Syndrom dziecka potrząsanego. Czym jest i jak się objawia? Wystarczą sekundy, by doprowadzić do tragedii

Każdy noworodek, niezależnie od tego, czy jest pierwszy w rodzinie czy kolejny, wywraca świat rodziców do góry nogami. Niestety, wbrew temu co widzimy na sielankowych zdjęciach na portalach społecznościowych, opieka nad małym dzieckiem jest niezwykle trudna i frustrująca. Nierzadko zdarza się, iż rodzice sobie po prostu nie radzą lub przez niewiedzę czy nieświadomość mogą zrobić maluszkowi krzywdę. W najgorszym przypadku złość oraz bezradność czasami może przerodzić się w przemoc domową. Skutkiem może być niebezpieczny syndrom dziecka potrząsanego.

Jedną z czynności, którą kwalifikuje się do formy przemocy w rodzinie jest gwałtowne potrząsanie dzieckiem. Rodzice, którzy dopuszczają się do takiego czynu, twierdzą, iż robią to w celu uspokojenia niemowlęcia, jednakże jest to nic innego, jak ich sposób na wyładowanie frustracji. W efekcie dziecko może nabawić się bardzo niebezpiecznego zespołu dziecka potrząsanego, które skutkuje uszkodzeniem mózgu, kalectwem, a niestety u co czwartego dziecka – śmiercią. Co to jest zespół dziecka potrząsanego? Jakie są objawy zespołu dziecka potrząsanego? I czy schorzenie to dotyczy dzieci wyłącznie będących ofiarami przemocy w rodzinie? Na te wszystkie pytania znajdą Państwo odpowiedź poniżej.

Syndrom dziecka potrząsanego

Syndrom dziecka potrząsanego, czyli SBS (ang. Shaken baby syndrome) po raz pierwszy użyty został w 1972 roku w publikacji powstałej na podstawie badań dwóch naukowców – radiologa Johna Caffreya oraz neurochirurga Normana Guthkelcha. Jednakże na problem oraz skutki potrząsania główką dziecka zwrócono uwagę już dużo wcześniej, bo w 1946 roku. Syndrom ten dotyczy w większości przypadków dzieci poniżej 3 roku życia, jednak zdarza się, iż może wystąpić u 5-latków. Jest to zespół objawów, który wywoływany jest nagłym i intensywnym potrząsaniem dziecka.

Aby wyjaśnić negatywne konsekwencje potrząsania niemowlęcia, należy zwrócić uwagę na fakt, iż głowa małego dziecka stanowi aż ¼ jego całego ciężaru, a ścięgna i więzadła, na których się opiera są jeszcze nie w pełni wykształcone, a więc bardzo słabe i bardzo łatwo je zerwać lub uszkodzić. Dodatkowo niemowlę ma jeszcze niezrośnięte ciemiączko. Charakterystyczna jest również duża zawartość wody w mózgu, w związku z czym jest on o wiele bardziej miękki niż u dorosłych i znacznie łatwiej go uszkodzić.

Podczas gwałtownego potrząsania głową dziecka może dojść do przemieszczania się mózgu w obrębie czaszki, a w efekcie do zniszczenia komórek mózgowych oraz rozerwania naczyń krwionośnych. Ten rodzaj przemocy może skutkować również uszkodzeniem kręgosłupa w części szyjnej oraz powstaniem krwiaków w przestrzeni międzyczaszkowej oraz w szyi. Według badań w Stanach Zjednoczonych syndrom dziecka potrząsanego wykrywany jest u jednego na 1200-1600 dzieci. Zwykle ma on miejsce w rodzinach patologicznych i jest wynikiem przemocy. W 60% przypadkach dotyczy on chłopców.

Tragiczne w skutkach zabawy

Warto zauważyć, iż syndrom dziecka potrząsanego może być skutkiem nie tylko przemocy fizycznej w stosunku do niemowlęcia. Nierzadko schorzenie to jest wynikiem nagłego urazu dziecka podczas zabawy np. podrzucania lub zbyt intensywnego bujania dziecka w wózku. Opiekując się małym dzieckiem należy więc zachować szczególną ostrożność, ponieważ nieświadomie można doprowadzić do bardzo poważnych konsekwencji. Tym bardziej, iż udowodniono, iż wystarczą 4 sekundy potrząsania niemowlęciem, by nabawiło się ono syndromu dziecka potrząsanego.

Zespół dziecka potrząsanego: objawy

Pomimo tego, iż jest zespół dziecka potrząsanego powoduje ogromne i bardzo szkodliwe zmiany w mózgu, z zewnątrz jest on niewidoczny. Istnieją jednak objawy, które charakterystyczne są dla tego schorzenia. Niemowlęta z zespołem dziecka potrząsanego mogą czasami mieć zadrapania lub otarcia w górnych partiach ciała, co jest oznaką uderzania głowy o jakiś przedmiot. Ponadto u dzieci z tym schorzeniem występuje krwotok w siatkówce oraz przekrwione gałki oczne.

Syndrom dziecka potrząsanego – objawy:

• wymioty,
• brak apetytu,
• zaburzony odruch ssania,
• zaburzenia oddychania,
• napięta pozycja ciała, plecy są wygięte w łuk,
• obrzęk mózgu,
• nierówna wielkość źrenic,
• drgawki,
• pogorszenie słuchu oraz wzroku,
• złamania żeber oraz złamania kończyn,
• ospałość i apatyczność.

Maluchy z zespołem dziecka potrząsanego mogą mieć pękniętą czaszkę lub krwiaki podpajęczynówkowe oraz podtwardówkowe.

Skutki potrząsania głową u dziecka

Potrząsanie głową u dziecka, szczególnie bardzo małego, kilkumiesięcznego, może być tragiczne w skutkach. Zwykle kończy się ono urazem mózgu lub uszkodzeniem wzroku lub słuchu. Czasami dziecko, które padło ofiarą tego rodzaju przemocy, skazane jest na dożywotnią niepełnosprawność, czasami musi do końca życia cierpieć na padaczkę. Dzieci, które w dzieciństwie nabawiły się SBS przejawiają trudności w nauce, są często opóźnione w rozwoju. Niestety, u niemalże 25% niemowląt, chorych na zespół dziecka potrząsanego, schorzenie to kończy się śmiercią.

Zobacz też:

• Skoki rozwojowe u niemowląt
• Adopcja ze wskazaniem