego 164 000 uczniów z liceów ogólnokształcących, 103 000 z techników i 386 z branżowych szkół II stopnia.
REKLAMA


Od wczesnych godzin porannych w sieci wrze. Młodzież szuka przecieków i wymienia się podejrzeniami, jakie ewentualne treścią mogą pojawić się w arkuszu. W Google Trends trenduje motyw buntu.


Matura 2025. Trendują 'bunt jako siła' i 'bunt prometejski'. Co warto sprawdzić przed egzaminem? google trends


Zobacz wideo


Czy sztuczna inteligencja jest w stanie poradzić sobie z maturą?


Matura 2025. Motyw buntu w literaturzeBunt jest naturalnym zachowaniem każdego człowieka, który wyraża swój sprzeciw, opór czy niezgodę. Podstawą takiej postawy jest wiara w zwycięstwo, przekonanie innych do swojego zdania. Buntownik przeciwstawia się, by osiągnąć swój cel i pragnienia, a jego postawa jest uzależniona głównie od człowieka. Są osoby, które boją się głośno wyrazić swoją opinię i dopasowują się do innych, nie chcąc ich urazić i takie, które wręcz przeciwnie - cały czas narzucają innym swoje zdanie. Mówi się, iż bunt bierze się w człowieku, ponieważ ma on wewnętrzną potrzebę udoskonalania świata.Matura 2025. "Bunt prometejski" pewniakiem maturalnym?Bunt jest motywem, który bardzo często pojawia się w literaturze, czy sztuce. Padł już w Starym Testamencie, gdy Adam i Ewa zbuntowali się przeciwko Bogu i skosztowali zakazanego owocu, w konsekwencji zostali wypędzeni z raju. W starożytności "najsłynniejszym" buntownikiem był bez wątpienia Prometeusz, który także postawił się bogom, bo chciał pomóc ludzkości. Jego bunt jest jednak okazywany jako wzór - był gotowy poświęcić się w słusznej sprawie, chociaż wiedział, iż poniesie konsekwencje, bo dzięki niemu ludzie otrzymali ogień. Mówi się o tym "bunt prometejski".


Słynną "buntowniczką" była także Antygona, która w imię niezłomnych zasad moralnych przeciwstawiła się władcy. Pochowała brata, którego uznano za zdrajcę, wbrew zakazom. Dla niej prawo boskie było ponad prawem ludzkim. Bohaterce przyszło jednak za to gorzko zapłacić, została za karę zamkniętą w skalnej grocie i skazana na śmierć głodową. Postanawia odebrać sobie życie. W tym przypadku Antygona zwyciężyła, bo miała czyste sumienie, postąpiła zgodnie z wewnętrznymi zasadami, ale przegrała, ponieważ straciła życie. Jest to sytuacja krytyczna, ponieważ nie dało pogodzić się prawa ludzkiego z boskim.W renesansie, epoce humanizmu, wydawałoby się, iż nie powinno być buntowników. Przecież z założenia, humanista traktuje świat jako uporządkowany, piękny, czy harmonijny. Jednak i tu pojawia się bunt humanisty. Można go dostrzec, chociażby w "Trenach" Jana Kochanowskiego. Ojciec po utracie ukochanej córeczki Urszuli nie potrafi pogodzić się z tragedią, buntuje się przed tym, co go spotkało. I chociaż w tym przypadku bunt nie niesie ze sobą żadnych poważniejszych konsekwencji, pokazuje, iż wyznawane wartości i postrzeganie świata, często mogą się zmienić, gdy wydarzy się jakaś życiowa tragedia. Matura 2025. Bunt w romantyzmieNajwięcej postaw buntowniczych można doszukać się w epoce romantyzmu. W tym przypadku można choćby stwierdzić, iż sprzeciw jest jedną z ważniejszych wartości w tym okresie. Przyjmuje się, iż typowy bohater romantyczny jest osobowością zbuntowaną, konfliktową, przepełnioną różnymi emocjami, często skrajnymi, gotową na heroiczną walkę w obronie norm społecznych, czy ojczyzny.Takim romantycznym przedstawicielem buntownika jest bez wątpienia Konrad Wallenrod bohater III części Dziadów, Adama Mickiewicza - bohater rozdarty między patriotyzmem, poczuciem obowiązku wobec ojczyzny a osobistym szczęściem. Mickiewicz ukazał go w taki sposób, iż czytelnik postrzega Wallenroda jako postać niejednoznaczną, nieco kontrowersyjną. I chociaż finalnie decyduje się on, by dokonać heroicznego czynu, to długo się waha, przeżywa wiele rozterek.


Innym romantycznym buntownikiem jest Jacek Soplica z "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. W tym przypadku poznajemy bohatera, który za młodu przeżył nieszczęśliwą miłość do bardzo bogatej dziewczyny. Widzimy tu bunt przeciw różnicom, które obowiązywały w XIX wieku. Ta sytuacja doprowadziła do wielkiej tragedii, jaką było zabicie przyjaciela. Od tego momentu bohater postanowił swój sprzeciw skierować przeciwko Moskalom, czyli wrogom ojczyzny, z którymi walczył jako zakonnik - ks. Robak. Jak na typowego bohatera romantycznego przystało - jego bunt skończył się śmiercią. Matura 2025. Bunt w pozytywizmie, Młodej Polsce i 20-leciu międzywojennymBunt pozytywistów jest zupełnie inny niż bohaterów romantycznych. Pozytywiści są przeciwni nagłym zrywom narodowym. Typowym buntownikiem tej epoki jest Rodion Raskolnikow ze "Zbrodni i kary", Fiodora Dostojewskiego. Bohater buntuje się przeciwko temu, jak urządzony jest świat. Nie akceptuje nierówności społecznych. Wierzy, iż czynem niemoralnym oraz niezgodnym z prawem, jakim jest morderstwo, zapewni innym szczęście. I w tym przypadku bohater buntuje się przeciwko Bogu, chce stworzyć świat, w którym prawa są stworzone przez człowieka. Z czasem (po dokonaniu zbrodni) Rodion zaczyna rozumieć, iż jego bunt i postrzeganie, iż może być "nadczłowiekiem" nie były słuszne. Za swoje czyny zostaje zesłany na Syberię, gdzie przewartościowuje swoje poglądy.W Młodej Polsce o buncie przeciwko Bogu przeczytamy w "Hymnach" Jana Kasprowicza, z kolei w 20-leciu międzywojennym spotkamy się z butem społecznym. Jego przedstawicielem jest Cezary Baryka z "Przedwiośnia" Stanisława Żeromskiego. Po wojnie mamy mnóstwo przykładów utworów, które ukazują bunt przeciwko totalitaryzmowi. Znajdziemy ten wątek m.in. w "Innym świecie" Grudzińskiego czy "Zdążyć przed Panem Bogiem" Hanny Krall.