Prof. Dieter Vollhardt z tytułem doktora honoris causa UW

Prof. Dieter Vollhardt – światowej klasy fizyk teoretyk, ekspert w dziedzinie materiałów magnetycznych – otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. Uroczystość nadania honorowego tytułu odbyła się 8 kwietnia.

– To zaszczyt móc przyznać ten honorowy tytuł wybitnemu fizykowi, specjaliście od korelacji elektronowych, publikującemu w prestiżowych czasopismach – powiedział prof. Alojzy Z. Nowak, rektor UW,, podczas uroczystości nadania tytułu doktora honoris causa prof. Dieterowi Vollhardtowi, dodając: – Jesteśmy dumni i wdzięczni, iż naukowcy i doktoranci UW, w tym prof. Krzysztof Byczuk, mogli z Panem współpracować. Ta owocna kooperacja przyczyniła się do wzrostu poziomu kształcenia i badań naukowych na Uniwersytecie Warszawskim.

Prof. Dieter Vollhardt jest emerytowanym profesorem Uniwersytetu w Hamburgu. Jego zainteresowania badawcze obejmują teorię magnetyzmu i korelacji elektronowych. Wyróżniony naukowiec w znacznym stopniu przyczynił się do rozwoju kilku działów fizyki, m.in. nadprzewodnictwa i nadciekłości, układów nieuporządkowanych, a przede wszystkim teorii układów skorelowanych elektronów, która była głównym tematem zainteresowań badawczych wyróżnionego naukowca. Największym osiągnięciem uczonego było sformułowanie teorii dynamicznego pola średniego (DMFT) – najlepszej przybliżonej teorii opisującej oddziałujące elektrony w kryształach. Ta metoda była przełomowym osiągnięciem pozwalającym na zbadanie wielu różnych zjawisk wywołanych korelacjami elektronowymi.

Ceniony badacz i organizator nauki

Laudację wygłosił prof. Krzysztof Byczuk, dyrektor Instytutu Fizyki Teoretycznej na Wydziale Fizyki UW, który przedstawił dorobek naukowy wyróżnionego fizyka. Pof. Vollhardt ukończył studia na Uniwersytecie w Hamburgu. Doktorat uzyskał na Uniwersytecie w Hamburgu w 1979 roku, m.in. na podstawie badań prowadzonych na University of Southern California w Los Angeles. Pracę habilitacyjną obronił w 1984 roku na Technicznym Uniwersytecie w Monachium. W latach 1987–1996 był profesorem w Wyższej Szkole Technicznej (RWTH) w Akwizgranie, a w latach 1996–2018 profesorem w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Augsburskiego i w Centrum dla Korelacji Elektronowych i Magnetyzmu w Augsburgu.

Badacz jest autorem książki The Superfluid Phases of Helium 3 i współautorem 218 artykułów naukowych, opublikowanych m.in. na łamach „Nature”, „Nature Physics”, „Nature Communication” czy „Physical Review Letters”. Razem z prof. Peterem Wolflem jest autorem monografii The superfluid phases pf Helium 3, cytowanej około 2 tys. razy. Ogółem prace prof. Vollhardta były cytowane prawie 21 tys. razy. Indeks Hirscha wynosi 67 (wg Google Scholar).

Prof. Krzysztof Byczuk podkreślił również zaangażowanie prof. Vollhardta w sieci naukowe utworzone przez Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG). Doktor honoris causa UW był przewodniczącym dwóch sieci Collaborative Research Center Cooperative Phenomena in Solids: Metal-Insulator Transitions and Ordering of Microscopic Degrees of Freedom w latach 2000–2009 oraz Research Unit Dynamical Mean-Field Approach with Predictive Power for Strongly Correlated Materials. Za swój dorobek naukowy niemiecki fizyk otrzymał wiele nagród i wyróżnień, m.in. Nagrodę Europejskiego Towarzystwa Fizycznego w 2006 roku, Medal Maxa Plancka w 2010 roku oraz Medal Freeberga w 2022 roku.

kooperacja z Wydziałem Fizyki UW

– Jestem niezwykle dumny, iż Senat UW przyznał jedno z największych akademickich wyróżnień prof. Vollhardtowi, renomowanemu badaczowi, który od ponad dwudziestu lat współpracuje z naszą uczelnią, a dokładniej z Wydziałem Fizyki – powiedział podczas uroczystości prof. Dariusz Wasik, dziekan Wydziału Fizyki.

Współpraca z Wydziałem Fizyki UW rozpoczęła się w 2000 roku, kiedy to dr Krzysztof Byczuk otrzymał stypendium Alexandra von Humboldta i wyjechał na Uniwersytet w Augsburgu, gdzie pracował w grupie prof. Vollhardta. Naukowiec z UW i niemiecki fizyk – we współpracy z innymi badaczami – opracowali fenomenologiczną teorię dotyczącą analizy widm fotoemisyjnych skorelowanych elektronów, prawa Curie w teorii dynamicznego pola średniego i teorię ferromagnetyzmu wędrownych skorelowanych elektronów w metalach poddanych nieporządkowi stopowemu. W latach 2005–2008 prof. Byczuk odbył kolejny staż naukowy w zespole kierowanym przez prof. Vollhardta. Do współpracy z niemieckim badaczem zaproszono także innych naukowców pracujących z prof. Byczukiem: dr Annę Kauch, dr Jaromira Panasa, dr Banhi Chatterjee oraz dr. Jana Skolimowskiego. Rezultatem były liczne publikacje i artykuły naukowe.

Podczas swojego przemówienia prof. Dieter Vollhardt wyjaśnił zarówno istotę swoich badań, jak również podkreślił związki naukowe z Uniwersytetem Warszawskim. Wyróżniony fizyk wielokrotnie gościł na Uniwersytecie, wygłaszając m.in. wykłady, seminaria i konwersatoria. Badacz wspomniał o swoich wizytach na Hożej i Pasteura, obserwując, jak zmienia się Wydział Fizyki. Prof. Vollhardt jest również doskonałym popularyzatorem nauki. W przemówieniu podczas uroczystości nadania mu honorowego tytułu odniósł się do swojego wykładu pt. Magnetism: from ancien Greece to modern Warsaw, który wygłosił w 2022 roku.

– Półtora roku temu miałem okazję wystąpić w ramach cyklu „Zapytaj fizyka”, który był jednym z ważniejszych dla mnie wydarzeń. Chcę podkreślić, iż udana kooperacja naukowa na przestrzeni dziesięcioleci jest możliwa tylko wtedy, gdy partnerzy komunikują się w duchu wzajemnego szacunku i zaufania. Efektem współpracy międzynarodowej jest nie tylko postęp naukowy, ale także wzbogacenie kulturowe – zaznaczył prof. Vollhardt.