Permisywny styl wychowawczy został opisany w latach 60. ubiegłego wieku przez amerykańską psycholożkę Dianę Baumrind.
Rodzic permisywny opiera wychowanie dziecka na budowaniu więzi emocjonalnej, bierze pod uwagę potrzeby dziecka i zaspokaja je bez względu na okoliczności, rzadko stawia granice i jest niekonsekwentny w swoich działaniach.
Badania wykazały, iż dzieci permisywnych rodziców mają problemy z samodyscypliną, kontrolą emocji, a choćby z nadwagą.
Wydawać by się mogło, iż permisywny styl wychowawczy ma dobre założenia. Termin ten pochodzi z teorii Diany Baumrind, psycholożki rozwojowej, która nazwała i opisała trzy główne style wychowawcze: autorytatywny, autorytarny i permisywny. Permisywne rodzicielstwo nazywane jest też pobłażliwym i to dobrze oddaje jego istotę.
Rodzic permisywny jest bardzo wrażliwy na emocjonalne potrzeby dziecka i stara się je zawsze zaspokajać. Nie ma wymagań, a jeżeli choćby wyznacza granice, ma problem z ich egzekwowaniem. Nie jest też konsekwentny. To, co jednego dnia jest obowiązującą w domu zasadą, kolejnego może już być nieaktualne, jeżeli dziecko nie chce się do niej dostosować.
Charakterystyka permisywnego stylu rodzicielskiego
Permisywny rodzic jest:
uważny – zawsze reaguje na potrzeby swojego dziecka;
pobłażliwy – rzadko odmawia dziecku, pozwala mu decydować o wszystkim, może używać przekupstwa, by skłonić dziecko do pożądanego zachowania (np. oferując słodycze za posprzątanie pokoju, zabawkę za pójście do lekarza itp.);
przyjazny – chce być dla dziecka przyjacielem, a nie autorytetem, traktuje swoje dziecko jak rówieśnika.
liberalny – nie lubi kontrolować dziecka i jego zachowania. Rzadko ustala zasady, raczej nie stawia granic, a jeżeli już, to nie trzyma ich się konsekwentnie;
Dziecko wychowywane przez permisywnych rodziców ma dużo wolności. Może podejmować samodzielnie decyzje, choćby w obszarach, w których przydałoby mu się przewodnictwo osoby dorosłej. Rodzic daje dziecku niemal pełne przyzwolenie na kierowanie swoim zachowaniem. Zachowania rodziców permisywnych cechuje wrażliwość, brak wymagań, duża swoboda i akceptacja. Rodzicielstwo permisywne bywa nazywane wychowaniem bezstresowym.
Wady rodzicielstwa permisywnego
Wydawać by się mogło, iż permisywne rodzicielstwo ma dobre założenia (m.in. otwartość na potrzeby dziecka, wychowanie oparte na miłości i silnej więzi emocjonalnej), jednak przez ekspertów nazywany jest jednym z najgorszych stylów wychowawczych. Wśród największych wad tego stylu wymienia się:
niestawianie granic
brak wymagań
niekonsekwencję
brak kontroli.
Długofalowe skutki permisywnego stylu wychowawczego
Dziecko wychowane przez permisywnych rodziców nie ufa we własne siły, jest niedojrzałe, ma problem z kontrolą impulsów. Z drugiej strony jest zadowolone z siebie i ma pozytywne nastawienie do życia.
Wśród negatywnych skutków permisywnego rodzicielstwa badacze wymieniają m.in.:
agresja i impulsywność – dzieci wychowywane przez permisywnych rodziców mogą mieć problem z kontrolą emocji i zachowania. Trudniej im ocenić, co jest społecznie akceptowalną reakcją, zdarza im się więc reagować impulsywnie lub agresywnie.
Używki i przestępczość – dzieci pobłażliwych rodziców częściej łamią prawo, są też bardziej skłonne do nadużywania alkoholu i innych używek (narkotyki, papierosy).
Niskie umiejętności społeczne – permisywne rodzicielstwo może zaburzać interakcje społeczne dzieci. Jak wykazały badania, dzieci permisywnych rodziców mogą być bardziej skoncentrowane na sobie i mniej empatyczne.
Depresja – naukowcy wykazali wyraźną i silną zależność między wychowaniem permisywnym a występowaniem zaburzeń depresyjnych u młodzieży.
Gorsze wyniki w nauce – pobłażliwi rodzice nie kontrolują tego, czy dziecko się uczy, odrabia zadania. Nie stawiają przed nim celów edukacyjnych do osiągnięcia, nie zachęcają do brania udziału w konkursach itp. Dziecko samo decyduje o tym, czego i kiedy się uczy. W efekcie dzieci permisywnych rodziców mają zwykle niższe osiągnięcia szkolne i akademickie niż ich rówieśnicy wychowywani przez rodziców autorytatywnych czy autorytarnych.
Otyłość – w porównaniu z dziećmi autorytatywnych rodziców, dzieci wychowywane w stylu permisywnym są dwa razy bardziej zagrożone otyłością. Naukowcy tłumaczą to brakiem kontroli nawyków żywieniowych.
Czy jesteś permisywnym rodzicem?
Spójrz na poniższe zdania opisujące różne sytuacje. jeżeli stwierdzisz, iż adekwatnie opisują twój styl wychowawczy, może okazać się, iż jesteś permisywnym rodzicem:
Jeśli uważasz, iż możesz być permisywnym rodzicem, nie rób sobie wyrzutów, tylko małymi krokami wprowadź zmiany. Może byłaś wychowywana przez rodziców autorytarnych i chcesz zrekompensować to własnemu dziecku, a może po prostu jesteś zmęczona i zestresowana i nie znajdujesz w sobie siły na stawianie granic i egzekwowanie pożądanych zachowań.
Bez względu na powód, nie jest za późno, żeby to zmienić. Twoje dziecko najprawdopodobniej będzie się początkowo buntować, ale zachowaj spokój i zacznij stawiać pełne miłości granice. Po to, by dziecko miało dobre życie. Przecież od tego marzenia właśnie wszystko się zaczęło, prawda?