Międzynarodowy Kongres Bibliotek Mobilnych w Gostyniu to więcej niż spotkanie ludzi z pasją, to opowieści o pokonywaniu granic, miłości do ludzi i książek

Międzynarodowy Kongres Bibliotek Mobilnych otworzył gospodarz wydarzenia - Przemysław Pawlak, dyrektor Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy w Gostyniu oraz Jerzy Kulak, burmistrz Gostynia. Podczas konferencji kolejni prelegenci opowiadali o pracy mobilnych bibliotek w swoich krajach, o wyzwaniach, trudnościach, ale też sukcesach związanych z docieraniem do najdalszych i najmniej dostępnych zakątków swych ojczyzn z misja szerzenia czytelnictwa.

Międzynarodowy Kongres Bibliotek Mobilnych w Gostyczniu, czyli o przekraczaniu granic, także państwowych

Matjaž Stibilj zaprezentował wykład ,,W drodze do wiedzy: ponad 50 lat bibliotek mobilnych w Słowenii’’. Spotkanie odbyło się online, ponieważ pan Matjaž ze względów osobistych nie był w stanie przyjechać do Gostynia. Opowiadał o funkcjonowaniu bibliotek mobilnych w Słowenii, gdzie działa 13 pojazdów bibliotecznych, obsługujących około 90 z 212 gmin. Niektóre z nich przekraczają granice państwowe, docierając także do Chorwacji, Węgier i Włoch. Łącznie zatrzymują się na 1000 przystankach miesięcznie, zamieniając każde miejsce w tymczasową bibliotekę, a także miejsce spotkań dla pobliskich mieszkańców.

Kolejnymi gośćmi były Melanie Fechner oraz Jennifer Zober opowiadające o bibliotekach mobilnych w niemieckim Szlezwiku-Holsztynie. Jako trzecia wystąpiła Olga Romaniuk z Ukrainy, której tematem było: ,,Mobilne i niestacjonarne usługi biblioteczne na Ukrainie: wyzwania, rozwiązania, perspektywy’’. Opowiedziała, jak na skutek wojny na Ukrainie setki bibliotek zostało utraconych lub uszkodzonych, ale mimo tego dalej działają, aby mieszkańcy choćby najmniejszych wiosek mieli dostęp do informacji. Kateryna Aleksieienko również nawiązała do pracy bibliotek po rosyjskiej agresji.

Biblioteka Mobilna w Gostyniu pionierem promocji czytelnictwa i integracji lokalnej społeczności

Jako kolejna wystąpiła przedstawicielka gostyńskiej biblioteki, Paulina Skrzypczak, nawiązując do tematu biblioteki mobilnej w Gostyniu jako wzoru dla rozwoju bibliobusów w
Polsce. Uczestnicy kongresu dowiedzieli się, iż w Polsce pierwsze bibliobusy pojawiły się w latach 70. XX wieku, np. w Olsztynie, ale ich działalność była krótka ze względu na słaby stan dróg. Od lat 90. działał bibliobus w Opolu, jednak został wycofany. Po 2000 roku funkcjonowała objazdowa biblioteka w warszawskiej dzielnicy Wawer – głównie podczas wydarzeń plenerowych.

Bibliobusy pojawiały się w innych polskich miastach, jednak przez cały czas tylko na krótko. Później nastąpiła rezygnacja z takiej formy bibliotek. Zmieniło się to dzięki Bibliotece Mobilnej w Gostyniu. Jej powstanie było inspirowane udziałem w Międzynarodowym Kongresie Bibliotek Mobilnych w Hanowerze. Po trzech latach przygotowań uruchomiono nowoczesny pojazd biblioteczny, który promuje czytelnictwo, integruje społeczność lokalną i wspiera działania kulturalne.

