Powrót kominków w Krakowie? Nie ma na to szans

Zmiany w programie „Czyste Powietrze” nie wpłyną na przepisy obowiązujące w Krakowie – tak wynika z oficjalnego stanowiska Urzędu Miasta. Mimo iż nowe zasady rządowego programu dopuszczają możliwość użytkowania kominków spełniających normy ekoprojektu w celach rekreacyjnych, to w Krakowie zakaz palenia paliwami stałymi pozostaje bez zmian.

Na początku tygodnia pisaliśmy o problemie zakazu użytkowania kominków w Krakowie w kontekście zmian w programie „Czyste Powietrze”. Po naszej publikacji otrzymaliśmy wiele e-maili od mieszkańców, którzy wyrażali poparcie dla obowiązujących regulacji. Wielu z nich podkreślało, iż nie chcą powrotu możliwości palenia w kominkach, zwracając uwagę na jakość powietrza i negatywne skutki smogu.

Przypomnijmy. W tym miesiącu Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłosił, iż w nowej odsłonie programu „Czyste Powietrze” dopuszczono możliwość zachowania kominków, pod warunkiem iż spełniają one wymagania ekoprojektu i są użytkowane jedynie rekreacyjnie. To efekt konsultacji społecznych oraz uwzględnienia postulatów przedstawicieli branży kominkowej.

Fundusz ogłosił, iż po przeprowadzonych konsultacjach uwzględnił sugestie przedstawicieli branży, przywracając w nowej odsłonie programu „Czyste Powietrze” zapisy dotyczące kominków. Zgodnie z przygotowywanym w tej chwili projektem, osoby korzystające z dofinansowania przez cały czas będą mogły pozostawić w swoich domach miejscowe ogrzewacze pomieszczeń na paliwa stałe, o ile pełnią one funkcję rekreacyjną oraz spełniają wymagania ekoprojektu.

Program „Czyste Powietrze” jest największym w Polsce programem antysmogowym, oferującym dofinansowania na wymianę nieefektywnych źródeł ciepła oraz termomodernizację budynków jednorodzinnych. W listopadzie 2024 roku tymczasowo wstrzymano przyjmowanie wniosków w związku z planowanymi zmianami mającymi na celu eliminację nadużyć. Nowa wersja programu ma zostać zaprezentowana w najbliższym czasie.

Mimo planowanych zmian w programie „Czyste Powietrze”, miasto podtrzymuje obowiązujący zakaz. Paweł Ścigalski, pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. jakości powietrza, w rozmowie z KRKNews.pl podkreślił jednoznacznie, iż prawo miejscowe nie ulegnie modyfikacji.

„Zmiany w rządowym programie Czyste Powietrze pozostają bez wpływu na prawo miejscowe obowiązujące w Krakowie” – powiedział Paweł Ścigalski. „Zakaz stosowania paliw stałych na terenie Gminy Miejskiej Kraków obowiązuje od 2019 roku i został wprowadzony przez Sejmik Województwa Małopolskiego jako główne i najbardziej skuteczne działanie naprawcze” – dodał.

Ścigalski zaznaczył, iż zmiana uchwały antysmogowej nie leży w kompetencjach prezydenta miasta. Jak podkreślił, obecne regulacje wynikają nie tylko z krajowych przepisów, ale również z zobowiązań wobec Unii Europejskiej. „Obowiązkiem wynikającym z ustawy Prawo ochrony środowiska jest nie tylko doprowadzenie do obniżenia poziomu stężeń zanieczyszczeń, ale także utrzymanie tych poziomów poniżej wartości dopuszczalnych” – stwierdził.

Ścigalski podkreślił również, iż prowadzenie działań na rzecz poprawy jakości powietrza w Krakowie musi być kontynuowane, ponieważ prawo ochrony środowiska wymaga nie tylko redukcji poziomu zanieczyszczeń, ale także jego utrzymania na bezpiecznym poziomie. „Należy także pamiętać, iż w 2024 roku opublikowana została nowa Dyrektywa Parlamentu Europejskiego zmierzająca w kierunku zaostrzenia obowiązujących norm poprzez dostosowanie ich do wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia WHO. Państwa członkowskie będą musiały zagwarantować, iż podejmą wszelkie niezbędne środki zapewniające, iż na całym obszarze ich stref i aglomeracji poziom zanieczyszczeń w powietrzu nie będzie przekraczać nowych norm” – wyjaśnił.

Kwestia oceny skuteczności obowiązujących przepisów antysmogowych należy do kompetencji Zarządu Województwa Małopolskiego. Co trzy lata przeprowadzana jest aktualizacja Programu Ochrony Powietrza, w ramach której analizowany jest wpływ wdrożonych działań na jakość powietrza. Ostatnia taka analiza odbyła się w 2023 roku, a kolejne planowane są na przyszłe lata.

Całkowity zakaz stosowania paliw stałych w Krakowie obowiązuje od września 2019 roku. Obecnie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, w pozostałej części Małopolski spalanie drewna w bezklasowych urządzeniach jest dopuszczalne jedynie do końca kwietnia 2024 roku. Początkowo zakaz miał wejść w życie 1 stycznia 2023 roku, jednak sejmik wojewódzki zdecydował o jego przesunięciu o 1,5 roku.

W sierpniu 2023 roku Sejmik Województwa Małopolskiego rozpatrzył obywatelski projekt uchwały, zakładający przywrócenie możliwości palenia drewnem w Krakowie oraz odroczenie zakazu używania bezklasowych pieców na terenie całej Małopolski. Projekt zakładał przesunięcie terminu obowiązywania zakazu użytkowania kotłów bezklasowych do 1 stycznia 2026 r. zgodnie z uchwałą antysmogową dla Małopolski. Ponadto dopuszczał stosowanie paliw z biomasą o wilgotności nieprzekraczającej 20 proc. w stanie roboczym, co zostało ujęte w uchwale antysmogowej dla Krakowa. Ostatecznie projekt uchwały został odrzucony w głosowaniu. Żaden z radnych nie poparł dokumentu, 20 było przeciw, a 2 wstrzymało się od głosu.