Milczące obrazy – dzieła sztuki odzyskują głos

Wystawa opowiada o systematycznym niszczeniu polskiego dziedzictwa – o obrazach, archiwaliach, księgozbiorach i rzemiośle artystycznym, które konfiskowano, rozpraszano i pozbawiano ich naturalnego kontekstu. Przedmioty te miały stać się narzędziem propagandy i symbolem nowego, narzuconego porządku.

Przez dekady ukrywane przed oczami publiczności, dziś odzyskują „głos” i snują swoją historię

Na ekspozycji zobaczymy obiekty pochodzące z takich miejscowości jak Brzostowica Wielka, Massalany, Kudrawka, Rudka czy Białystok. Jesienią 1939 roku trafiły one do Grodna, a następnie do Białegostoku – z przeznaczeniem do nigdy nieotwartego Muzeum Sztuk Pięknych. Przechowywane w Miejskiej Bibliotece Publicznej, zostały ocalone przez konspiratorów i nauczycieli tajnego nauczania, którzy narażając życie, ukrywali je w różnych punktach miasta.

Po wojnie część zbiorów przekazano Ministerstwu Kultury i Sztuki, inne trafiły do muzeów w Toruniu i Krakowie. W 1946 roku 30 obrazów wywieziono z Białegostoku na Wawel – to właśnie one, wraz z innymi zapomnianymi dziełami, stały się impulsem do przypomnienia tragicznej historii utraty dziedzictwa kulturowego regionu.

Wystawa nie tylko przywraca pamięć o przeszłości, ale także otwiera perspektywę dalszych badań i poszukiwań. Istnieje nadzieja, iż kolejne zrabowane obiekty wciąż można odnaleźć – w muzealnych magazynach, na wystawach czy w prywatnych zbiorach.

źródło: Muzeum Podlaskie w Białymstoku
oprac.: Cezary Rutkowski