Przychodzi Woźniak do Skarżyńskiego i się zaczęło. Kwesta trwa już po raz XXVI

portalplock.pl 7 godzin temu

Zdjęcie: W akcji bierze udział ok. 140 wolontariuszy | foto Michał Wiśniewski

Historia kwesty sięga roku 2000. Stowarzyszenie Przyjaciół Starówki działało wówczas od trzech lat i miało już pewną rozpoznawalność. Siedzibę miało w „baszcie”, czyli w delegaturze Urzędu Wojewódzkiego w Płocku. Jak wspomina Jerzy Skarżyński, prezes stowarzyszenia, akcja zaczęła się nieco wcześniej – pierwszy grób rodziny Skoniecznych odnowił właśnie Urząd Wojewódzki.

– Przez wiele lat cmentarz był zamknięty – wspomina Jerzy Skarżyński. – Przyszedł do mnie Hubert Woźniak z płockiej „Wyborczej” i tak się zaczęło. Pierwsza kwesta była jednodniowa. Pamiętam, iż pogoda była pod psem, okropnie zimno. Z puszką numer 1 kwestował druh Wacław Milke. Powtarzam wszystkim, iż nie możemy go zawieść. Błagałem go wtedy, żeby już skończył, bo się przeziębi, a miał już wtedy ponad 80 lat. Powiedział mi wtedy: „Jak umrę, macie to robić”.

I tak od ponad ćwierć wieku trwa kwesta. Do tej pory udało się zebrać pieniądze na 57 realizacji – grobów, pomników, instalacji, tabliczek. Za środki zebrane w 2024 roku odnowiono dwa groby – Geni Majdeckiej i Marii Gutkowskiej.

– Jako pierwszy odnowiliśmy grób Teresy z Krajewskich Radzickiej. To kobieta, której wszyscy się bali. Była moralnie bardzo wysoko postawiona, tak mądra, iż ludzie przychodzili do niej po porady. Potem już poszło – wspomina Skarżyński.

To najstarszy zachowany grób. Teresa z Krajewskich Radzicka zmarła w 1828 roku.

W międzyczasie, w siedzibie Centrum Edukacji, do stolika, przy którym rozmawiamy, podchodzi wolontariusz rozliczający się ze zbiórki. Wynik? Dwa tysiące złotych.

– Pani wrzuciła mi 200 złotych do puszki – mówi młody mężczyzna.

Jerzemu Skarżyńskiemu zapłonęły oczy. Nie z chciwości czy pazerności, bo do kwesty jeszcze dokłada. Warto to podkreślić: Stowarzyszenie Przyjaciół Starówki nie pobiera żadnych pieniędzy ze zbiórki. Dzięki swojej rzetelności i wypracowanym kontaktom może liczyć na przychylność lokalnych firm i instytucji. Centrum Edukacji udostępnia kwaterę na czas kwesty i zapewnia drobny poczęstunek (kubek gorącej kawy czy herbaty potrafi być zbawienny), a Komunikacja Miejska Płock reklamuje akcję.

Akcja trwa

Potrzeby są ogromne. Część płocczan może sobie nie zdawać sprawy, iż zabytkowy cmentarz przy Al. Kobylińskiego jest najstarszą nekropolią w Polsce – starszą o dziesięć lat od warszawskich Powązek. Dopiero w XVIII wieku wprowadzono przepisy nakazujące chowanie zmarłych poza granicami miast i tak w 1780 roku powstał płocki cmentarz, później kilkukrotnie powiększany do obecnych rozmiarów.

Przez ostatnie dwieście lat nagrobki niszczały. Dziś, mimo 25 kwest i 57 realizacji, wciąż jest wiele do zrobienia. W tym roku pieniądze są zbierane na odnowienie nagrobka Józefa Kamińskiego – maturzysty z Jagiellonki i ochotnika wojny z bolszewikami w 1920 roku. Służył w 201. pułku szwoleżerów. Został ranny pod Korcem na Wołyniu i zmarł w wyniku odniesionych ran.

– Nie możemy odrestaurować czyjegoś grobu, musi to być grób „niczyj”. To podstawowy warunek. Bierzemy pod uwagę stan techniczny, ale też chcemy pokazać płocczanom, jacy byli ich poprzednicy. To najważniejsze, żeby ludzie widzieli, jacy powinni być. Ten młody chłopak, Józef Kamiński, to niesamowita historia – maturzysta z 1920 roku, ochotnik w wojnie – tłumaczy Jerzy Skarżyński.

Ile potrzeba na restaurację grobu?

– Pierwsza kwesta zakończyła się wynikiem 17 tysięcy złotych, zostało 2–3 tysiące. jeżeli coś zostanie, dokładamy do kolejnej kwesty. W 2023 roku zebraliśmy 66 210 złotych. Dlaczego tyle? Przyszli do nas strażacy i mówią, iż jest człowiek, który założył straż pożarną w Płocku – Tadeusz Ginter. Rodzina co prawda istnieje, ale zrzekła się grobu. Sami strażacy z Wyszogrodzkiej dali 7 tysięcy złotych. Zrobiliśmy ten grób – nie była to droga realizacja. Z kolei na Panteon Żołnierzy Wyklętych zbieraliśmy dwa lata – mówi Skarżyński.

Przeciętnie na odnowienie grobu, w zależności od jego wielkości i stanu, trzeba liczyć od 20 do 30 tysięcy złotych. W ostatnich latach zdrożały materiały i robocizna.

– Rozpisujemy przetarg, wysyłamy zapytania do konserwatorów, których znamy. W ostatnich latach to najczęściej kamieniarze z Warszawy. Wszystko byłoby dobrze, ale ten przeklęty transport jest bardzo drogi. Trzeba wszystko zdemontować, wywieźć... Prace realizowane są w Warszawie, a to generuje duże koszty – mówi Skarżyński.

Co roku przy kweście pracuje wiele osób – społeczników, uczniów płockich szkół, członków stowarzyszeń i polityków. W tym roku jest ich 140. Kwestują do 2 listopada do godz. 20:00 na czterech cmentarzach: