TIMSS to prowadzone co cztery lata badanie organizowane przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Mierzenia Osiągnięć Szkolnych (IEA). Uczestniczą w nim uczniowie czwartych klas szkół podstawowych z całego świata. Celem jest sprawdzenie wiedzy i umiejętności z dwóch przedmiotów – matematyki i nauk przyrodniczych. Co ważne, testy prowadzone są w szkołach, na losowo wybranych uczniach. W Polsce pisało je 4666 czwartoklasistów. Nie ma indywidualnych ocen uczniów, punkty przyznawane są za procent pozytywnych odpowiedzi w skali całego kraju. Suma zdobytych punktów daje wynik, który oddaje średni poziom wiedzy i umiejętności uczniów.
Ścisła światowa czołówka
Najnowsza edycja badania TIMSS odbyła się w ubiegłym roku i wzięli w niej udział czwartoklasiści z 58 państw. Sprawdzenie i przeanalizowanie testów wymagało czasu, więc wyniki opublikowano dopiero teraz. Ale warto było czekać, bo mamy powody do zadowolenia.
Jeśli chodzi o matematykę, to polscy uczniowie uzyskali średni wynik 546 punktów i znaleźli się na 10. miejscu. Wyraźnie lepsi okazali się uczniowie z kilku państw azjatyckich – Singapuru, Tajwanu, Korei Południowej, Hongkongu, Japonii. Nieznacznie lepsze wyniki uzyskali młodzi Anglicy, Turcy i Litwini. I to jedyne kraje, w których czwartoklasiści ogarniają matmę lepiej niż nasi.
W światowej czołówce polscy czwartoklasiści są też pod względem wiedzy z zakresu nauk przyrodniczych. W testach z tego przedmiotu nasi uczniowie uzyskali średni wynik 550 punktów i zajęli 7. miejsce w rankingu. W tej dziedzinie też dominowali Azjaci. Pierwsze trzy miejsca przypadły kolejno Singapurowi, Korei Południowej i Tajwanowi. Oprócz uczniów z tych państw lepsi z przyrody okazali się jeszcze tylko młodzi Turcy, Anglicy i Japończycy.
Wyraźna poprawa
Wysokie miejsca w testach wiedzy to niejedyna dobra wiadomość. W obu przedmiotach polscy uczniowie uzyskali lepsze wyniki niż podczas poprzedniej edycji badania TIMSS w 2019 roku. Stało się tak dzięki temu, iż wzrosła liczba uczniów, którzy mają bardzo wysokie umiejętności z obu przedmiotów, a spadła liczba tych, którzy radzą sobie słabo.
Co to oznacza? Czy mamy pokolenie wyjątkowo zdolnych dzieci? Nie, po prostu poprawiła się skuteczność nauczania tych dwóch przedmiotów. Dotyczy to zwłaszcza matematyki. Autorzy raportu podkreślają, iż odsetek uczniów, którzy mają niski poziom umiejętności matematycznych, jest najmniejszy spośród wszystkich czterech dotychczasowych edycji badania, w których uczestniczyli uczniowie z Polski.
Umieją, choć nie lubią
W uzyskaniu świetnych wyników polskim czwartoklasistom nie przeszkodził fakt, iż nie przepadają ani za szkołą, ani za matematyką i przyrodą. To pokazał prowadzony przy okazji badania TIMSS sondaż na temat stosunku do nauki. Aż 40 proc. polskich czwartoklasistów zadeklarowało, iż nie lubi chodzić do szkoły. W innych krajach ten odsetek jest znacznie niższy. Nasi czwartoklasiści przodują też pod względem uczniów, którzy twierdzą, iż nie lubią się uczyć ani matematyki, ani przyrodą.
Badanie TIMSS przynosi też dwa smutne wnioski. Pierwszy jest taki, iż polscy uczniowie mają bardzo niską samoocenę. Pokazały to odpowiedzi na pytanie: Czy uważasz, iż jesteś dobry z tego przedmiotu? W przypadku przyrody co trzeci polski uczeń stwierdził, iż nie jest z tego dobry. W przypadku matematyki ten odsetek pozostało wyższy, wynosi aż 41 proc. Zważywszy na to, jak dobre wyniki uzyskali z testów z obu tych przedmiotów, to ta niska samoocena jest przerażająca.
Drugi smutny wniosek dotyczy nauczycieli. Przy okazji badania TIMSS badano też bowiem to, czy ludzie odpowiadający za wiedzę dzieci są zadowoleni ze swojej pracy i czują się docenieni. Jak łatwo się domyślić, u nas z tym jest słabo. "Pod względem satysfakcji zawodowej nauczycieli matematyki Polska znalazła się na przedostatnim miejscu, zaś w przypadku przyrody na ostatnim wśród 58 krajów" – czytamy w raporcie.
Wnioski z badań TIMSS? Przede wszystkim z polską szkołą nie jest tak źle, jak się wydaje. A jeżeli chodzi o poziom nauczania matematyki i przyrody, to jest choćby świetnie. Szkoda tylko, iż ci, którzy skutecznie uczą tych przedmiotów, nie mają z tego satysfakcji. A uczniowie, choć biją na głowę rówieśników z innych krajów, tak nisko oceniają swoje kompetencje.
