Ten symbol rozpoznają tylko prymusi z historii. Używał go wielki polski poeta

Zdjęcie: Fot. Jakub Orzechowski / Agencja Wyborcza.pl / Herb Poraj / Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku, Tadeusz Gajl, Gdańsk 2007 / domena publiczna


Historia to jeden z tych szkolnych przedmiotów, na którym obok ważnych dat, postaci i wydarzeń z nimi związanych, spore znaczenie mają również wszelkie znaki i symbole. Już w czwartej klasie szkoły podstawowej dzieci poznają symbole narodowe: herb i godło. Potem, im dalej w las, "znaków szczególnych" przybywa.
Herb szlachecki lub herb rodowy to znak dziedziczny, który świadczy o przynależności do danego rodu (rodziny) i wyróżniający jego członków. Tyle w teorii. Oczywiście niektóre z nich są przez nas kojarzone, inne z uwagi na mniejsze znaczenie, są często pomijane. Z tym rodowym herbem nie powinni mieć problemu najlepsi uczniowie. Który z naszych wieszczy narodowych go używał?


REKLAMA


Zobacz wideo W „Pieprzyć Mickiewicza" zagrało mnóstwo debiutantów. Lepiej zapamiętajcie te twarze!


Herb Poraj, czyli "na tarczy w polu czerwonym pięciopłatkowa róża srebrna"
Herb Poraj, który pojawia się na lekcjach historii, wzmiankowany jest w najstarszym zachowanym do dziś polskim herbarzu, "Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae", spisanym przez historyka Jana Długosza. Legenda głosi, iż wywodzi od Poraja, syna księcia czeskiego Sławnika i brata świętego Wojciecha, protoplasty tego rodu w Polsce. Ponoć miał on przybyć wraz z orszakiem księżniczki Dąbrówki i osiąść w Wielkopolsce.
Według legend herbowych synowie Sławnika mieli w herbie róże, każdy w innym kolorze. Biała (a adekwatnie srebrna) adekwatna była rodzinom osiadłym w Wielkopolsce, w ziemi krakowskiej, sandomierskiej oraz na Mazowszu. Blazowanie herbowe, czyli jego dokładny opis przedstawia się następująco: "Na tarczy w polu czerwonym pięciopłatkowa róża srebrna. W klejnocie samo godło. Labry herbowe czerwone, podbite złotem".
Pełna liczba herbowych (osób, które mogą używać danego herbu) nie jest dziś możliwa do odtworzenia, także ze względu na zniszczenie i zaginięcie wielu akt i dokumentów w czasie II wojny światowej. Wiadomym jest jednak to, iż rodzina naszego wieszcza narodowego, jak i on sam, się tym herbem posługiwali. Mowa oczywiście o Adamie Mickiewiczu.


Mickiewiczowie herbu Poraj
Mickiewiczowie spod herbu Poraj to drobna i dość uboga szlachta. Nazwisko Mickiewicz kojarzono z białoruskim imieniem Mitko, Micko będącym popularnym wśród szlachty litewsko-ruskiej w XV i XVI w. na Żmudzi, Wileńszczyźnie, Orszy.


Adam Mickiewicz był synem Mikołaja Mickiewicza herbu Poraj, adwokata przy sądach niższych w Nowogródku i komornika mińskiego oraz Barbary z Majewskich. Matka poety pochodziła ze starego szlacheckiego rodu – była córką Mateusza Majewskiego herbu Starykoń oraz Anny z Orzeszków. W Polsce herby były szczególnie ważne w okresie od średniowiecza aż do czasów rozbiorów, kiedy to szlachta ceniła sobie swoją przynależność do konkretnej rodziny i zdobycie herbu było jednym z największych zaszczytów.