„Serce Polski – Śląsk Opolski. Regionalne dziedzictwo w edukacji” – podsumowanie projektu

Wydział Kształcenia Ogólnego i Kompetencji Cyfrowych Ośrodka Rozwoju Edukacji zrealizował zadanie zlecone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, które obejmowało opracowanie materiałów dydaktycznych, przygotowanie i przeprowadzenie szkoleń z zakresu edukacji regionalnej, języka i kultury śląskiej.

Celem szkoleń było przygotowanie uczestników do realizacji edukacji regionalnej w sposób angażujący uczniów oraz rozwijający ich zainteresowanie historią, tradycją i kulturą regionu. Zajęcia odbywały się w Mosznej i Opolu – miejscach szczególnych dla dziedzictwa Śląska Opolskiego, gdzie od wieków współistnieją różne tradycje kulturowe. Uczestnicy poznali historię regionu i doświadczenia mieszkańców, dla których wielokulturowość jest codziennością.

Program obejmował następujące zagadnienia:

• Niemcy, Polacy, tutejsi – jak dbać o wielokulturowe dziedzictwo regionu
• W czasach książęcych – pod panowaniem Piastów
• Jak uczyć o historii, tradycji i kulturze w sposób ciekawy?
• Ciekawie i tajemniczo o Śląsku Opolskim – WebQuest
• Czytając przeszłość. Edukacja regionalna z wykorzystaniem starodruków
• Najcenniejsze zabytki średniowiecznej i nowożytnej kultury materialnej na Śląsku Opolskim
• W trosce o edukację regionalną i wielokulturowość. Trzy dekady Programu Niwki
• Edukacja regionalna outdoorowo – gra terenowa po Opolu
• Zintegrowana Platforma Edukacyjna – nowocześnie, profesjonalnie, bezpłatnie!
• Prudnik: trzy źródła – jedno miasto
• Plakat w służbie propagandy. Plebiscyt na Śląsku Opolskim
• Gawęda o ludziach ze Śląska…

Szkolenia prowadzili badacze, nauczyciele akademiccy, muzealnicy, bibliotekarze i nauczyciele konsultanci, którzy wykorzystali różne formy i metody pracy sprzyjające budowaniu otwartości, zaufania i pozytywnej atmosfery w grupie. Przedstawili Śląsk Opolski z wielu perspektyw historycznych i kulturowych, omówili dzieje regionu od okresu piastowskiego po czasy nowożytne, w tym wpływy polskie, niemieckie, czeskie, żydowskie oraz ich materialne ślady.

Wykładowcy zaprezentowali zabytki Śląska Opolskiego i omówili ich znaczenie dla dziedzictwa kulturowego regionu. Przedstawili m.in. dzieje opolskiej katedry, w której – wewnątrz architektury sakralnej z XV wieku – została odkryta świątynia z początku XIII wieku. Zainteresowali uczestników losami grodu piastowskiego na opolskim Ostrówku – jednego z najlepiej zachowanych reliktów okresu wczesnego średniowiecza, ze śladami konstrukcji drewnianych domów i ulic.

Uczestnicy poznali postacie związane z literaturą regionalną, m.in. Stanisława Wasylewskiego – eseistę i badacza kultury. Jego książki uczą historii Śląska, tym samym wzmacniają więzi społeczne i pokoleniowe.

W programie uwzględniono także nowszą historię regionu, m.in. plebiscyty po pierwszej wojnie światowej. Analiza plakatów plebiscytowych pokazała uczestnikom, jak manipulowano opinią publiczną i jak można wykorzystać te materiały do nauki historii.

Śląsk wyróżnia się tym, iż ludzie o różnym pochodzeniu potrafią zgodnie współpracować i szanować się nawzajem. Na przykładzie Prudnika omówiona została historia miasta i jego mieszkańców, którzy – pod różnym zwierzchnictwem – zawsze dbali o swoje miejsce na ziemi.

Uczestnicy szkolenia poznali także metodyczne rozwiązania przydatne w praktyce szkolnej. Wzięli udział w grze terenowej po Opolu, WebQuestach o Śląsku Opolskim i warsztatach z wykorzystaniem starodruków. Dowiedzieli się, jak planować, organizować i prowadzić lekcje z edukacji regionalnej w sposób aktywizujący uczniów, zachęcający do poznawania regionu oraz kultywowania tradycji i zwyczajów przodków.

Wsparciem dla nauczycieli będą materiały wypracowane w ramach projektu: publikacja „Dziedzictwo regionu śląskiego w edukacji. Niezbędnik nauczyciela” oraz prezentacje multimedialne. Można je pobrać ze strony internetowej Ośrodka Rozwoju Edukacji.