Pępek noworodka – mały temat, duże emocje

Są rzeczy, które przed porodem wydają się nieistotne. A potem na świat przychodzi dziecko i nagle się okazuje, iż choćby pępek staje się tematem numer jeden. Pamiętam, jak pierwszy raz zmieniałam pieluszkę u noworodka i przez kilka sekund tylko patrzyłam na ten mały kikut, zastanawiając się, czy mogę tego w ogóle dotknąć. Czy nie zrobię mu krzywdy?

To zupełnie naturalne, iż pielęgnacja pępka budzi obawy. W końcu to pozostałość po czymś tak symbolicznym jak pępowina – naszym fizycznym połączeniu z dzieckiem jeszcze z brzucha. Ale spokojnie. Z każdą zmianą pieluszki zyskuje się coraz więcej pewności. I naprawdę nie trzeba wiele, by zadbać o to miejsce dobrze i bez stresu.

Co to jest „kikut pępka”?

Po urodzeniu pępowina zostaje przecięta i zabezpieczona plastikowym klipsem. To, co zostaje – ten niewielki kawałek – nazywamy kikutem pępowinowym. Z początku jest miękki i wilgotny, z czasem robi się suchy, twardnieje i zwykle odpada w ciągu 5-15 dni. Dla wielu rodziców to jeden z pierwszych etapów do odhaczenia – taki mikroskopijny rytuał przejścia, po którym dziecko wygląda, jakby było… trochę bardziej gotowe na świat.

Co robić, czyli pielęgnacja kikuta pępka na sucho

Kiedyś standardem było przemywanie pępka spirytusem, później innymi antyseptykami… Teraz już wiemy, iż to niepotrzebne, a wręcz może opóźniać gojenie. w tej chwili zaleca się tzw. pielęgnację na sucho, czyli:

• nie stosuj żadnych preparatów – żadnego alkoholu, oktenidyny, nic,
• pępek ma mieć dostęp do powietrza – wybieraj pieluszki z wycięciem albo po prostu odginaj je w dół,
• utrzymuj czystość i suchość – jeżeli skóra wokół jest wilgotna, wystarczy delikatnie osuszyć ją jałowym gazikiem,
• nie zaklejaj, nie bandażuj, nie kombinuj – mniej znaczy więcej.

„Ale ja się boję go dotknąć…”

To zdanie słyszę bardzo często od świeżo upieczonych rodziców. I zupełnie się temu nie dziwię. Dziecko wydaje się tak maleńkie i delikatne, iż każda interwencja budzi stres. Warto jednak wiedzieć, iż dziecka to nie boli. W fałdkach wokół pępka może się zbierać wydzielina, wilgoć, czasem choćby odrobina mleka – i to wszystko trzeba po prostu delikatnie usunąć. Nie chodzi o drapanie czy szorowanie – wystarczy czysty gazik i trochę cierpliwości.

Z mojego doświadczenia wynika, iż to nie technika jest trudna – tylko lęk. A gdy raz się odważysz, kolejne razy będą już znacznie łatwiejsze.

A co z kąpielą?

Tu też krąży wiele mitów. „Nie kąp, dopóki nie odpadnie!” Tymczasem dziecko można i warto kąpać przed odpadnięciem kikuta. Woda nie zaszkodzi – o ile po kąpieli dobrze osuszysz okolicę pępka. Zwykle radzę rodzicom, by przykładali miękki gazik i pozwolili skórze oddychać.

Fot. Canva

Leżenie na brzuszku? Tak!

To bardzo ważna aktywność już od pierwszych dni życia. Kikut absolutnie nie jest przeciwwskazaniem – warto tylko pamiętać, by nie zostawiać dziecka w tej pozycji bez opieki. Leżenie na brzuszku wspiera rozwój, poprawia perystaltykę i zwyczajnie pozwala dziecku poznawać ciało z innej perspektywy.

Co może cię zaniepokoić?

Większość dzieci przechodzi ten etap bez żadnych problemów. Są jednak sytuacje, które warto skonsultować z położną lub lekarzem:

• skóra wokół pępka jest mocno zaczerwieniona, gorąca lub obrzęknięta,
• z pępka sączy się ropa lub wydzielina o nieprzyjemnym zapachu,
• dziecko wyraźnie reaguje bólem przy dotyku,
• pępek długo się nie goi lub pojawia się wilgotna, wypukła tkanka.

Jeśli masz wątpliwości – po prostu zapytaj. Czasem wystarczy jedno zdjęcie i wiadomość „Czy to wygląda OK?”, by poczuć ulgę i nabrać spokoju.

Fot. Canva

I jeszcze kilka drobiazgów, o które często pytają rodzice

Czy kikut może się długo trzymać?
Tak, choćby do trzech tygodni – jeżeli nie pojawiają się objawy infekcji, nie ma powodu do niepokoju.

Co z ubrankami?
Wybieraj takie, które nie uciskają pępka. Najlepiej sprawdzą się luźniejsze kaftaniki lub body zapinane poniżej linii kikuta, uszyte z naturalnych, przewiewnych materiałów.

Korzystasz z pieluszek wielorazowych?
Zwróć uwagę, by wkłady nie zachodziły zbyt wysoko – materiał może zatrzymywać wilgoć i drażnić skórę przy pępku.

Zaufanie i spokój

Pielęgnacja pępka to jeden z tych tematów, przy których rodzice potrzebują nie tylko informacji, ale też zrozumienia. Nie chodzi o to, aby wszystko robić „idealnie” – tylko o to, by wiedzieć, dlaczego robimy tak, a nie inaczej, i mieć pewność, iż nasze intuicje są dobre.

Nawet jeżeli teraz pewne rzeczy cię przerażają – już za chwilę będziesz ekspertem w sprawach dotyczących twojego malucha. Uwierz mi, z każdym dniem będzie łatwiej. A to, iż się tym przejmujesz, stanowi najlepszy dowód na to, iż jesteś wystarczająco dobrym rodzicem.