Z miłości do ludzi i książek pokonuje dziesiątki kilometrów, nie tylko promując czytelnictwo

Po krótkiej przerwie na kawę wystąpił Nuno Marçal z tematem ,,Portugalskie Biblioteki Mobilne – 50 lat podróży po drogach, krainach i do mieszkańców Portugalii”. Mężczyzna
swoją charyzmą i poczuciem humoru rozkochał w sobie publiczność. Opowiadał, jak daleką drogę musi czasem przebyć, by dotrzeć do małej wioski, aby odwiedzić... jedną osobę. O ludziach, których odwiedza mówił jak o rodzinie. Niedawno do bibliobusów w Portugalii dodano nowe funkcje – mobilny punkt urzędu miasta, za pomocą którego mieszkańcy mogą składać online różne wnioski i formularze z zakresu pomocy społecznej, czy edukacji. Dostępny jest również przenośny bankomat umożliwiający dokonywanie opłat m.in. za wodę, prąd, telefon.

Kolejną prelegentką była Aija Bremšmite z tematem ,,Mobilna biblioteka Centralnej Biblioteki Ogre – w drodze do bardziej czytającego społeczeństwa’’. Idealnym podsumowaniem jej prezentacji było stwierdzenie, iż książki zawsze znajdą drogę do czytelników – choćby tych, którzy jeszcze nie odkryli, jak fascynujące może być czytanie.

Następnie wszyscy przywitali Renatę Sztabnik, która postanowiła poruszyć kwestię, bibliobusu jako narzędzia integracji i rozwoju kapitału społecznego na obszarach wiejskich.
"Mobilna Biblioteka Powiatowa w Görlitz – w środku znajdziesz więcej, niż myślisz!” tym wątkiem zainteresowała uczestników kongresu Gabriele Kontek. Bibliobus, o którym opowiadała mieści około 3000 materiałów dla wszystkich grup wiekowych. Oprócz książek i czasopism można tam również znaleźć płyty CD/DVD, figurki Tonie, gry planszowe i edukacyjne.

Mobilna biblioteka w kraju, gdzie dużym problemem jest analfabetyzm

"Mobilny Dom Kultury w Beninie – potrzeba czy kaprys?" Tę problematykę omówiła Barbara Monloussi, założycielka Fundacji EDU Afryka, która od 2013 roku mieszka w Beninie, w Afryce Zachodniej. Zwieńczeniem jej działań jest powstanie biblioteki mobilnej, zbudowanej na bazie trójkołowego motorka, który jest praktycznym rozwiązaniem dopasowanym do realiów benińskiej prowincji. Omówiła ona temat analfabetyzmu, który jest dość dużym problemem w krajach afrykańskich. Dzieci z biednych, wiejskich rodzin mają ograniczony dostęp do materiałów edukacyjnych, a jedyny kontakt z książką to podręczniki z tematami ściśle określonymi przez ministerialne programy nauczania. Księgarnie istnieją jedynie w dużych miastach, a ceny książek są poza zasięgiem większości społeczeństwa. Nauczyciele w Beninie, choć świadomi wartości literatury, nie mają możliwości promowania czytania jako formy interesującego spędzania czasu.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w elitarnych prywatnych szkołach, gdzie uczniowie mają kontakt z książkami od najmłodszych lat, a szkolne biblioteki są dobrze wyposażone. Projekt Barbary Monloussi ma na celu zaciekawić i dać nowe możliwości w kraju, gdzie czytelnictwo nie jest częścią codzienności. Inicjatywy takie jak Mobilny Dom Kultury mogą tę rzeczywistość stopniowo zmieniać. Jednak dla powodzenia tego przedsięwzięcia ważne jest, aby realizować je z uwzględnieniem faktycznych potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży oraz lokalnego kontekstu kulturowego.

Gościem Międzynarodowego Kongresu Bibliotek Mobilnych w Gostyniu był także Tomasz Siniew, który opowiedział historię bibliobusu, stworzonego dzięki współpracy kultury, samorządu i biznesu w gminie Łubniany. Z kolei 30 lat działalności bibliobusu dla mniejszości niemieckiej w Polsce omówił ks. dr Marek Dziony. Natomiast Klaudija Mandić opowiadała o bibliotekach mobilnych w Chorwacji. Pięknym zakończeniem pierwszego dnia kongresu okazał się temat ,,Lotna Czytelnia – napędza nas książka!’’ przedstawiony przez Jerzego Woźniakiewicza.