Nowa lista lektur obowiązkowych – matura 2025 – język polski – zmiana podstawy programowej

babaodpolskiego.pl 2 dni temu

Ministerstwo Edukacji Narodowej opublikowało podpisane rozporządzenie zmieniające podstawę programową w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Zgodnie z założeniami planowano odchudzić listę lektur o ok. 20%. Czy to się udało? Zmian jest sporo – szczególnie w zakresie listy lektur obowiązkowych. Wiemy już na pewno, iż dojdzie do zmiany listy pytań jawnych na maturę ustną z polskiego w 2025 r.!

Nowa podstawa programowa z polskiego – które lektury wykreślono z poziomu podstawowego?

Najważniejszą zmianą w zakresie podstawy programowej z polskiego jest wykreślenie ponad 20 lektur obowiązkowych. Zgodnie z pierwotnymi założeniami na maturze od 2025 r. miały obowiązywać aż 53 lektury. Teraz będzie ich dużo mniej. Maturzyści mierzący się z egzaminem na poziomie podstawowym nie będą musieli między innymi znać takich lektur jak:

„Legenda o świętym Aleksym”
„Kwiatki św. Franciszka z Asyżu”
„Kronika polska”
„Odprawa posłów greckich”
„Kazania sejmowe”
„Pamiętniki”
„Romeo i Julia”
„Konrad Wallenrod”
„Nie-boska komedia”
„Z legend dawnego Egiptu”
„Gloria victis”
„Rozdziobią nas kruki, wrony”
„Ludzie, którzy szli”
„Droga donikąd”
„Raport o stanie wojennym”
„Katedra”

Oprócz tego trzy poniższe lektury będą obowiązywać na poziomie rozszerzonym:

„Odyseja” (fragmenty)
„Boska komedia” (fragmenty)
„Kordian”

Jakie lektury obowiązkowe obowiązują na maturze 2025 z polskiego?

Zmiana podstawy programowej oznacza, iż zmieni się lista lektur obowiązujących od 1 września 2024 r. (czyli już na maturze w 2025 r.). Które utwory będą zatem obowiązywać? Lista przedstawia się następująco:

Utwory literackie obowiązujące w całości:

Jan Parandowski, Mitologia, część I: Grecja;
Sofokles, Antygona;
William Szekspir, Makbet;
Molier, Skąpiec;
Adam Mickiewicz, Dziady cz. III;
Bolesław Prus, Lalka;
Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;
Stanisław Wyspiański, Wesele;
Stefan Żeromski, Przedwiośnie;
Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;
Albert Camus, Dżuma;
George Orwell, Rok 1984;
Sławomir Mrożek, Tango.

Krótkie utwory literackie poznawane w całości i utwory literackie poznawane we fragmentach:

Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana;
Homer, Iliada (fragmenty);
Lament świętokrzyski (fragmenty),
Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty);
Pieśń o Rolandzie (fragmenty);
Ignacy Krasicki, wybrana satyra;
Adam Mickiewicz, wybrane ballady, w tym Romantyczność;
Henryk Sienkiewicz, Potop (fragmenty);
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (fragmenty);
Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty);
Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu;
Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat (fragmenty);
Marek Nowakowski, Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii);
Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie);
Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach);
Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty).

Do tego należy jeszcze dodać utwory z zakresu szkoły podstawowej:

„Pan Tadeusz”
„Dziady” cz. II
„Balladyna”
„Zemsta”
wybrane bajki Ignacego Krasickiego

Ile lektur obowiązkowych na maturze z polskiego 2025?

Po zmianach w podstawie programowej na liście lektur obowiązkowych pozostały 34 pozycje. To nieco mniej niż w latach 2023–2024 (gdy lektur było 41) i znacznie mniej, niż planowano (pierwotnie w 2025 miały obowiązywać 53 lektury obowiązkowe na poziomie podstawowym).

Czy można będzie odwołać się na maturze do lektur, które zostały wykreślone z podstawy programowej?

Odpowiedź na to pytanie jest uzależniona od wytycznych, które na bazie nowej podstawy programowej powinna stworzyć Centralna Komisja Egzaminacyjna. Logika i obyczaj nakazywałyby, aby utwory wykreślone z listy lektur obowiązkowych na ostatnią chwilę mogły zachować swój status lektury obowiązkowej w wypracowaniu. Istnieje więc szansa, iż uczniowie pragnący odwołać się do „Romea i Julii”, „Konrada Wallenroda” czy „Kordiana” będą mogli to zrobić – a odniesienie do wskazanych utworów będzie zaliczone jako odwołanie do lektury obowiązkowej. Wszystko jednak zależy od rozstrzygnięcia CKE. Nowe informatory, podobnie jak zaktualizowana lista pytań jawnych na maturę ustną 2025 z polskiego, powinny zostać opublikowane przed 1 września 2024.