Mniej lekcji religii od września 2025
Od września 2025 w szkołach ma być mniejsza liczba godzin lekcji religii i mają się one odbywać na początku lub końcu planu lekcji. Środowisko kościelne wciąż walczy o to, by katechezy przez cały czas odbywały się w wymiarze 2 godzin tygodniowo.
Teraz dodatkowo zauważono, iż problemem może się okazać zatrudnienie katechetów, którym zmniejszy się o 50 proc. liczba godzin pracy. O tej sytuacji mówił Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek, którego wystąpienie odbyło 12 czerwca 2025 roku na konferencji "Forum Pracownika i Pracodawcy".
Wiącek zwrócił się do Ministerstwa Edukacji Narodowej z apelem o uwzględnienie problemu z sytuacją zawodową katechetów, dla których znacząco pogorszy się zatrudnienie w nowym roku szkolnym. Dla tysięcy nauczycieli religii może to oznaczać utratę pracy lub drastyczne ograniczenie liczby godzin. Zmiany wejdą w życie od początku roku szkolnego 2025/2026.
Według szacunków samego resortu edukacji pracę może stracić ponad 10 tysięcy nauczycieli religii. Stowarzyszenie Katechetów Świeckich ocenia, iż ta liczba może być choćby większa, ponieważ nie wszyscy stracą zatrudnienie całkowicie – niektórzy będą pracować tylko na część etatu, co oznacza również znacznie niższe zarobki.
Nauczyciele postawieni pod ścianą
Rzecznik Praw Obywatelskich zauważa, iż zmiany wprowadzone zostały zbyt gwałtownie i bez zabezpieczenia interesów nauczycieli. W swoim piśmie do minister Barbary Nowackiej przypomina, iż zgodnie z Konstytucją RP praca jest chroniona przez państwo.
Jak wskazuje RPO, do jego biura wpłynęło wiele skarg od katechetów, którzy czują się zignorowani i zlekceważeni przez władze. Wielu z nich nie zdąży się w tak krótkim czasie przekwalifikować i zdobyć nowych uprawnień, by móc uczyć innych przedmiotów.
Zdaniem Wiącka, MEN za gwałtownie podjął decyzję i zapomniał o działaniach przejściowych – takich, które pozwoliłyby nauczycielom religii przygotować się do zmian i znaleźć inne miejsce w systemie edukacji. Bez tego mogą czuć się dyskryminowani – nie tylko przez społeczeństwo, ale przede wszystkim przez państwo, które powinno ich chronić.
W wystąpieniu Rzecznika podkreślono również, iż prawo do nauki religii w szkole publicznej wynika z konstytucyjnej wolności sumienia i religii. Dlatego decyzje w tej sprawie powinny być podejmowane dzięki ustaw, a nie wprowadzane przez rozporządzenia. RPO zaznacza, iż taka forma regulacji prawa – na podstawie tzw. blankietowego upoważnienia, bez konkretnych wytycznych – może budzić wątpliwości prawne.
MEN nie chce redukować etatów
Ministerstwo Edukacji twierdzi, iż nie planuje masowych zwolnień i iż nauczycieli generalnie w szkołach brakuje. Resort przekonuje, iż to dyrektorzy szkół będą decydować, ilu katechetów zatrudnią i w jakim wymiarze.
Tyle iż w praktyce – jak zaznaczają organizacje zrzeszające nauczycieli religii – oznacza to przerzucenie całej odpowiedzialności na władze placówki, która będzie czuła na sobie ciężar odpowiedzialności za zwolnienia.
RPO apeluje do MEN o podjęcie konkretnych działań – takich, które pozwolą nauczycielom religii nie tylko przetrwać czas zmian, ale także odnaleźć w nowym systemie miejsce dla siebie w szkołach.
W przeciwnym razie – przed czym ostrzega Wiącek – możemy mieć do czynienia z masowym odejściem z zawodu i utratą zaufania do państwa, które nie zadbało o swoich pracowników.
Taka sytuacja jest dość ryzykowna w przypadku środowiska nauczycieli, które i tak jest już mocno zdystansowane z powodu niedogodności zawodowych, na które MEN nie reaguje.