Oznaczenie cmentarza żydowskiego w Szczuczynie

Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego oznakowała cmentarz żydowski w Szczuczynie. „Sam nie byłem pewien, gdzie są jego granice” – stwierdził rabin Michael Schudrich.

Cmentarz żydowski w Szczuczynie powstał w XIX w. Od 2024 r. cmentarz jest własnością Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

– Przejęliśmy cmentarz o powierzchni prawie 3,5 hektara, który w wyniku potężnych zniszczeń, wywiezienia niemal wszystkich macew, rozebrania muru, wygląda dziś jak łąka – powiedział Krzysztof Bielawski z FODŻ. – Dla nas to jednak miejsce, w którym spoczywają tysiące szczuczyńskich Żydów.

Na granicy cmentarza zostały ustawione kamienne słupki z gwiazdą Dawida i napisem „Cmentarz żydowski” w językach hebrajskim, polskim i angielskim. Przy wejściu umieszczono tablicę z realizowanego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa rządowego programu oznaczenia cmentarzy żydowskich w Polsce oraz ufundowane przez Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce tablice z informacjami o cmentarzu i miejscowych Żydach.

W czwartek odbyło się uroczyste odsłonięcie oznaczenia cmentarza. W ceremonii uczestniczyło około 70 osób, wśród nich potomkowie szczuczyńskich Żydów: rabin Michael Schudrich, Paul Walsky i Lawrence Walsky.

– Jesteśmy na dobrej drodze. Cmentarz wygląda o wiele lepiej. Mamy pomnik, tablice informacyjne, oznaczenie granic – powiedział rabin Michael Schudrich. – Wcześniej sam nie byłem pewien, gdzie są jego granice.

Wzruszenia nie krył Paul Walsky, którego pradziadek Jankiel Kajman wyemigrował ze Szczuczyna do Stanów Zjednoczonych w 1875 roku.

– Miasto Szczuczyn i ten cmentarz są istotną częścią mojego dziedzictwa – powiedział Paul Walsky. – Widzę ten sam krajobraz, który moi przodkowie oglądali setki lat temu i to inspiruje mnie do dalszego działania.

Oznaczenie granic cmentarza sfinansowali i wsparli: Bob i Barbara Roswell ku pamięci Maxa Rudy, Sanford and Gabrielle Kuvin Foundation, Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich, Michael Marvins, Paul Walsky, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Friends of Jewish Heritage in Poland.

Teksty na tablicach konsultowali Krzysztof Persak i Mirosław Tryczyk, a zdjęcia udostępnił Michael Marvins – potomek miejscowego fotografa Zalmana Kapłana.

Projekt oznaczenia granic przygotowała Fundacja Formy Wspólne. Prace wykonała Magdalena Olszowska wraz z zespołem. Nadzór halachiczny sprawował Filip Szczepański z Komisji Rabinicznej do spraw Cmentarzy.

Wcześniej, przy wsparciu Fundacji Rodziny Nissenbaumów oraz rabina Akivy Leimana i jego studentów, na cmentarzu usunięto liczne samosiewy.

Dzięki funduszom z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego FODŻ zamierza wymienić pomnik z lat PRL z kłamliwym napisem. Wyzwaniem będzie restauracja dawnego domu przedpogrzebowego oraz utrzymanie zieleni, która ekspansywnie pochłania teren.

Mając na uwadze dialog z lokalną społecznością, FODŻ poprosiła Urząd Miasta o zamieszczenie na stronie Szczuczyn.pl informacji o historii miejscowych Żydów oraz wspólnie z Muzeum POLIN zaproponowała organizację zajęć edukacyjnych dla młodzieży. Podobną ofertę przygotowuje Instytut Pileckiego.

Informacja prasowa FODŻ