Młode osoby chcą mieć realny wpływ na to, czy i w jaki sposób ich zdjęcia oraz nagrania są publikowane w internecie. Udostępnianie wizerunku bez zgody może prowadzić do obniżenia samooceny, a choćby do kryzysu zdrowia psychicznego – podkreślała Monika Horna-Cieślak, Rzeczniczka Praw Dziecka, podczas konferencji poświęconej prezentacji raportu „Więcej szacunku dla młodego wizerunku”, przygotowanego przez Biuro Rzeczniczki Praw Dziecka.
Konferencja odbyła się w Centrum Prasowym PAP. Jak wskazała Rzeczniczka, raport powstał w oparciu o ogólnopolskie badanie opinii i doświadczeń nastolatków, rodziców oraz wychowawców w zakresie publikowania zdjęć i nagrań dzieci oraz młodzieży w sieci. Celem było sprawdzenie, jak młodzi postrzegają kwestie prywatności i decydowania o własnym wizerunku.
Dzieci uważają, iż udostępnianie czyjegoś wizerunku bez zgody tej osoby może prowadzić do kryzysu zdrowia psychicznego, obniżenia samooceny oraz pomniejszania ważności młodego człowieka. Jak podkreślała Monika Horna-Cieślak, młodzi proszą, aby dorośli zadawali im proste pytanie, czy zgadzają się na publikację zdjęcia w sieci i czy w ogóle można im zrobić fotografię.
Raport RPD: nastolatki o publikowaniu zdjęć bez zgody
Jak uzupełniła Katarzyna Hernandez, dyrektorka Zespołu Edukacji Cyfrowej i Bezpieczeństwa w Sieci Biura RPD, aż 74 proc. nastolatków uważa, iż publikowanie materiałów bez zgody osoby przedstawionej może być szczególnie szkodliwe dla młodych ludzi.
Z badań wynika również, iż 69 proc. nastolatków publikuje w internecie materiały ze swoim wizerunkiem. Częściej robią to dziewczęta niż chłopcy.
Rodzice i nauczyciele publikują wizerunek dzieci w internecie
Zdjęcia i nagrania nastolatków najczęściej zamieszczają w sieci ich znajomi (49 proc.) oraz rodzice (43 proc.). Co czwarty nastolatek przyznaje, iż materiały z jego udziałem były publikowane przez nauczycieli. Jednocześnie 38 proc. badanych deklaruje, iż nauczyciele nie pytali ich wcześniej o zgodę na publikację wizerunku. W przypadku rodziców ten odsetek wynosi 30 proc., a wśród znajomych – 23 proc.
Skutki publikowania wizerunku bez zgody dziecka
Brak zgody i kontroli nad własnym wizerunkiem niesie konkretne konsekwencje. 29 proc. nastolatków doświadczyło pogorszenia samopoczucia z powodu publikacji zdjęć lub nagrań bez ich zgody. Zdecydowana większość młodych osób chce być pytana o zgodę na publikację wizerunku, szczególnie przez nauczycieli (75 proc.) i znajomych (73 proc.).
Jak zaznaczyła Katarzyna Hernandez, 43 proc. młodych ludzi nie zgadza się również na powszechną praktykę zasłaniania twarzy naklejkami lub ich zamazywania na zdjęciach grupowych. W badaniu młodzi wyrażają wyraźną dezaprobatę wobec takich działań.
Bezpieczeństwo dzieci w internecie a ochrona prywatności
Na zagrożenia związane z funkcjonowaniem młodych osób w sieci zwrócił uwagę Jan Gawroński, ekspert – społeczny zastępca Rzeczniczki Praw Dziecka. Podkreślał, iż internet jest dziś naturalnym środowiskiem dorastania, oferującym ogromne możliwości rozwoju, edukacji i kontaktów rówieśniczych, ale jednocześnie pełnym pułapek i zagrożeń.
Zwrócił uwagę, iż to właśnie w świecie cyfrowym najczęściej dochodzi do naruszeń prywatności dzieci i młodzieży, a cyberprzemoc oraz niekontrolowane udostępnianie wizerunku przez dorosłych stają się zjawiskami powszechnymi, szczególnie dotkliwymi dla osób z grup wykluczonych.
Zgoda dziecka na publikację zdjęć – głos młodzieży
Miłosz Kozikowski, przewodniczący Rady Młodzieżowej przy Parlamentarnym Zespole ds. Młodzieży, zauważył, iż rodzice często wstydzą się zapytać dzieci o zgodę na publikację zdjęć, a same dzieci niejednokrotnie wstydzą się takim publikacjom sprzeciwić.
Jak podkreślił, wiele zdjęć trafia do internetu pod wpływem emocji, takich jak duma czy radość. Jego zdaniem warto odroczyć publikację, na przykład do następnego dnia, zapytać dziecko o zdanie i zadbać o to, aby zgoda była wyrażona świadomie i dobrowolnie, a nie pod presją.
Psychologiczne aspekty ochrony wizerunku dzieci
Perspektywę rodziców przedstawiła Karolina Malinowska-Janiak, psychoterapeutka i mama, zwracając uwagę, iż coraz częściej nastoletnie dzieci proszą o usunięcie z mediów społecznościowych zdjęć, na których zostały uwiecznione choćby jako małe dzieci.
Jak zaznaczyła, rodzice często odbierają takie prośby jako podważanie ich kompetencji wychowawczych, tymczasem są one wyrazem potrzeby decydowania o sobie i własnej prywatności, niezależnie od jakości relacji rodzinnych.
Kampania RPD „Więcej szacunku dla młodego wizerunku”
Na zakończenie Monika Horna-Cieślak poinformowała, iż Biuro Rzeczniczki Praw Dziecka prowadzi kampanię społeczną „Więcej szacunku dla młodego wizerunku”, skierowaną do szkół ponadpodstawowych w całym kraju. Można się z nią zapoznać na stronie Biura Rzecznika Praw Dziecka.
Jak wskazała, celem inicjatywy jest zachęcanie dorosłych – rodziców, nauczycieli, trenerów i opiekunów – do zadawania dzieciom pytań dotyczących publikacji wizerunku oraz do traktowania opinii młodych ludzi z należnym szacunkiem. W ramach kampanii przygotowano materiały edukacyjne, scenariusze zajęć i plakaty poświęcone ochronie wizerunku dzieci i młodzieży w sieci.
Więcej informacji znajduje się na stronie Biura Rzecznika Praw Dziecka
Ilustr. BRPDŹródło informacji: PAP MediaRoom
