– Ta książka otwiera drzwi do świata, którego większość z nas nie zna. To lektura obowiązkowa dla tych, którzy chcą zrozumieć świat ciszy, świat, w którym żyją Głusi – tak o książce Anny Goc pt. „Głusza” mówi Adrianna Glegoła, doktorantka Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych UW oraz studentka na kierunku filologia polskiego języka migowego w kolejnym odcinku cyklu Czytaj z UW.
Adrianna Glegoła jest absolwentką Wydziału Filologicznego oraz Katedry Przekładoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalizuje się w języku angielskim i rosyjskim. Ukończyła studia podyplomowe z tłumaczeń specjalistycznych (audiowizualnych) w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Międzynarodowe doświadczenie zdobyła podczas zagranicznych pobytów na wymianie studenckiej – w Rosji, we Włoszech oraz w USA.
Jest dwukrotną laureatką międzynarodowego konkursu tłumaczeniowego (za przekład tekstu publicystycznego z języka angielskiego na rosyjski oraz przekład fragmentu książki Macieja Wojtyszki Bromba i filozofia z języka polskiego na rosyjski).
W 2023 roku Adrianna Glegoła podjęła studia doktoranckie w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Jednocześnie kontynuuje edukację na studiach magisterskich na kierunku filologia polskiego języka migowego na UW, jedynych takich studiach w Polsce.
G jak Głusi
– Głusza to opowieść o pominiętej przez system grupie społecznej, której z racji głuchoty i nieznajomości języka polskiego odebrano prawo głosu – mówi Adrianna Glegoła, doktorantka Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych UW oraz studentka na kierunku filologia polskiego języka migowego.
Anna Goc, dziennikarka „Tygodnika Powszechnego” i laureatka Stypendium im. Ryszarda Kapuścińskiego, w swojej książce oddała głos właśnie osobom niesłyszącym.
Książka otwiera drzwi do świata Głuchych. To z niej dowiadujemy się, iż Głusi są niepełnosprawni tylko między słyszącymi, a gdy są sami ze sobą, tj. Głusi z Głuchymi, mogą używać swojego języka i nie czują się inni. Jak mawiają sami niesłyszący „głuchota nie jest chorobą ani niepełnosprawnością, dlatego proszą, aby ich społeczność nazywać przez duże G – Głusi”.
Język Głuchych
– Głusi nie muszą umieć pisać ani czytać w języku polskim, bo jest to dla nich język obcy. Ich naturalnym i pierwszym językiem jest PJM, czyli polski język migowy – podkreśla Adrianna Glegoła.
„A więc w Polsce żyją głusi, którzy nie znają języka polskiego: nie tylko nie potrafią mówić, ale również nie czytają ze zrozumieniem po polsku, chociaż skończyli szkoły dla głuchych” – czytamy w książce.
– Z książki Anny Goc dowiadujemy się, iż nie ma jednego uniwersalnego języka migowego, a także tego, iż nie każdy niesłyszący może nauczyć się języka polskiego, a dla wielu jest to po prostu niewykonalne – wyjaśnia Adrianna Glegoła i podkreśla, jak istotną rolę spełniają tłumacze języka migowego.
Prawdziwe historie opisane w książce, jak ta, kiedy niesłyszące małżeństwo nie potrafi wezwać telefonicznie pogotowia do chorego syna, czy ta kiedy głucha kobieta w ciąży trafia do szpitala i jej małoletni syn (nikt inny nie zna języka migowego) musi przekazać jej informację, iż noworodka nie udało się uratować, dotykają do głębi i porażają.
To reporterski opis konkretnych historii podbudowany solidną wiedzą na temat świata i języka Głuchych.
– Głusza to niezwykle istotny i potrzebny reportaż, który pokazuje realia życia Głuchych. To książka o głuchych dzieciach słyszących rodziców, o CODA, tj. słyszących dzieciach głuchych rodziców, o edukacji niesłyszących, o różnicy między polskim językiem migowym i systemem językowo-migowym, a przede wszystkim o niezrozumieniu i wykluczeniu – podkreśla Adrianna Glegoła i dodaje: – Nie jest to łatwa lektura, ale zdecydowanie warto po nią sięgnąć.
Książka Anny Goc Głusza znajduje się w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie w wolnym dostępie w dziale nauki społeczne oraz w bibliotece na Wydziale Polonistyki.
Polski język migowy (PJM) jest językiem wizualno-przestrzennym używanym w codziennej komunikacji przez społeczność Głuchych w Polsce. Nie jest on reprezentacją wizualną polskiego języka fonicznego, ponieważ zdecydowanie różni się od niego pod względem leksykalnym i gramatycznym. Powstał około 200 lat temu, kiedy w Warszawie została założona pierwsza szkoła dla osób niesłyszących.
W Polsce nigdzie poza UW nie ma zorganizowanej nauki PJM na poziomie akademickim. Filologia polskiego języka migowego (FPJM) to kierunek studiów II stopnia uruchomiony na Wydziale Polonistyki UW w październiku 2019 roku. Są to jedyne w Polsce wysokospecjalistyczne studia z zakresu języka migowego, pozwalające na zdobycie nie tylko biegłości językowej w PJM, ale także wiedzy z obszaru lingwistyki migowej, historii i kultury Głuchych oraz podstaw translatoryki.
Na UW funkcjonuje nie tylko filologia polskiego języka migowego, ale także lektorat w systemie żetonowym. Każdy student dowolnego kierunku może zapisać się na lektorat PJM – tak jak na lektoraty języków fonicznych, np. angielskiego czy francuskiego.
Od tego roku na UW działają też studia podyplomowe „Polski język migowy dla nauczycieli”.
