Kanadyjscy naukowcy zidentyfikowali nowy gatunek starożytnej ryby drapieżnej, uzbrojonej w zakrzywione, przednie kły przypominające haczyki. Odkrycie rzuca nowe światło na ewolucję ryb promieniopłetwych, które dziś dominują w ekosystemach wodnych na całym świecie.
Ryba nazwana Sphyragnathus tyche – co można przetłumaczyć jako „szczęka młota Tyche” – żyła około 350 milionów lat temu w śródlądowym jeziorze na terenie dzisiejszej Nowej Szkocji. Jej przednie, zakrzywione zęby służyły do chwytania ofiary, a większe kły w tyle szczęki pomagały w jej rozdrabnianiu przed połknięciem. Zdaniem naukowców, dorosłe osobniki mogły osiągać choćby metr długości.
– To dość przerażająco wyglądająca ryba. Gdyby miała otwartą paszczę, widać by było te kły w szczęce – powiedział główny autor badania Conrad Wilson, doktorant paleontologii z Uniwersytetu Carleton.
O odkryciu poinformowano w artykule opublikowanym w czasopiśmie „Journal of Vertebrate Paleontology”. Wilson pracował nad nim wspólnie z Chrisem Manskym, badaczem z Blue Beach Fossil Museum w Hantsport, oraz prof. Jasonem Andersonem z Uniwersytetu w Calgary.
Klucz do ewolucji po wielkim wymieraniu
Spyragnathus tyche to przedstawiciel ryb promieniopłetwych, które przetrwały masowe wymieranie na przełomie dewonu i karbonu, kiedy to z powierzchni Ziemi zniknęły m.in. ryby pancerne.
– Zastanawialiśmy się, dlaczego niektóre gatunki ryb wyginęły, a inne przetrwały i gwałtownie się rozwijały – powiedział Wilson. – Nasze znalezisko sugeruje, iż właśnie ryby promieniopłetwe dość gwałtownie odzyskały dominację.
Badacze uważają, iż unikatowa budowa uzębienia mogła dać nowemu gatunkowi ewolucyjną przewagę – sposób zdobywania i przetwarzania pokarmu mógł odegrać kluczową rolę w przetrwaniu i rozwoju tego typu ryb.
Przypadkowe odkrycie i… dobre przeczucie
Skamieniałość została znaleziona na plaży Blue Beach, ok. 90 kilometrów na północ od Halifaxu. Miejsce to w karbonie stanowiło prawdopodobnie rozległe słodkowodne jezioro położone niedaleko oceanu.
Zasługę za odkrycie badacze przypisują nieżyjącej już Sonji Wood, byłej dyrektorce lokalnego muzeum skamieniałości. Poruszająca się na wózku Wood wskazała swojemu koledze, Chrisowi Mansky’emu, konkretne miejsce do zbadania.
– Powiedziała, iż ma dobre przeczucie, i miała rację – opowiada Wilson.
Mansky zdołał odzyskać skamielinę szczęki tuż przed burzą, która przeszła nad regionem tej samej nocy.
To dopiero początek
Naukowcy zapowiadają kolejne publikacje o skamieniałościach z okolic Blue Beach. – Wciąż mamy wiele nieopisanych okazów. Pracujemy nad kolejnym artykułem, który ukaże się za kilka miesięcy – zapowiada Wilson.
Odkrycie Sphyragnathus tyche nie tylko wzbogaca wiedzę o pradawnych drapieżnikach, ale też pomaga zrozumieć, jak ewolucja faworyzowała określone strategie przetrwania po globalnych kryzysach.
Na podst. Canadian Press
