Ministerstwo Edukacji Narodowej szykuje nowe przepisy, które mają zaostrzyć zasady dotyczące frekwencji uczniów w szkołach. Zmiany te mogą wprowadzić poważne konsekwencje zarówno dla uczniów, jak i ich rodziców, którzy do tej pory traktowali obowiązek szkolny mało poważnie. Nowe regulacje mają zostać niedługo oficjalnie ogłoszone.
Fot. Obraz zaprojektowany przez Warszawa w Pigułce wygenerowany w DALL·E 3.
Rodzinne wyjazdy a obowiązek szkolny
Wiceminister edukacji, Katarzyna Lubnauer, podkreśliła problem niskiej frekwencji uczniów, związany głównie z rodzinnymi wyjazdami organizowanymi w trakcie roku szkolnego. W wywiadzie dla Radia ZET zwróciła uwagę na to, iż niektórzy rodzice traktują szkołę jako opcjonalne miejsce, do którego dziecko może uczęszczać wedle własnego uznania. „Mamy głosy ze szkół, iż rodzice traktują szkołę jako miejsce, gdzie dziecko może chodzić albo nie” – wskazała Lubnauer. W wielu innych krajach takie podejście może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych, takich jak zakaz opuszczenia kraju w przypadku nieuzasadnionych nieobecności.
Problem nieuzasadnionych wyjazdów nasila się szczególnie w czerwcu i wrześniu, kiedy rodzice korzystają z niższych cen i mniejszego ruchu turystycznego. w tej chwili wielu rodziców usprawiedliwia te nieobecności, powołując się na indywidualne potrzeby rodzinne. Jednak nowe przepisy mają jasno określić, iż takie powody nie będą akceptowane jako wystarczające usprawiedliwienie nieobecności. Głównym celem jest tutaj nadanie priorytetu obowiązkowi szkolnemu, co ma zwiększyć zaangażowanie uczniów w proces edukacyjny.
Podwyższenie wymogu minimalnej frekwencji
Minister Barbara Nowacka zapowiedziała, iż szczegóły nowych regulacji dotyczących frekwencji zostaną przedstawione w nadchodzących miesiącach. Kluczowym założeniem jest podniesienie minimalnego progu frekwencji z 50% do 70%. W praktyce oznacza to, iż uczniowie będą musieli uczestniczyć w zajęciach szkolnych przez co najmniej 70% czasu. Celem tej zmiany jest ograniczenie liczby nieuzasadnionych nieobecności oraz uwypuklenie obowiązkowego charakteru edukacji jako kluczowego elementu rozwoju jednostki.
Od lat nauczyciele wskazują, iż nadmierne absencje uczniów utrudniają realizację programu nauczania. Konieczność powtarzania materiału dla osób nieobecnych oraz nadrabianie go w przyspieszonym tempie generują dodatkowe obciążenie i stres dla całej społeczności szkolnej – zarówno nauczycieli, jak i uczniów. Zwiększenie minimalnego wymogu frekwencji ma na celu poprawę efektywności dydaktycznej, zmniejszenie presji na nauczycieli oraz zapewnienie równomiernego dostępu do edukacji wszystkim uczniom.
Będą kary
Wprowadzenie nowych przepisów wiąże się z określonymi konsekwencjami dla uczniów, którzy nie spełnią wymaganego progu obecności. Uczniowie, którzy będą mieli frekwencję poniżej 70%, mogą nie zostać sklasyfikowani, co w konsekwencji oznacza konieczność powtarzania roku szkolnego. Ministerstwo ma nadzieję, iż wprowadzenie tak surowych konsekwencji zmotywuje rodziców do bardziej odpowiedzialnego podejścia do edukacji swoich dzieci, a uczniów do bardziej regularnego uczestnictwa w zajęciach.
Dodatkowo pojawiają się spekulacje na temat możliwego wprowadzenia sankcji wobec rodziców, którzy nie zapewniają swoim dzieciom odpowiedniej frekwencji. Katarzyna Lubnauer w swojej przywołała przykłady regulacji z innych krajów, takich jak Wielka Brytania, Niemcy, USA, Australia i Francja, gdzie brak odpowiedniej frekwencji dzieci może skutkować sankcjami wobec rodziców – od grzywien, przez interwencje sądowe, aż po zakazy opuszczenia kraju. Minister nie mówiła jednak, iż takie kary będą wprowadzone i u nas, choć eksperci dyskutują czy nie był to wstęp do wprowadzenia takich regulacji. Nie ma jeszcze oficjalnych planów wprowadzenia takich przepisów w Polsce, ale szczegóły mają być niedługo znane.
Możliwe konsultacje społeczne?
Ministerstwo Edukacji może zorganizować konsultacje społeczne, które poprzedzą wprowadzenie nowych przepisów. Celem konsultacji jest zebranie opinii od nauczycieli, rodziców, ekspertów edukacyjnych oraz innych interesariuszy, aby nowe przepisy były realistyczne i skutecznie adresowały problem niskiej frekwencji uczniów.
