„Szkolny Ogród Społeczny” przy Zespole Szkół Społecznych „Splot” powstał z potrzeby stworzenia miejsca, w którym uczniowie mogą nie tylko uczyć się o przyrodzie z podręczników, ale realnie ją współtworzyć, obserwować i za nią odpowiadać.
Nauczyciele i młodzież dostrzegli, iż szkolne otoczenie może stać się żywym laboratorium ekologii i obywatelskości – przestrzenią, gdzie teoria spotyka się z praktyką, a zwykły teren przy szkole zmienia się we wspólne dobro całej społeczności.
Tak narodziła się koncepcja ogrodu łączącego funkcję edukacyjną, rekreacyjną i środowiskową. Zamiast klasycznej „zieleni dekoracyjnej” zaplanowano siedlisko przyjazne ptakom, jeżom i zapylaczom, dostosowane do zajęć terenowych, warsztatów oraz edukacji rówieśniczej. Po zakończeniu działań projektowych widać już wyraźnie, iż była to decyzja długofalowa – ogród zostaje ze „Splotem” na lata.
Prace konsekwentnie posuwają się naprzód, a skala działań pokazuje ogromny potencjał edukacyjny projektu. Młodzież angażuje się manualnie i jednocześnie zdobywa praktyczną wiedzę biologiczną, techniczną i ekologiczną, która przełoży się na ich przyszłe wybory. Uczniowie zakończyli składanie ławeczek do obserwacji ptaków, których montaż zaplanowano na wiosnę. Pozwolą one prowadzić obserwacje ornitologiczne i zajęcia terenowe, a zarazem podkreślą rekreacyjny wymiar ogrodu.
Równolegle montowane są budki lęgowe – dziesięć z nich uczniowie wykonali własnoręcznie, ucząc się obsługi narzędzi i zasad konstruowania bezpiecznych schronień. W ogrodzie ustawiono też dziesięć domków dla jeży oraz karmniki, co umożliwiło rozpoczęcie regularnego dokarmiania ptaków. To konkretna lekcja odpowiedzialności i zrozumienia potrzeb zwierząt żyjących tuż obok szkoły.
Kontynuowane są działania na rzecz owadów: instalowane są domki dla pszczół murarek, a teren ogrodu wzbogacił się o wysiane kwiaty ozime, które wiosną staną się pierwszym źródłem pokarmu dla zapylaczy. Z myślą o odwiedzających powstają opisy stanowisk – tablice informacyjne wyjaśnią znaczenie elementów infrastruktury, gatunki roślin oraz zasady opieki nad zwierzętami.
Choć zbliża się zima i ogród wchodzi w okres „zimowego snu”, nie przestaje żyć. Domki dla jeży zapewniają im schronienie, karmniki i poidełka pomagają ptakom przetrwać trudniejsze miesiące. Ogród funkcjonuje zimą w innym rytmie – zamiast wzrostu roślin działa sieć kryjówek i punktów dokarmiania. Uczniowie widzą, iż odpowiedzialność za przyrodę trwa przez cały rok.
Projekt nie ogranicza się do prac terenowych. Starsze klasy przygotowują się do zajęć peer education dla młodszych uczniów montessori. W tej edukacji rówieśniczej młodzież uczy innych i jednocześnie wzmacnia własne kompetencje komunikacyjne, przyrodnicze i społeczne.
„Szkolny Ogród Społeczny” jest dziś żywym przykładem, iż edukacja ekologiczna może łączyć praktyczne działanie, odpowiedzialność społeczną i euforia z tworzenia miejsca służącego całej społeczności. Choć projekt został formalnie zakończony, ogród pozostaje stałym elementem życia szkoły – przestrzenią lekcji, obserwacji i spotkań.
Doświadczenia „Splotu” pokazują, iż choćby niewielki teren można przekształcić w wartościowy ekologicznie i edukacyjnie ogród społeczny. Liceum „Splot” jest otwarte na współpracę i konsultacje z innymi szkołami, które chciałyby pójść tą samą drogą.
Geneza projektu wiąże się z ogólnopolskim programem Ministerstwa Edukacji Narodowej „Młodzi Obywatele”. To w jego ramach Liceum „Splot” zaproponowało stworzenie ogrodu społecznego jako konkretnej odpowiedzi na pytania o edukację ekologiczną, odpowiedzialność za najbliższe otoczenie i realne zaangażowanie młodzieży.
——————————————————————
Zadanie finansowane ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej, realizowane w ramach programu „Młodzi obywatele” na 2025 r.
