Gotowość szkolna to ogólne określenie, w którym mieści się osiągnięcie przez dziecko poziomu rozwoju umożliwiającego mu podjęcie nauki w szkole.
Gotowość szkolna rozpatrywana jest pod kątem dojrzałości emocjonalnej, społecznej, umysłowej i fizycznej.
Zdarza się, iż siedmiolatki nie są jeszcze gotowe, by rozpocząć naukę w szkole, z drugiej strony bywa, iż już sześciolatki mogą sobie pod tym względem poradzić.
Gotowość szkolna dzieci
Gotowość szkolna to taki moment, w którym dziecko jest gotowe iść do szkoły. Diagnozę gotowości szkolnej przeprowadza się w przedszkolu i rodzice dzieci 7-letnich otrzymują ją pod koniec kwietnia. Często jednak ten temat wzbudza u rodziców niepokój. Martwią się i obawiają, czy ich pociecha jest już wystarczająco rozwinięta, by poradzić sobie w szkole.
"A może nie nadaje się jeszcze do pierwszej klasy?", zastanawiają się.
Dla dzieci rozpoczęcie szkoły to przełomowy moment. Muszą zmierzyć się ze zmianą środowiska, miejsca, pożegnać znanych sobie ludzi i kolegów, a powitać nowych. No i, powinny przestawić się z zabawy, na naukę, która od tej pory zacznie w ich życiu dominować. Nic więc dziwnego, iż zanim dziecko pójdzie do szkoły, musi przejść test gotowości szkolnej, który przeprowadzany jest w przedszkolu lub w zerówce w szkole.
Gotowość szkolna – przepisy
Obowiązek wydania informacji o gotowości szkolnej dziecka wynika z przepisów rozporządzenia w sprawie świadectw, dyplomów i innych druków szkolnych. Zgodnie z par. 3 ust. 4 tego rozporządzenia, przedszkole, szkoła podstawowa, w której zorganizowano oddział przedszkolny, zespół wychowania przedszkolnego i punkt przedszkolny wydają rodzicom dziecka objętego wychowaniem przedszkolnym informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej. Informację wydaje się w terminie do końca kwietnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko ma obowiązek albo może rozpocząć naukę w szkole podstawowej.
Zgodnie z par. 4 ust. 7 rozporządzenia w sprawie świadectw, dyplomów i innych druków szkolnych, informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej wydaje się na podstawie dokumentacji prowadzonych obserwacji pedagogicznych dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym. Obserwacje prowadzone są w odniesieniu do wszystkich dzieci, natomiast informacja o gotowości szkolnej wydawana jest dzieciom, które mają obowiązek albo mogą rozpocząć naukę w szkole podstawowej.
Gotowość szkolna – test
W internecie, na różnych stronach oświatowych podane są przykładowe testy gotowości szkolnej, które można sobie wydrukować i zrobić z dzieckiem w domu. Dzięki temu rodzic może się dowiedzieć, jakich umiejętności w ogóle wymaga się od dzieci, które kończą przedszkole.
Gotowość szkolna – na co zwraca się uwagę
Dojrzałość do podjęcia nauki szkolnej, czyli gotowość szkolna, określana jest w kilku aspektach:
dojrzałość emocjonalna i społeczna – jest kluczowa przy podjęciu nauki w szkole. Oznacza, iż dziecko potrafi nawiązywać kontakty i podtrzymywać znajomości, funkcjonować w grupie, współpracować, przestrzegać reguł. Rozumie proste reguły społeczne, rozróżnia złe zachowanie od adekwatnego, nie okazuje zbytniego lęku, nie boi się np. wykonywania niektórych zadań samodzielnie. Posiadło adekwatną do wieku umiejętność panowania nad emocjami i kontrolowania ich.
