Plenerowa wystawa fotografii z Powstania Warszawskiego

Już dziś na legnickim rynku zostanie otwarta wyjątkowa wystawa plenerowa fotografii autorstwa Honorowego Obywatela Legnicy – Zbigniewa Grochowskiego. Na 36 planszach zaprezentowane zostaną unikatowe zdjęcia z Powstania Warszawskiego oraz z okupowanej i zrujnowanej Warszawy tuż po zakończeniu II wojny światowej.

Zbigniew Grochowski urodził się 31 sierpnia 1926 roku w Lublinie. W momencie wybuchu wojny jego rodzina mieszkała w Brześciu (obecnie Białoruś), gdzie matka pracowała jako nauczycielka, a ojciec – dziennikarz – wydawał czasopismo „Oczerety”. Po pierwszych deportacjach Polaków na Syberię rodzina uciekła do Lublina. Później, po aresztowaniach związanych z konspiracyjną działalnością ojca, przeniosła się do Warszawy. Tam, na Starym Mieście, pod przybranym nazwiskiem Zabłoccy, Grochowscy przetrwali okupację.

Zbigniew Grochowski ukończył gimnazjum na tajnych kompletach i w 1941 roku wstąpił do Szarych Szeregów. Uczestniczył w akcjach małego sabotażu, a na potrzeby Armii Krajowej fotografował m.in. niemieckie obiekty wojskowe i uliczne egzekucje. Pierwszy miesiąc Powstania Warszawskiego spędził na Starym Mieście, przy ul. Sapieżyńskiej 10, występując jako Stefan Zabłocki. Po kapitulacji tej części miasta został, wraz z matką i bratem, wywieziony do obozu przejściowego Dulag 121 w Pruszkowie, a następnie na roboty przymusowe do Niemiec.

Po wojnie wrócił do Lublina, gdzie ukończył studia, a na początku lat 50. zamieszkał w Legnicy. Pracował tu jako nauczyciel fizyki i matematyki. Związany przez lata z pracą z młodzieżą, aktywnie działa na rzecz zachowania pamięci o Powstaniu Warszawskim, prowadząc prelekcje i spotkania edukacyjne. W 2025 roku Rada Miejska uhonorowała go tytułem Honorowego Obywatela Legnicy. Prezentowana na rynku wystawa to poruszająca podróż przez trzy etapy wojennej rzeczywistości. Pierwsza część ukazuje okupowaną Warszawę i rodzinę autora. Druga – kilkanaście dramatycznych ujęć z Powstania Warszawskiego, przedstawiających młodych powstańców, pierwsze ofiary oraz płonące domy Starego Miasta.

Najobszerniejsza, trzecia część zbioru, dokumentuje Warszawę w czerwcu 1945 roku – w ruinie, ale i w odradzaniu się do życia. Widać na nich zniszczone kamienice i świątynie, miejsca ekshumacji, napisy upamiętniające poległych, a także pierwsze oznaki odbudowy – drobny handel, usługi, codzienność wracających do miasta mieszkańców. Kasetę z niewywołanym filmem Zbigniew Grochowski przemycił do obozu w Pruszkowie, a następnie ukrywał podczas pobytu w Niemczech. Ujęcia ujrzały światło dzienne dopiero rok później, dając początek niezwykłemu fotograficznemu dokumentowi tamtych dni.

Album Zbigniewa Grochowskiego, przez lata przechowywany w Legnicy, jest dziś cennym depozytem pamięci i wyjątkowym świadectwem historii XX wieku. Wystawa została przygotowana na podstawie materiałów udostępnionych przez Muzeum Powstania Warszawskiego. Obejmuje fotografie, dokumenty oraz biogram autora z opracowanymi podpisami do zdjęć.

Otwarcie wystawy w legnickim rynku dziś o godz. 17. Zapraszamy.