Testy na alergię pokarmową: jakie warto wykonać? To podstawa trafnej diagnozy

Zdjęcie: Testy na alergię pokarmową pomagają w diagnostyce alergii na orzechy, mleko, jajka i inne alergeny pokarmowe. Fot. 123rf.com


Alergia pokarmowa nie zawsze jest łatwa do rozpoznania – zdarza się, iż objawy przypominają zatrucie. By ją zdiagnozować, należy przeprowadzić testy na alergię pokarmową. Najczęściej wykonuje się testy z krwi lub testy skórne punktowe. Dzięki nim można sprawdzić, czy jest się uczulonym na mleko, jajka, orzechy, owoce morza i inne popularne alergeny pokarmowe.


Testy na alergię pokarmową można wykonywać zarówno u dorosłych, jak i u dzieci – choć u najmłodszych mogą być mało wiarygodne.

Najczęstsze testy na alergię pokarmową to testy skórne lub przesiewowe (z krwi).

Testy na alergię pokarmową są bezpłatne, o ile wykonuje się je na NFZ. Koszt testów w prywatnych placówkach zależy od kilku czynników.

Testy na alergię pokarmową

Jeśli po zjedzeniu konkretnego produktu boli cię brzuch, masz biegunkę lub zaparcia, na twarzy, brzuchu lub w zgięciach łokci i kolan pojawia się wysypka – to może być alergia pokarmowa. Objawy alergii pokarmowej są podobne u dzieci i dorosłych. Aby potwierdzić lub wykluczyć uczulenie, należy wykonać testy na alergię pokarmową.

Skierowanie na testy na alergię pokarmową wystawia lekarz alergolog. Badanie można zrobić w placówce prywatnej opieki medycznej lub korzystając z ubezpieczenia NFZ. W pierwszym przypadku wystarczy umówić się do specjalisty (np. za pośrednictwem infolinii lub przez internet). W drugim – najpierw trzeba udać się do lekarza rodzinnego, który wystawi skierowanie do alergologa. Przed zleceniem testów alergolog przeprowadzi wywiad i zbada objawy (jeśli występują w danym momencie, np. na skórze).

Testy alergiczne pokarmowe polegają na analizie poziomu przeciwciał IgE wytwarzanych przez organizm po zjedzeniu uczulającego produktu lub badaniu poziomu reakcji po podaniu alergenu. Najczęściej badane alergeny to: mleko krowie, białka jaja kurzego, orzechy ziemne, ryby i owoce morza, soja, wieprzowina, wołowina, zboża (pomagają w diagnozie alergii na gluten).

Testy na alergię pokarmową u dzieci

Dolegliwości alergiczne mogą występować w każdym wieku, również u małych dzieci i niemowląt. Zwykle nie ma przeciwwskazań, by wykonać testy na alergię choćby u niemowlaka. Takie testy mogą być jednak mało wiarygodne: wyniki testów przeprowadzone w 1. roku życia mogą się różnić od tych przeprowadzonych kilka lat później. Na etapie rozszerzania diety dziecko dopiero poznaje nowe produkty, a pierwszy kontakt z alergenem nie daje objawów. Dopiero kolejny kontakt prowadzi do wzrostu stężenia przeciwciał IgE wywołujących reakcję alergiczną. Z tego powodu część lekarzy zaleca, by testy alergiczne u dzieci przeprowadzać dopiero po skończeniu 3., a choćby 5. roku życia.

Testy na alergie pokarmowe: jak wyglądają?

Można wyróżnić kilka typów testów na alergie pokarmowe. Najczęściej stosowany jest test skórny punktowy, nieco rzadziej test z krwi. Kolejnym rodzajem testu na alergię pokarmową jest próba prowokacyjna.

Test na alergię pokarmową: skórny punktowy

Test skórny punktowy przeprowadzany jest przez lekarza lub pielęgniarkę. Zwykle wykonuje się go na przedramieniu, w przypadku małych dzieci można go przeprowadzić na plecach. Na skórę nanosi się dwa preparaty kontrolne (histaminę i sól fizjologiczną) oraz roztwory zawierające alergeny pokarmowe. Przy preparatach kontrolnych zapisuje się skórze znak + i -, przy alergenach numery im odpowiadające (np. nr 1 to orzech włoski, nr 2 łosoś, nr 3 wieprzowina itd.). Następnie nakłuwa się skórę lancetem i obserwuje reakcję. Po ok. 15-30 minutach sprawdza się przy pomocy miernika wielkość powstałych pęcherzyków. Na tej podstawie można stwierdzić, czy dany alergen wywołał reakcję uczuleniową.

Test na alergię pokarmową: z krwi

Test na alergię pokarmową z krwi przeprowadza się w warunkach laboratoryjnych. Po pobraniu próbki krwi bada się stężenie przeciwciał IgE w niej występujących po kontakcie z alergenem. Badanie alergii pokarmowej z krwi nazywa się panelem pokarmowym.

Prywatne placówki często mają w ofercie panel pediatryczny. To badanie z krwi, w którym znajdują się alergeny najczęściej odpowiedzialne za reakcję uczuleniową u dzieci – zarówno pokarmowe, jak i wziewne (w celu zdiagnozowania alergii wziewnej).

Prowokacja (próba prowokacyjna)

Próba prowokacyjna powinna być przeprowadzana pod ścisłą kontrolą lekarza – choćby w warunkach szpitalnych. Po zastosowaniu przez określony czas diety eliminacyjnej polegającej na wykluczeniu z jadłospisu alergenu ponownie wprowadza się go do diety. Prowokację często stosuje się u dzieci, by sprawdzić, czy wyrosły z alergii na dany produkt. jeżeli po podaniu alergenu nie wystąpi reakcja uczuleniowa, prawdopodobnie można mówić o cofnięciu się alergii. Zdarza się jednak, iż reakcja się pojawi, może choćby dojść do wstrząsu anafilaktycznego – dlatego tak ważna jest opieka lekarska podczas prowokacji.

Testy na alergie pokarmowe: cena

Testy alergiczne pokarmowe wykonywane na NFZ są bezpłatne. Koszt badania w prywatnej placówce często zależy od liczby alergenów, a choćby miasta (w większych miejscowościach testy mogą być droższe). Panele pokarmowe z krwi zawierające 20 alergenów kosztują zwykle ok. 150-250 zł. Cena testów skórnych jest podobna. Najbardziej zaawansowane testy na alergie pokarmowe mogą kosztować choćby 1000 zł i więcej.

źródła: diag.pl, strefaalergii.pl,