dojrzałość fizyczna – chodzi tu o ogólną sprawność ruchową dziecka, zarówno o motorykę dużą, jak i małą, a więc dziecko umie: skakać, biegać, stać na jednej nodze utrzymując równowagę, sprawnie rzucać i chwytać piłkę, posługiwać się kredką, ołówkiem, nożyczkami itp.
dojrzałość umysłowa – ocenia się m.in. mowę dziecka, czy jest odpowiednio rozwinięta i zrozumiała dla wszystkich (nie tylko domowników), to, czy potrafi się skoncentrować na zdaniach przez dłuższy czas, czy kończy rozpoczęte prace, a także np. czy interesuje się czytaniem, liczeniem i ogólnie, otaczającym go światem.
Co powinno umieć dziecko, gdy idzie do szkoły?
Dziecko, które ma rozpocząć naukę w pierwszej klasie, między innymi powinno:
umieć się samodzielnie rozebrać i ubrać
samodzielnie jeść posiłki, myć zęby i dbać o inne czynności toaletowe
skakać, utrzymywać równowagę na jednej nodze
wspinać się, naśladować ruchy
mieć wykształcony prawidłowy chwyt pisarski
rozpoznawać kształty podstawowych figur geometrycznych
układać puzzle, obrazki
naśladować wzory graficzne
rysować postać człowieka, w tym części ciała ze szczegółami
rysować po śladzie
wypełniać kontury
mieć ustaloną lateralizację – posługiwać się tylko prawą lub tylko lewą ręką
potrafić wskazać prawą i lewą stronę w przestrzeni
rozumie pojęcia 'na górze", "na dole", "po lewej stronie", "z prawej strony"
odpowiadać na zadane pytania
wypowiadać się prawidłowo pod względem struktury języka ojczystego
słuchać krótkich opowiadań i umieć powtórzyć ich treść
zapamiętywać proste wierszyki i rymowanki
potrafić dzielić wyrazy na sylaby
znać pory roku i związane z nimi zjawiska
znać poszczególne dni tygodnia
przeliczać na konkretnych przedmiotach w zakresie 10
nie zniechęcać się szybko
umieć mówić o sobie
słuchać poleceń osoby dorosłej
bawić się z innymi dziećmi
umieć się przedstawić i powiedzieć, gdzie mieszka.
Gotowość szkolna sześciolatka
Dzieci różnią się między sobą bardzo. Czasem jest tak, iż już sześcioletnie dziecko posiada wszystkie te umiejętności, umysłowe, emocjonalno-społeczne i fizyczne, których oczekuje się od siedmiolatka. o ile dziecko chciałoby już chodzić do szkoły, ma taką możliwość, choćby jeżeli nie zdążył odbyć rocznego przygotowania przedszkolnego, czyli "zerówki". W takiej sytuacji rodzic musi udać się z dzieckiem do poradni psychologiczno – pedagogicznej na diagnozę gotowości szkolnej.
Kiedy dziecko nie jest gotowe – odroczenie
Większość dzieci osiąga gotowość szkolną po ukończeniu "zerówki", w końcu temu służy cała praca przedszkola. Czasem zdarza się jednak tak, iż dziecko kompletnie nie jest zainteresowane czytaniem ani pisaniem, podczas ubierania potrzebuje pomocy, ciągle płacze podczas rozstania z mamą, albo choćby potrafi pięknie rysować, jednak przy byle niepowodzeniu wpada w rozpacz, bije inne dzieci itp.
W takim przypadku rzeczywiście należy rozważyć, czy dla dziecka lepszym rozwiązaniem byłoby odroczenie, czyli zostawienie go w przedszkolu przez jeszcze jeden rok. Oczywiście trzeba to skonsultować z wychowawcą przedszkolnym, który przez ostatnich kilka lat poznał dziecko, jego słabe i mocne strony, zresztą to właśnie w jego kompetencji leży diagnoza dojrzałości szkolnej. Diagnozę gotowości szkolnej można także wykonać w poradni psychologiczno-pedagogicznej.