Ostateczny kształt regulacji ma zostać ogłoszony w nadchodzących miesiącach, a ich wdrożenie planowane jest na kolejny rok szkolny. Ministerstwo liczy, iż wprowadzenie bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących frekwencji poprawi jakość edukacji oraz wzmocni system kształcenia w Polsce. Skuteczność tych zmian będzie oceniana po kilku miesiącach obowiązywania przepisów, co pozwoli na dokonanie odpowiednich korekt, jeżeli zajdzie taka potrzeba.
Edukacja jako obowiązek
Nowe przepisy mają przypomnieć, iż edukacja to nie wybór, ale fundamentalny obowiązek, który stanowi podstawę rozwoju społecznego i indywidualnego. Wprowadzenie surowszych regulacji ma na celu zwiększenie odpowiedzialności rodziców za edukację swoich dzieci oraz podkreślenie, iż regularne uczestnictwo w zajęciach szkolnych jest niezbędne dla wszechstronnego rozwoju uczniów. To również wyraźny sygnał, iż system edukacji wymaga zaangażowania wszystkich – uczniów, rodziców i nauczycieli – aby osiągnąć swoje cele.
Ministerstwo Edukacji liczy, iż nowe przepisy przyczynią się do wzmocnienia systemu edukacyjnego, poprawy jakości nauczania oraz zwiększenia szans młodzieży na przyszły sukces zarówno w sferze akademickiej, jak i zawodowej. Regularna frekwencja i zaangażowanie w proces edukacyjny są najważniejsze dla pełnego wykorzystania potencjału uczniów i przygotowania ich do przyszłych wyzwań.
Egzekwowanie obowiązku szkolnego na świecie
W wielu krajach na świecie przepisy dotyczące obowiązku szkolnego są surowo egzekwowane, a rodzice mogą ponieść konsekwencje prawne, jeżeli ich dzieci nie uczestniczą regularnie w zajęciach.
Wielka Brytania
W Wielkiej Brytanii, obejmującej Anglię, Walię i Irlandię Północną, rodzice mogą zostać ukarani za zabranie dziecka na wakacje bez zgody szkoły. Sankcje obejmują:
- Grzywny w wysokości do 60 funtów na rodzica (120 funtów, jeżeli grzywna nie zostanie zapłacona w terminie).
- W przypadku dalszego uchylania się od przestrzegania obowiązku szkolnego, rodzice mogą stanąć przed sądem, gdzie mogą otrzymać grzywnę do 2500 funtów lub choćby karę więzienia do trzech miesięcy.
Dyrektorzy szkół mają prawo wyrazić zgodę na nieobecność ucznia jedynie w wyjątkowych okolicznościach, takich jak pogrzeb członka rodziny lub poważna sytuacja zdrowotna.
Niemcy
W Niemczech obowiązek szkolny („Schulpflicht”) jest traktowany bardzo poważnie. Rodzice, którzy decydują się na zabranie dzieci na wakacje w trakcie roku szkolnego, mogą:
- Otrzymać mandat w wysokości kilkuset euro, w zależności od landu.
- Zostać zgłoszeni do służb socjalnych, które mogą monitorować, czy rodzice wypełniają swoje obowiązki wobec dzieci. Na lotniskach w Niemczech policja czasami sprawdza, czy rodziny nie próbują wyjechać przed rozpoczęciem oficjalnych wakacji.
Stany Zjednoczone
W USA przepisy dotyczące obowiązku szkolnego różnią się w zależności od stanu, ale w wielu miejscach zabranie dziecka na wakacje bez zgody szkoły może skutkować:
- Wezwaniem rodziców do sądu rodzinnego za naruszenie obowiązku szkolnego (tzw. „truancy”).
- Nałożeniem kar finansowych lub interwencjami ze strony opieki społecznej.
Australia
W Australii obowiązek szkolny jest rygorystycznie egzekwowany. Rodzice, którzy bez uzasadnionego powodu zabierają dziecko ze szkoły, mogą otrzymać grzywnę, której wysokość zależy od stanu i wynosi od kilkuset do kilku tysięcy dolarów australijskich. W niektórych przypadkach szkoły mogą zgodzić się na nieobecność, jeżeli rodzice złożą wniosek z odpowiednim wyprzedzeniem.
Francja
We Francji rodzice muszą uzyskać zgodę szkoły na nieobecność dziecka. jeżeli tego nie zrobią:
- Mogą zostać upomniani przez odpowiednie instytucje.
- W skrajnych przypadkach brak zgody może skutkować dalszymi konsekwencjami administracyjnymi, a choćby interwencją sądów rodzinnych.
Nowe przepisy dotyczące frekwencji w Polsce mają na celu podniesienie poziomu zaangażowania uczniów oraz przypomnienie o istotności obowiązku szkolnego. Przykłady z innych państw pokazują, iż surowe przepisy mogą być skutecznym narzędziem w walce z niską frekwencją i mogą przyczynić się do poprawy jakości edukacji na poziomie systemowym.
