Przechwycić dzieci – cel demokracji totalitarnej

Jeden z francuskich uczonych zajmujących się badaniem dziejów myśli pedagogicznej oświeceniowych filozofów w następujący sposób scharakteryzował jej specyfikę oraz cel: „To ponowne modelowanie, pochodzące z zewnątrz i przenikające do wewnątrz, wzbudzi do życia nowego człowieka, zgodnie z planem i środkami działania totalitarnej pedagogii [podkr. G.K.], której zarys znajdujemy w traktatach Helwecjusza, Holbacha, Condorceta, Benthama oraz w dziele reformatorskim rewolucyjnych prawodawców. Zamysł oświecenia był ukierunkowany na seryjną produkcję obywateli odlanych w jednej i tej samej formie, co miało doprowadzić do ogólnej depersonalizacji” (G. Gusdorf).